Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVIII, Number 11, 7 July 1943 — MA KE KAUOHA [ARTICLE]

MA KE KAUOHA

Hoomau mat kelapulē mai s 5 PAUKt' 1. PauKu t?074 o mokuna 66 n:\ Kunawai i lkK>i>oLH'i\Mio n hh;\ o Hawnii \sX\ e liko mo m i hoololiia ai e t"M (\ r a niahele A-70) o iiā Kanaw&i oko Kau Ahaoh'o o Hwaii HMI. ma keia ke hwloli l\ouia nei ma na ano nialalo iho noi:

(a) Ma o ka hoohemo ana i kela hapa o ka hopunaolelo mua ona e ukali mai ana i ke kiko koma ma ka laina umikumamalua o ua nei, a ma o ka hoololi ana i ke kikokoma a i ke kikQ kahi. (b) Ma o;ka ana i ke koma maloko o ka laina iwaka3ua-kumamaha a i ke kiko kahi, a ma o ka hoohemo ana mai na laina wakaUia-kunumiaha am« j iwakahia-kuma-maiima i na huaoielo M a o ke komi;sina o hooiaio i ua mau waiwaiio ia i na jx>e hooliana i ka wai,\va: a i ole i ka lunakanawui.e like me.ke ano o ka hiliia." (c) Ma o ka -pakui' ana aku i paukuolelo hou a e heluhelu ana.p£nei: "O ke kahu hooko waiwai a i ole o ke kahu malama i ka o .ka mea i make e waiho aku i hoike _ iualuna o kekphi kumu c like nie ka ka puuku e kuhikuhi ai e hoike ana hoi i na waiwai apau i maopopo iaia, 0 ka hoololi 4na ia mea-'i ku i ka auhau ia malalo o na o keia mokuna, i na paha a i ole i kaa aku ua wfaiwai la malalo o ke kahu hooko waiwai a I ole kahu'malama wawai, mc na hoolawe ia ana ame ka kapae i pili aku mea, ame kekahi mau ike e ae e iike ia i makemake ia e ka puuku. 0 ka puuku e nana oia i Ua hoike la a e loaa na mana piha apau 1 haawiia i ke komisina no ka nana ana ame ka hoohoio ana i ka huina pololei o na auhau, i huiia, ine ke kue ole i ke t auo kumau o ka mea maluna $e, ka mana no ka jnoii ana # a e koi no ka hpopuka ia ana, na_ buke moc|huahelu, na palapala,'ame kekahi mau hoike e ae ame na ike apau e pili ana i ka hooholo 10 ana o ka auhau malalo o keia mokuna. Mai ua hoike la, a mai na,hoike moakaka loa, e hooholo ka puuku i na/waiwaiio! o na. hooilina a&au, na ano, na. haawina, a i ole kekahi mau pono e ae, ame na auliau i ku i ka auhau ia; a o'ka puuku e, ma ka leka a i ole ina kekahi ano ae, e hoolaha ae i ke -kahu hooko a i ole kahy malamā waiwai, a i kekahi mea i manāo no keia mea i waiho aku i noi no ua hoolaha ana la me ka puuku; i na nae hoi, a mamua aku 0 ka haawi ana i likiki piha e like me ia 1 hoakaka ia ai e pauku 2083, a i ole no ka •hookomo ana' i ke kauoha e like meia i hoakaka ia 'ai maloko o pauku 2076, e like me ke ano, o ka puuku e hooholo i ua mau waiwaiio ame na huina 0 na auhau; i na nao hoi, ma kekahi ano, aole he mea maloko 0 keia pauku e noonoo ia no ka hookau ana i kekahi aie auhau 1 maluna o ke kahu hooko waiwai a i ole kahu malama waiwai, mawaho ae .0 na mea i kau ia maloko 0 kei kahi mau kumukanawai e ae o k'eia mokuna."

