Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVIII, Number 13, 21 July 1943 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]

NA MEAHOU O KE AO NEI

NICEMtTA NA AOAO ĪIUIIA MA sicn.v Ma kela lielu *aku hei ua hooInha jU.II makou no ka pae ana o na pualikaua o na Aoao Huiia ma ka in-okupuni o Siclly, ma ka hcn>a loa o Ilalia. Aole no i maaiahi ke komo ana aku o na pualikaua o na Aoao Huiia, aka,..me... ke kpkua ana nae hoi a na moku kaua ame na mokulele i pae aku ai na pualikoa. i

I ka pae ana aku nae hoi. a keia mau pualikaua, ua halaw»ai aku no iakou me na pualikaua o na aupuni Axis, a ua hooiiiia nohoi kekalii'kaua, a ua hookue-

wiia aku na aoao axis, a ua lilo maila nohoi he mau wahi lehulehu i xia aoao huiia.

Ua paapio m-aila no he heluna nui o na enemi, a i waena o na poe. i paa mai, he inau aliikoa Italia kekahi. Ua haawipio mailia I'ikou rac ka maikai, a he hoaihoi 110 ko lakou.iini ole i neia mea o ke kaua.

He nui a lehulehu o na pio i hoihoi ia aku no Apelika akau no ;ka hoopaa ia ana, heluna nohoi i hoihoi ia aku ma na halema'i ma Apelīka Ākau, Ua hoike ia mai no ka halawai pu ana o na Aoao Huiia me na pualikaua Kelemania/ a iloko o 12 mahele kaua o na aoao

-axis, hc, 2 mahele o na Kelemania a o ke koena iho i koe mau mahele kaua Italia.

Ua. lilo nae hoi lakou i mea ole i n*a aoao Mamuli mai no ia o ka nui o na mokulele o na Aoao Huiia e palukuluk'u iho ana i na kahua hoomoana o na aoao axis, ma ua wahi mokupuni la.

Ua hiki aku ma kahi o ka 2,000 o na moku o na mahele like ole i hoea aku ma Sicily, i ka wa a na pualikoa i pae aku ai malaila. Mai keia mau moku jia pualikaua o na aoao huiia i hoolele ia aku ai.

LILOPIO MALLA O MTJBO Ua loaa maila he lono mai ke keena poo mai o Kenelāla | MacArthur e hoike aha ho ka holopono loa o ka hoonee kaua ana a na Aoao Huiia ma kej komohanahema aku nei o kakou, a e hoike pu ana hoi no ka lilopio ana o Mubo, kekahi kahug, hoomoana o na Kepani ma kahi o 10 mile ma ka hikin&hema aku o Salamaua, ma Nu Kini, a he 45 mau mokulele i hoohauleia oiai na pualikaua Amelika i hookokoke aku ai ma ka lakou hooili kaua ana aku maluna o Munda.

Ua holopono loa ka hoonee ia ana o na Aoao Huiia m«, kela wahi me ka loaa ole ana o kekahi ike i na Kepani, eia na aoao huiia ke hookokoke aku nei i ko lakou mau kahua. TJa okiia nohoi na kelepona e hiki ole ai e loaa ka lohe ia lakou.

Aia ma kahi o ka 950 mau Kepani i lukuia ma kela hooili kaua ia ana ma Mubo, a he uuku loa hoi na poe i make o na aoao huiia.

tTa hooiliīa kekalii kaua hal\ana loa ma ka lewa ma na Solomona mawaona o na aoao a i elua.

T. T a UikuiA ma kahi o ke 43 nian mokulele Kopani ma keia hooili kaua atia.

E hoike pu &n& nohoi ka louo no ko piliolo ana o kckal>i o aa, mokuUiku Amelika 1114 ke i hooili Ki ma ke kai kuoiM 0 Kiila. l'a poino ua moku ia i ka x**a o' ko kaua, a ua piholo nae hoi i ka \va on;i e kolo ia. aua © kokal\i niau moku okoa uku» Ua, hikl aku la hoi keia iiia kaiu 0 ke eha mau nioku o na aoao huiia i piholo ma koia kaua iua ua So!oiYiona. O iw moku i piholo oia no Moku kavia llelena, 0 k& ohuu mokuhalih&Ukoa Atc* leawhn-, !no ua mokuluku Stroas | ame G\vliu ■ T v s kaua aku 110 kekaiii iuau . Trt<\kVi]v v to Kci\mi maluna 0 ua tuo~ :kuh v V 0 na aoao huiia, eia nao hoi, ua UIo ua lilo i wai auau ao 1 na T!\okulclo o na aoao I.uiia. He | nuhou hauoli keia, | HE OL\ MAL NO K.l I\*A | Ma na Io;io kauu i hoike I uuū ke k&liua kaua uuo, no ua Kukuu kt j>aa uuu |.hri 1 ko Ukwu ;ut **

kuemi ole aku i hope. E hoike i ana ua iono la no ka hoouna aku o na Kelemania i kekahi naau maiiele kaua nui* a ua ii)p nae hoi ia i mea ole °i na Kukini, ua hoopoiho ia he mau iauaani o na kaa kaua, a pela nohoi me na mokuiele. i

