Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVIII, Number 32, 4 December 1943 — Ka Ninau Kau Ahaolelo Kuikawa [ARTICLE]

Ka Ninau Kau Ahaolelo Kuikawa

Eia ke wawa ia nei 'i keia mau la na mea e pili ana i ka uku ona kumukula a puni keia Teritori. Ua manao ia aole i lawa ka uku o na kumukula i.keia manawa a ua hoike ae kekahi mau solona lehulehu i ko lakou manao maluna 6 keia ninau. Ua manao kekahi o na So!ona, he mea pono e malamaia i kau kuikawa o ka ahaolelo ma keia mua koke iho i hiki ai ke hoopau ia keia pilikia o na kumukula. Ua hoike ae nohoi kekahi mau hoa o na hale a i elua, aole lakou i manao he mea pono e kahea ia i kau kuikawa no ka noonoo ana i keia kumuhana, oiai, ma ko lakou noonoo ana, ua hiki no i ke kiaaina ke hoopau ae i keia pilikia o na kumukula. O kekalii poe hoi, aole lakou i apono no ke kahea hou ia o ka ahaolelo kuikav/a. 0 kekahi mau hoa, ua hoike ae lakou, he hoonui lilo ana aku ia ma o ke kahea hou ana i ahaolelo kuikawa. O kekahi ua olelo ae, i na aole e hiki i ke kiaaina ke hooponopono maluna o keia ninau, alaila, he mea pono e kahea ia i ahaolelo kuikawa. Ua manao ia no i kinohi o ka pila haawina i hana ia ai no na kumukula āpuni keia Teritori, ma kela kau aku nei, ua hooholo ia ka pila haawina no na uku o na kumukula, aka, ua hiki maila nae hoi i ka wa i hoomaopopo ia ai, aole i lawa. 1 keia manawa nohoi, ke hoomaopopo ia nei, e like me na kanawai i hanaia ai, e laweia ana kekahi mahele o na uku o na kumukula no na auhau e like ka kē kanawai i kauoha ai. I wahi e hoomama ia ae ai keia pilikia iwaena o na kumukula, e pono e hana ia kekahi hana e ka ahaolelo. Ma ka nana ana nohoi ma kekahi mahele, eiana kumuktila ke hoomanawanui nei me na uku i hookaawaleia ai no lakou, a oiai he manawa keia aia ka aina iloko o na ao hakumakuma o ke kaua, a e lu ana na kumukula no kela ame keia mea e hookau ianei maluna o na poe apau. Oiai nohoi i keia manawa o ke kaua, eia kekahi poe ke hana nei me na ukuhana kiekie, i oi. pakela loa aku maluna o ko na kumukula. Ke loaa nei i kekahi poe, ma kahi o ka 50 kenela o ka hora a pii aku. Nolaila, i na aole e hiki ana i ke kiaaina ke hoopau ae i keia pilikia, alaila, ke manao nei makou he mea pono e malama ia ke kau kuikawa o ko kakou ahaolelo kuloko nei i hiki ai ke kala ia ae keia pilikia o na kumukula. Aole no ka oihana kumukula he wahi hana a uuku mai o ka aka, o kekahi hana ano koikoi loa keia iloko o ka aina. He hana hoi e haawi ana lakou i ko lakou ikaika apau no ka hoonaauao ana i ka kakou mau keiki 0 keia mau la. Malia e olelo iho ana kekahi o kakou, aole he a o ponopi o na keiki i keia manawa. Ke nana ae kakou i ka kakou mau keiki o keia mau la, he ano namu paiai. ke a'o aku oe ia lakou, e hoao e hoomahuahua ae i ko lakou ike namu, he ole ka maliu ia-mai, e hana \i\ sk e like me ka lakou i manao ai he pololei. E ahewa aku ana anei kakou i na kun\ukuta, no ka loaa ole o ka naauao 1 ka kakou mau keikī > Aole, o ka kakou mau keiki no ka hew r a ma ia mahele, no ka mea, aole i hooikaika e loaa nei ka ike ma ka namu, a oki loa aku nohoi i ka kakou olelo makuahine ponoi. T Me he mea la iwaena o na opio Hawaii o keia mau la e hee nei, o lakou ka haahaa !oa ma ka ike. a makaukau i kaolelo Beretania. Aole na'e hoi i pau loa na Hawaii i loaa ole ka makaukau i ka olelo Beretania, aka, aia iio he nui a lehulehu o lakou i loaa na hoonaauaō kiekie ia ana, a no ke nha mai ke kumu? No ko lakou lawe ana a mor,i i mn mea a na kumu i a*o mai ai. O na keiki i loaa ka naauao kiekie, o lakou kai hoomania aku i ka noo noo o na kumukula.