Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVIII, Number 39, 19 January 1944 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]

NA MEAHOU O KE AO NEI

WAELK MAII.A NA PAKE 1 KE ALA BURMA. Aole no ka huli ana maiia o Kenelala Stillwel no Burma, he hoailona ia no ka hoomaka ia aku o na hana ma Burm-a. Eia na pualikoa Pake a Kenelala Stillweli i alakaiia e Kenelaha Sun Lii-jen, ke nee nei i mua no ka waele ana i ke alahele no ke alanui a Stillwell e noonoo nei e hoomoe aku a hiki i Kina, a ke«nee nei e like me ka a ana o kekahi uwaki o kek*ahi kini pauka, a e nee ana hoi me ka malie a ma kekahi la e hoopa-hu ia ana na Kepani mai ioko aku o Burma. Ua hana ia nohoi ke alanui ma kahi paakiki loa, a e hoike mai ana nohoi ua holopono ka Stillwell i manao ai no ka ho-o-moe ana i alanui a hoea i Kina. I ka makahiki 1942 aia ko Stīllweil nnau keena poo ma KyaukSe i wae'na o Burmā," a maloko o kekahi wahi haie laau mal-alo o kekahi kumulaau nui. Ia manawa nohoi ua maopopo no i na poe apau ua haule o Burm-a a o ka hana wale no i koe oia no ka haalele ana iho i ua wahi ia me ka nui o na pualikoa e like me ka mea e hiki ana. Ma. ua la ala ua hoike ae o ( Stillwell i kana i kana i iini ai no ke a'o ana i na koa Pake ma Ini-a a e hoomoe aku i alanui e holo ana ma ke kuahiwi no ka hopupio hou ana aku i na mea i lilo aku. I keia la nae hoi, aia o Stillwell ma Burma, oiai no nae hoi he loa okoa no ia a hoea aku Kyaukse, eia nae hoi ua hol-o- ! pono ka mea a keia kanaka i upu ai. O ke awawa o Hukawang, kahi hoi o ka han-a e hoohana ia nei, he kahua palahalaha maikai a i

hoopuni ia e na pu'u lehiilehu a i ulu nui ia e ka nahele a ua hiki ole ke ike ia *aku he mau ia mai ke ala ololi aku.

He wahi maikai ltfa%nohoi kela no ka lele poi ana aku maluna o Tta ēnemi, a ma kekahi ma"u wahi ua hele aku o Stmwell e makaikai i na wahi a na Pake i hana ai, a ua loaa aku la ua eli aku nb na Pake i na aUwaha a aneane he 50 i-a mai kahi a na Kepani i eli mai ai. He hoailona hoi' keia no ka paapu ihaoli o kela wahi i ka nahele.

Ua holo aku la nohoi ke alanui ma kekahi owawa ano pohopoho i hiki ole ke maloo no ka mea aole he wa a ka la e pa iho ai maluna o ka honua. I na nae hoi e oki ana na Pake i na kumulaau i hiki ai i ka la ke pa iho maluna o ka houua alaiia c ike ia ana kel-a wahi e na mokulele kiu 0 na Kepani. Mamuli nohoi o keia hoolala akahele ana a keia kanaka a hui nohoi me koua nana ana aku ia mua, ua holopono loa ia mau mea ana i hoolala ai, a ua lilo nohoi oi& i mea nui i kona mau kanaka a hiki wale no i na Pake. ! Ma keJa pule \aku nei \ia loaa Ipu maila nohoi kekahi lono no i ka hoea aiva aku o Kenelala Stilli well ma kekalii iuau kvihua e ikaua ia mai nei ma Ikaiia no ka i makaikai aua i na kulana kaua |oia niau wahi. a h« hoi ia juaiia e hoomaikeike a hoomalai iiMlama uiai iaia ma kaiia hoolala hoonee, kaua «uia ma Kina,

TAA K£ KW'AM HOi'E LOA MA MAKIN

| £ hua ka, loiw no k& !j |4»aA &na inai o kv Ktgp&tu jU*A m*lVN»p< Uw o K*l j a«a m«ū « ua \v«Uii uto-1 kupuiu i« i k« £*u«Ukau& 165 Oi i h\XHwaoi>oix> i& hoi I o kAUA fe^46uo-kumsL-, maiwa o Ku loka), { loaa aku kela ivopani nva-1 k>ko o kokahi v lua i eliia iue eiua < o ko>H mau lioii ua inake, Ua ano! k\i a JK»hciia oiau i k&u & moa o i k.A make ī k& poioii, i Aoie »o iuo ka lUA&lalū ka p*4| ana o keia tio ku ij kA wu i ike ia sd Ukou m&loko! o keia iua, ua hoike ia &ku k*, Viio i ua koa Aincii,ks» oiii Ki-, kou e auau kai «na, a* k** f n\;A;isna i hoikt aau i keia ai&ui i k\>A, I ko Ukou iio>a* |

