Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVIII, Number 33, 8 December 1943 — He Moolelo No Opukahaia [ARTICLE+ILLUSTRATION]

He Moolelo No Opukahaia

A'u hoi i hooīiaīike ai i ka mama 0 keia lahui me na poka pu kuniahi o ko'u moku, no ka mea h« ike -au i ka ulaula o ke'ahi 0 ka poka pu kuniahi i ka lele 1 ka po i ka wa e ki ia ai, e like me ka ma-ma holo kukini o kela lahui." ■ v ! vx O keia na olelo' keha kaena hoohanoh-ano a ke Komodoa Pelekane. Ka hoohalike ana i ka ma-ma holo o na kanaka opio o ! Hawaii nei, e like me ka ma-ma llele o na poka pukuniahi oluna | o kona mokukaua.

A mamua hoi o ko kakou hoomau 'āna aku no ha hoohialaai ame na hana i koe o n-a lealea o keia okela a'u opiopio i hala, ame kakou hoi' iloko o keia mau la ooloku hookahe koko- weliweli o ke Ao nei, ame keia honua hoi i lu ? alu'a elemakule loa. A ko oukou mea k-akau e hoomanao mau aku nei no ia oukou e o'u mau Hoaheluheiu i mea no oukou e hoomaopopo ai a hoon'ui loa ia aku hoi ka ike, no na mea hoi i hoopoina ia. me ka hoom>anaq£liou o!e ia, a ka mea hoi nona keia ola honua' ana i'ae ole ai e h'una hou ia kona oiaio, o ina mea hoi i hana ia ma kahi I ma-lu, e hoike ia -ae i ke akeā.

Ua paa keia may oieio a ko kakou Haku, aole hoi ko ka honua nei e hiki ke uhaki a hooloii . i keia mau a oki loa aku hoi ma ka īaanao wale iho no o ke kanaka, ke ole ka liohae o ka hookamani e hiamoe pu me ia, i mea no k-akou e ike ,iho ai me ka hoohewahewa ole. I ka malamal-ama o .ka oiaio o ke Akua Ola, Kona Euanelio ame ka naauao, no .ke Alii Paiea Nui Ka Na'i Aupuni Kamehameha, ame ke komodoa, Capt. Sa Archibald Campbell kona hoaloha pelekane oiaio.

O Ka Na'i Aupuni ponoi no a- | me kona mau pookiekie na luna ' aupuni o kona aloalu, ka mea : nana i hooakaka piha i kona a'no ' ame kona lahui. "He Alii Hawaii ; oia a he lahui Hawaii a he paemoku Hawaii." A Kapena Kuke | hoi i kapa ai i ka inoa o keia mau paeaina, Sandwich e hoohalike ana hoi e, like me ka papaa palena paakiki o luna o kona snoku kaua -Hard Cracker Sea Dog Biscuits. Mai kela manawa mai paanaau loa keia inoa Hawaii i ke Komodoa Pelekane ame kona oiau ka,naka, he lahui (Har-var-ee) Hawaii —Hawaiianes peoploe. O keia na huaolelo a keia Komodoa e kapa mau ai ina kaauika Hawaii apau e hui a e halawai pu ai aue ia, no kona lo.a e loau iki isiiv\ kekahi mau huaolelo a koia lahui, oiai oia o luukj.Uia ana aa luhiehu o ke Aloalii o ke Alii puuwai hainama o Hawaii. Hia na huaoleio pa&naau loa i kona waha, "Kuu Hawaiiaa maitai. my gt>od Hawaiianea" E Uke hoi me kona hoolauna mua loaia vuva iue ko Aiii, mai na elemakule, na opio ame na kinki o ka olelo hookahi keia i. ka wahi o ke Ko~ modoa P*?leltane, O keia iho la ka makia paa o ke aioha ma waha o ka Na'i Auimoū ke AUi «m« k* Komo<ōk\& hanohano lMekano i ka l$iVS ame k«kou hoi i km 1« o han«*ri kanakolu «vakahikv a «i i a aku la, aok w«i « mlnhia 4iktt ai o k& puuwm o kanaka I\?k«kane & hiki \ kona ana aku ia e Uk£ uie k« Aliu sme kakou hoi i keia la na wahi iwi koko iho i ko<?, a hiki &ku ii\a pua Hawaii hop« loau Ht> va hala i&kou

« ko* ao na p«su j K h»-j nKVtns o H«\vail :ioi \v\-kxwso Uv j O )e«t» m«vt mo *tsa «o\i' A IKHI A IW Ottkv*l h\Vl «IMU. «k>o |>u iiw k«Kv>u rk ,k< Ak«h* ■ « Kui K« AJu k« ' !

Na'i Aupuni Kamehameha, i eha pu ai hoi ka ili i ka maka o ka ihe, iluna o ke kahua kaua hookahe koko mc ko kakou mau kupuna 'aloha. A*kako\i hoi e o'u mau helu, e homau aku.ai .ma ke alaj hele o na hialaai o.ko kakou mooI lelo aloha, maluna o ke kahua paani hoikeike a ke Alii Paiea Nui i haawi ai no kona hoaloha , l-op<; loa i waena ona kanaka j keokeo, ke k-anaka hanohano o Eneiani.

"O na le'ale'a hoikeike hope ola o keia la, owau ponoi no ame* kekahi o . ko'u mau Aliimoku, eha ko makou nui iluna o kekahi o na waapa o ko'u moku, ame Ko'.u mau kanaka hoe waapa he umuknmamalua ka nui, he elua ■mea.hoe iluna o ka nohona hookahi. A k-auoha ke Alil ia'u ame ka Ilamuku o ka la e holo makou mawaho o ke awa o Kallua, alaila hoomaka mai e hoe me ka īkaika a holo ka waapa a pae iluna o ke one, kahi a ke Alii ka Moi ame na kanaka e hoopuni ana i 'ka lihikak" ~

"Ua hooko koke i keia kauolia, xne ka m-aopopo ole ia'u ame ko'u mau kanaka, heaha la keia kauoha a ke Alii_£,me ka liamuku, no ka mea aole waapa e ae mawaho a'e o ko makou waapa no ka mea aole i hoike ia mai ia'u, aka, o ka hooko waie no i ke kauoha a ke Alii, a'u i hauoli loa *ai owa'u kekahi o kana hoaloha iwaena o keiā poe kanaka keokeo imua o kona alo." (Aole i pau)

Henry Opukahaia