V PAUKU 5» Pauku 2076 o mokuna 66 o na 'Kanawai i ilooponopono Ilouia o Ilawaii 1935, ma keia ke hoololiia nei ma o ka pakui ana aku i paukuolelo hou, a e heluhelu ana penei: ■ ■

"I ka wa e waiho ai ke kahu hooko waiwai a i ole kahu malama waiwai i ke noi, o ka puuku, a i ole kekahi mea e ae, a i ole mal.una o kana noi ponoi, mahope o kekahi hoolaha kupono no ka hoolohe ia' ana maluna o laila e ka puuku, i ke kahu hooko waiwai a i ole kahu malama waiwai, a i kekahi mau mea e ae e like me ka ka lunakanawai e kauoha ai, ma ke ano a ka iuna kanawai e kuhikuhi ai, o ka lunakanawai ma o ke kaupha e auhau a o kau i ka waiwaiio o "kjekahi hooilina, kulana, koi, a i ole kekahi mau ukupanee e ae, a o' ka auhau e'ku ana i ua mea la, i ka -wa o ua waiwaiio la a i ole auhau la iloko o ka paio ia; i na nae hoi o ka hookomo ia ana o ua kauoha Ia e lilo ole i mea e hoopaapaa ia no ka hooholo lpa ia ana o ka auhau e ka puuku a i'ole e ka lunakanawai »o ka aha, i kulike i kekahi waiwai aole i huiia maloko o ka hoomahuahua ia ana o na wai\yaiio ame na huina o na auhau i hana ia e ua kauoha la. Ma o kekahi noi ano Hke ame ka hoolaha, i na paha ma ka hapa o ka hoonee ia ana no ka hooholoia o na waiwai piha ame na auhau, a i ole maloko o kekahl hoopii kukaawale, 0 ka lunakanawai e hooloKe a e hooholo i kekahi ku'e 1 ka hoike a ka luna hooholo. Maloko o kekahi hoopii i hoakaka īa e keia pauku a i ole e pauku 2077, o ka a kaluna liooholo no na huina waiwaiio o na waiwai i awili ia e, i na o kekahi mea no na kumu hoopii maluna o ua hoike la, e manao ia au pololei, a 0 ka hooholo, ana a ka puuku i na waiwai piha o na ukupanee i auhau ia, a o ka auhau maluna o laila, e, a koe i ka palena o ka hoopaapaa ana me ka hoike a ka luna hooholo, e noonoo ia ua pololei; a ma ia ano o ka. haawe o ka hoike hoolaip e holo no ia maluna o ( ka mea e hoohalahala ana a i ole ma o hooholo ana. O na kumukanawai o keia paukuolelo e noonoo I i a aoie he ku'e ia i ke ano kumau o ka paukuolelo ekahi o keia pauku." . PAUKU 6. Pauku 2083 o mokuna 66 o na Kahawai i Hooponopono Houia o Hawaii' 1935, ma keia ke hoololiia neia e heluhelu ana penei: "Pauku 2083. Na loaa. 0 kekahi mea a i ole kino poloiika a i ole hui e loaa ke kuleana i ka loaa ana mai ka puuku mai, a i ole i ka wa e uku ia ai o ka huina o kanalima kenela, i ke kope o ka likiki e haawiia ana e ka puuku, no ka ukuia ana o keknhi auhau malalo P keiā mokuna, o ua likiki la e hoike ia ma o ka hoohalike ana me ka hoike a ka luna hooholo, ka hoike auhau hooilina, kauoha a ka aha, i na he kauolia kekahi, a i ole ma kekahi ano ae, māluna o ka waiwai hea ka auhau i hookaa ia ai, a na wai hoi i hookaa, ā 1 na hoi o ka likiki piha ia no ka auhau maluna o ua waiwai la; a i ka wa o kekahi auliau maluna o ka o ka moōlelo maloko o ke koena p ke kakauolēlo o ka aha kaapun kahi o ua waiwai la i hoolohe ia ai, maloko -O kekahi buke e malama mau ia no ua hana la, a e piha nona. O kekahi hoike piha e hoopaa ia maloko waiwai i uku piha ia ai, e hoopuka ka puuku i likiki kau inoa ia hoi 'ka auhau hooilina'." PAUKŪ< 7. 1 na o kekahi pauku, hopunaolelo, pauku olelo, a i o!e mamalnololo o keia Kanawai' ā i ole pili i kekahi meā a i ole kamu e ae pah&io kekahi kumu 1 paa ia i ku ole i*ke kanawai a i ole waiwai ole, : o na hapa iho i koe o keia Kanawai, a i ole mea e pili aku keia. 0 ka ahaolelo ma keia ke kukala nei mai hooholo no ia koin Kanawai ame ka pauku pakahi, hopunaoleio, pmiknolelo a i oie inamaia olelo ona, me ka nana ole ole ae i ke ano o kekalii pakahi a i 010 ol aku o nn pauku, hopunaololo, paukuolelo n 5 ole na mamalaolelo e kuknla ia aol<* i ku i ke kanawai a i ole pono ole. PAUKU 8, ia e mana ai ame ke npi ana. F. mana keia Kannwai i konn nponoin nnn. i nn 'nae hoi. o na lioololiia ana i hana ia ai e jmku 1 o keiii Knnawai e pfli. wale ana no ia i na hihia o na poe i a e make ansi iioi mahopo iho o ka la e mana ai koia Kai}awai, ame piuleu 2060 o na Kanawai i īīooponopono īlouia o TTnwaii ? like me ia i ku ai mamua nku p ka hoololiin nnn i hana a e pauku 1 o keia Kanawai, e pili ia i na. hihiu o na i niako a e inake niu\ i n i 010 mamua o k)\ la o n%*Otf seia Kanawai. Aixnu>ia i Moi I~\ 10 10, TJ, 170» lvans» ai 170. ' KANAWAI. No Ka Ikwloli Ana I Ke Kanawai O Na Kanawni O Ko Kau Ahaolelo 0 lla\ynii 10!t No Ka Pono O Kn I.ohulohu Amo Kn Tnisua 0 Kn Waiwal ; I Poino A I Ok- Kn Waiho Ana I Na iyna*K TiU Ana Ia Mea V. Na Kaa Moto TJalihali Ohua. ! ? t Kon«uvī r Kū 0 Kc O īhuwn; \ PAUKU 1. Kanawni 186 o na Kanawai ; o fo Kau Aha-