kokoke ana mai Tio loho ana ka i lakou i ke kam o ka pu a ua pa aku la kekahl o 'na kamaaina i ka poka aole nae i make, Ua lōikolo malla na 'kpa a pili ma ka aoao o ka lua i kimeki ia, a hoolei ia, aku la rja polia popo ahi iloko o ua lua nei, a o ke pahu no ia. Aole nohoi i liuliu iho ua hemo maila he hookahi Kepani me ka kau o na lima iluna a haawipio maila. i - E like me na mea i hoike ia mai i kinohi, niahope iho o ka hooili kaua ana a na -Amelika maluna o n-a Kepani ma kela mokupuni 0 Makin ua lilo malla ua wahi mokupuni nei i na Amelika. Aole nae hoi i pau loa na Kepani i ka make, a eha a i Ole auhee aka paha, aka, ua haalele iho lakou 1 ua wahi mokupuni la a holo aku la no kekahi mokupuni okoa aku. i hiki no ke hele a!ku ia i ka w-a emi o ke kai. 1 " iHe ohana Knipaki ke noho ana ! ma ua mokupuni la a na lakou I e hanai ana i na Kepani i koe. I ka lohe ana o na Amelika i keia mau mea, "ua hoonee ia aku kelā i ohana no kekahi w&hi okoa aku, i a lioonoho ia iho la he poe okoa 1 ma ua wahi la me ke ku kiai ana nohoi o na koa i ua hale la, a o ka hope ua hoea maila he ekolu mau Kepani, a o Ka paa iho la no ia. Ma kekaiii manawa okoa aku, ua heie aku la na kamaaina a hoiko i na koa Amelika no ka ike ia ana o ke Kepani. Ua hahai maila na koa Amelika i kei-a kanaka a o ka mea i loaa, mai ia lakou, Kepani ua pa'uhia i k*a hiamoe. I ka lilopio ana o kela mokupuni i na Amelika, ua haalele ia iho la no kekahi mau koa mahope no ka huli ana iloko o na i nahelehele i m paha he mau | Kepani i koe iho. r 'Aole nohoi i makemake ia e koe iho na Kepani ma ua mokupuni la no ka mea e lilo ana ia i mea e hoopilikia mai i na koa Amelika.

Oiai nohoi na koa e hui ana i na Kepani ma keia wahi mokupuni, aia nohoi kekalii mau iAaliele o na poe enekinia ke hana la ma ke kahua o Butaritai> i kahua lele no na aku--ana nohoi ua kahua la f kahua nui I ma ,keia mua iho., ke pau i ka j hana ia. I 0 na liniahana e hoohana ia ] maila malaila oia no na poe Kili- | paki, a e uku i-a a.na lakou ma o ' ka haawiia ana o na meaai, ka ] lole ame ka paka ame kekahi mau mea e ae. Ua lilo keia i mea I ano nui i na kanaka o kela mau mokupuni. Ua 'lilo na hana a na Amelika malaila i mea -ano nui j loa ia lakou, a no ka maikai o na mea i panai ia| aku ia. lakou, | u>a huli mailei, nohoi lakou a panai i na *frana no na mea i haawiia aku ia lakou. Va lilo iho la nohoi | na Kepani i enemi no lakou. i Maanei ua hiki ia kakou lee ike iho a hooiuaopopo, i ke kulana o, na Kepani ma kela mau mokupui\i ma ke komohana-hema aku nei 1 o kakou. aole i 'imkomake walo' na aoao hwiia e hele lanakila fo?- ■ kahi Kepani n-aluna o kekahi o | kela mau mokupuni i lilopio mai ' ia !akoit. j I- T a hiki nohoi ia kaua ke ike ! >ho no ke mau la ka paila !ana o na hoomanao ana i na hana i hana m&i maluna o Puuloa, K« hoomaopopo iho noi kakou i ke ano o keia lahui, hel

ano. ku maoli no i ke kaena, me he mea la e i mai ana o lakOu no ka oi mamua o na poe e ae. hke ph mahuahua nei KA NU I E like me kekahi lono i hoike ia maila e na Pake, eia no ke pii mahuahua nei ka nui o na mokulele e kapili ia nei e na Kepani, iloko no oia nui e luku ia mai nei mu ka hema aku nei. Ua hoike pu ia. mai nohoi ua oi ae. ka nui o na mokulele i kapi.li ia e Kelemania ma kela makahiki aku nei mamua o ka makahiki 1939. Pela nohoi me na Kepani eia ke pii mahuahua nei no ka nui o kona mau mctkuigle. He oiaio no keia a kakou e iohe aku nei, aka, nae hoi, aole kakou i maopopo i ka nui o na mokulele e hana ia nei ma Amelika.

E like me kekahi lono i hoikeia mai, ka paa ana he hookahi mokulele iloko o kela ame kpi» 5 minuke, a ua like ia me 268 iloko o 24 hora, a iloko o hookahi maliina ua like ia me 8000 a oi aku. »

Ma ka nui kanaka e like me i-a i hoike ia ae aia no ma K«V)i 0 ka 2,000,000 kanaka o na makahiki « hiki ai ke komo i ke koa a i ohi ole ia nae hoi a aia aku no he 2,000,000 mai ka 17 a 1 ka 20 m-akahiki i ku ole hoi no ka ohi koa. Wolaila, ua hiki ia kakou ke ike iho i ka nui maoli o na poe i kupono e komo i ke koa ma lapana. I na nae hoi e hiki ke a'o ia ' na Pake apau o "Kina e lilo a i 'kupono paha i mau koa, alaila, [tia like ko lapana heluna koa i mea ole. Aole i kana mai ka nui 0 na makaainana o Kina, a i liiln aku ma kahi o ka 300,000,000. I na o kela aupuni a e lako 1 pono i na lako kaua o na ano | like ole, a pela hoi me na moku'We. i na la ua hiki loa iaia ke ( paio ia lapana hookahi me ke J kokua ole ia aku. Eia nae hoi he ' eono makahiki a lapana i kaua jaku ai ia Kina, aole q« i īana'kila aku maluna o Kina, he oia 'imm no ka ikaika kaua o na Pake, I Na kfia mua aku nae hoi e |hoik6 mai owai la ke aupuni oi wa ka ikaika kaua lew\i ame Ko hoomaopopo nei nohoi ! kakou i ka holo loa o ka Amelika Ikapili ana i ka mokn, he eha no |5a a oi. paa ka moku hook&iu.

, j MAT POINA iKE KUAI AI\ T A JI BONA KAUA. E kuai i kela 'anie keia manawa. Mai hoohala, Jl ke kuai ana.