Ma ka mahele o Orel, ua nee aku la na pualikaua o na Rukini ma kahi o ke 65 : mile mai ko lakou kahua mua, a ma kekāhi mau wahi okoa aku, ua nee aku ia ma kahi o ke 35 mile, me ka īuku ia ana he heluna nui o na fcaa kaua, ame ka paapio ana he heluna nui o na koa.

j Ua hoike 'pu ia ae nohoi ka lohe ma ka radio Berelina. no ke alakai ana o Ilam'uku Semion Timoshenko i na mahele kaua o na Rukini, a ke nee mUa nei kela mau puali kaua malalo o kana hookele ana. 14LOPIO HE MAU KAUHALEHOU

[ Ma ka h'oonee kaua ana a na |Aoao Huiia ma fea mokupuni o Sicily, ua hookuemiia na pualikaua Nazis i hope a ua lilopio Jnaila i na Aoao Huiia he 13 mau kauhale ho\i, 'oiai no nae hoi, ua ku'e ikaika maila no na pualikaua Nazi me ka rhknād ana he mea ia e kuemi hope mai ai n>a pualikaua o na Aoao Huiia, eiā, nae, ua hiki ole ke paa mai.

E hoike ana ka lorft>-no ka paa» pio ae ma kahi o ka 18,000 mau pio ma keia hoonee kaua ana" a na Aoa-o Huiia.

O "kekahi lono i hoikeia mai, ua pii ka inaina i ka lahui It-alia, no ka hookonokono' o na Keīemania i ua pualikoa Italiā," e ku aku a kaua, oiai no 'nae hoi lakou e noho hoola'i ana ma īlalia, e kakali ana no ka liopena o ke kaua e kaua ia ana ma Sicily.

Mamuli o keia inau hana a na Kelemania, he mea paha ia e ala ku'e mai ai na Ilalia' ma keia mita iho a huli kaua aku ia Kelemania. Me he mea la ua ike o Kelemania i kona .palupalui keia manawa.

I.AWE O HITLER I KE ALAKiUE

ana E hoike ana lonp raa.i Europa mai no ka' lohe ia aiia no ko Hitler lawe ana ae i ke koikoi o ke alakai ana i na pualikaua Kelemania ma na kahua kaua, me ke hoolohe ole aku i na olelo a'o a kona mau kenelala. Aole nae i hooiaio ia mai keia mau lono.

E hoike ana keia lono me ka maopopo no ia Hitler e oi ona koikoi p ka poino o k<?na mau puali kaua, ua manao nae hoi oia e hiki ana no iaia ke lanakila maluna o kona hoa |«Lio. ■ r ■

Eia o Hitler ke hoonee nei mai kahi o ke 30 mau mahele kaua, aj 4 hui ia me 15 inau mahele o na kaa Haua. Ua hoike pu ia m-aila im) ka hukiia ana mai o kekahi «aau puakkaua mai kekahi mau! kahua kaua e aku, ao ka hoopuipui ana i na kahua ana e makemake nei e lele kaua aku ma kekahi kahua ano nui loa o Rusia. HOOPiHOLOIA HE MAU MOKU KAUA B hoike «una kekahi lono mat >H« komohana h«na aku nei o ikakou no ka ana he eha. mau moku Kepani, e na ao|ao huiia malalo o Kenelala MaeI Arthur.

E hoike «uaa ua lono la no ka

hoopiholo ia ana he hookahi -moku kaua mama ame ekolu mau moku luku ma ke kai kuono o Kula, a "Ua hiki aku la hoi mā kahi o ejwa mau moH-u i hōopiholo ia ai ma j ua kaikuono la. j He elua mau mokuluku hou ae i i manao ia ua piholo aole nae Jioi i hooiaio ia keia lono. Ua hiki aku Ia ma kahi o ka 13 a i ole 17 o na moku kaua Kepani i poino iloko o na hooili kaua ana he elua ma na Solomona. UA HOIKE AE NO KA HULA AKU O PAIiANI Ma kela pule aku la "ua hoopuka ae la o Peresidena Rusavela ma kana haiolelo, ua hu;Ve āē la oia: "O ka la 14 o lulal no na poe apau o ke ao holookoa, e haawi ana i na manae kohokoho wale ana no ka lanakila, he la ia no fca hoohauoli ana. Eia kakou ke hoomanao nei I ua la la ma keia makahiki ma na Mokuaina Huiia o Amelika. Ua hooiaio hou mai o Palani ma kekahi ano pookela loa a wiwoole no kona pookela ame kona I hanohano. keia piha makahi ana o lea lanakila ana o na Palani i ko lakou mau Kul&na kuokoa. Ma kela haāolelo ana e hoike ana, e hiki mai anā i ka la «.me ka mānawa a ka lahui Palani e rula hou aī, a e loaa hou ei ia lakou ke kuokoa mai ka umli ana a ka enemi.