olelo o Hawaii 1941 ma keia ke hoololiia nei ma na ano malalo iho nei: .. ; , (1) No ana ike poo.a e heluhelu a,na; I4 HE KANAWAL No Ka Pono OKa Lehuīehu Ame Ka lnisua Ia Ana 0 Ka Waiwai I Poino A I Ole No Ka Waiho Ana 1 Nā Hona li Pili Ana la Mea E Na Poe Halihali Ohua Maluna 0 Na Kaa Moto Ma Na Kalana 0 lie Teritori." (2) Hoololi ana i na pauku 1, 2, 3, 4 anie o ona a e heluhelu ana penei malalo iho nei:. ,i "Pauku 1, O na poe halihali ohua e in|sna ia. Ke kukala ia nei he. kue ia i ke kanawai no kekahi kaa njoto halihali ohua no ka hoohana ia a hooholoia maluna a i ole ka hoohana ia ana o na alanui o ka leliu,lehu a i ole na alanui hoiopuni o kekahi o na lealana like ole o ke Teritori o Ilawaii a hiki i ka waiho ana aku me ka puuku u ke kalana kahi ona e hooholo ia r f na 1 kekeun palupala inisua e .kekahi iiui iniaua i. hoamana īa no ka, lawelawe hana ana maloko o ke lentori o liawaii 'e apo ana iaia īho e uku i kekahi olelo hooholo o kye ana i ua niea halihali ohua ia e ala mai ana ma o ka make ana o a i ole loaa ana o kekahi ulia kino i kekahi mea a i ole mau ,inea paha a i ole ka moku ana a i oie ka poino ana o ka wai- > , ,wai o, kekahi. n\ea okoa aku, a i ole kekahi ulia a i ole haalele ia ana me ka hooliana ia ana o ua kaa , ohua la; na paiena o ua palapala inisua la aole e emi iho malalo o ka palena aie i ka lehulehu o $5,000.00 no ka poino kino ī a i ole make-ana o kekahi mea maloko o kekahi uiia a a i ku i ua kaupalenaia la, aole e emi iho malaio o $10,000.00 no na eha ma ke kino a i ole make paha mamuli o kekahi ulia. O ka palena maluna o- ka aie no ka pomo o kekahi wai- |- wai o kekahi poe e aku aole e emi iho malalo oka |. palena kumau o $5,000.00 no kekahi ulia pakahi.

"Pauku 2. Bpna i ku no ka inisua ia ana ,i ka wa hua e_a« ia ai. I kulike ai me ke ano o .o kekahi mea halihali ohua i loaa ole nā kumu lawa pono m ka loaa ana o ka inisua a i hoole ia nae hoi no ka loaa ana aku iaia, e hoahu ine ua puukū la i kekahi bona hoopaa, a e uku ia i ke kaiana, kahi ona e hoohana aku ai, no ka huina' kumupaa o 55,,000.00, I _ me kekahi mau hoopaa kupono e hooia ana i kulike I ai nie ia kumukanawai o pauku 160 o na Kanawai i Ilooponopono Houia o Hawaii 1935, a e aponoia e ka lunahooia. I na o ka panai waiwai a mau mea panai waiwai niaiuna o ua bona \a mawaho ae o kekahi hui . panai waiwai i hoamana ia no ka lawelawe hana ana malaio o na kanawai o ke Teritori o Hawaii, aole e oi aku maluna o eha o ua mau mea panai waiwai e hooia ana i ua mau huina ia, i hoohuiia, e hiki akuka huina . nui © ka bona; i na nae hoi ma kahi o kekahi m.ea panai waiwai e ae a ka lunahooia e makemake ai i kekahi mau mea panai waiwai e ae e hoahu aku mē ia , i mau bona, ia waiwai kumupaa a i ole Jkekahi mau waiwai e hiki ke hooliio ia, a i ole hooko a lawe aku i ua lunahooia la i palapala hooilina a i ole mau pala- - .7 pala hooilina o ka waiwai paa, o ua mau mea la a i "ku i ka makemake o ua luilahooia la, o ka panai waiwai pakahi e hoolako ana i ua waiwai panai la ma ke kuike piha o hookahi haneri pakeneta o ka huina, ana e hooia aij i na nae he hookahi wale no mea panai kino e hooia no oia i ka huina piha o ka bona. E ku nae hoi ua bona la ma o ka ukuia ana, no ua huina la o $5,000.00., o kekahi olelo "hooholo piha e loaa ana mai ua mea halihali ohua la no .ka make ana a i ole eha ana o ke kino o kekahi mea a mau mea a i ole no ke po-ho ana o kekahi waiwai o.kekahi mea okoa aku a i ole kekahi ulia a i ole hoohauleia ana i pili me ka hoohana ia ana a ua mea halihali ohua la. "Pauku 3. Aole kekahi laikini e hoopuka ia maloko o kekahi o na kalana lehulehu o ke Teritori o Hawaii malalo o pauku 2528 o na Kanawai i Hooponopono Houia o Hawaii 1935, e like'īK» ia i hoololiia ai, a koe wale no o ka mea noi e waiho aku me ka puuku o ua kalana la'iiiekahi palapala inisua a i ole i kekahi bona e like me ia i hoakaka ia maluna ae. "Pauku 4. Ka hoopau ia ana o ka inisua, ame ke kahea hou ia ana o ka lainkinl. O ua palapala inisua la a i ole bona e "ku no ia me ka hoopau ia aiia mahope iho o umi (10) la o kekahi hoolaha i kakauia ai i waiho ia me ka puuku o ke kalana, a i ole hoihoi ia ana o 'ka laikini i hoopuka ia no ke ltaa i paa malalo o na kumukanawai o pauku 2528, na Kanawai i lloo- [ ponopono Houia o Ilawan 1935, e like me ia| i hoololiia i ai, a i ole i ka wa e pani ia aku ai he palq,pala nisua panai a i ole bona e kulike ana me na kuipukanaw^ 0 na pauku 1 ame 2 o keia. I ka wa e lioopau ia ai o I kekahi o ua palapala inisua la a i ole bqna me ka waiho ole ia ana o kekahi ona me kja puuku e kahea koke ia ana, e luku a e hoopau i ka laikini i hoopuka ia malalo o pauku 2528, na Kanawui i Hooponopono Houia o Hawaii 1935, e like me ia i hoololiia ai, no ke kaa i paa ma keia. | I "Pauku 5. O ke kaa "moto halihali ohua | i hoakakal ia. O ka huaolelo 'kaa moto halihali ohua' i hoohana maloko nei, e huiia na hui apau, ka ahahui waiwai kumupaa, mea kino, pakahi, hui oihana, o kekahi poe, mea hoolimalima, kahu waiwai,, mea malama, mea hooko a i ole kahu maluiu& e hpokoliuia e ka K aha hookolokolo, e oia ana, hooiualu ana, lioohaiia ana a i ole hookele ima i kaa iuoto, ke auo nana iho a i ole kekahi mea e ae, no ka halihali ana 1 ka lehulehu no ka ukuia maluna o kekahi alanui aupuni a i ole alanui holopuni maloko o kekahi o na kalana lehulehu o ke Teritori o Ilawaii." PAUKU 2, Aole keia KanawaKi P& i kekahi niea halihali i ku i na kuniukauawai o pauku T9S9. PAUKU 3, K mHiia keia Kanawai 1 lulai, 1, 1943. Aponoia i Mei 12, 1943, S. B» 100, Kanawai 171. (Hoopuka i keia la lulai S, 1943)