Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVIII, Number 39, 19 January 1944 — Pauaho Mai I Keia Ola Honua Ana [ARTICLE]

Pauaho Mai I Keia Ola Honua Ana

Ke kaumaha loa nei makou no ke komo ole ana o keia Poo manao e kau ae la maluna ma kela helu aku nei, aole nv> ia no kekahi kumu-e ae aka mamuli 110 ia o ka nawaliwali ana o ka lunahooponopono nei. Ua puka aku hoi ma ka olelo Beretania. Ae, nohoi e na kini ame na makamaka mai ka puka'na a ka la i Kumukahi a rrte ka welona a ka la i Lehua, me he mea ala aole nohoi oukou i malihini ia Rev. Wm, Kamaii. He kamaaina oia imua o oukou. Me ka maopopo mua ole nae hoi e pili ana iaia, aia hoi Ma hoea maila ka lono, o Rm*. Wm. Kamau, iki hala aku la i ke ala lioi ole mai. Oia la ua pauaho mai o Rev. Wm. Kamau i keia ola honua anal ma ka Hakīnai Hoonwnao o H|lo nei ma ka hora 9:37 o ka po, Sabati lanuali 9,; 19-11. T j Mā ka auinala o ka Poalua lanuaii li, i malamaia ai koiKi! «nama liooiewa maloko o ka Luakuu o Haili, a i lawelawe ia e ka Rev. A. L. Dopiw, Opio a i kokua pu ia aku hv>i e na Hoku amv v Jam«s Upelmnli a m« ka lilo ana o na himwii i kekaihi papa h\iiia o, «aili, . Ua haiKu» ia i"> Win, Kiumu ma Waieliu, Maui, ma ka 1» -1R « lanwali 'lSfvl a ua mw nohoi e piha taia na mak\*hiki he a kaili <i« ao la ka hanu o!a mai !oko ao on&. naax»ao k* o Kamau nia kula HUwaii ma Wak-hu i t -

no, a mahope mai ua komo aku la ma ke kula o Laliainalunu malalo o ke kumupoo S. E. Bishop no eha makahiki. Ua puka ma! ola mai kela 'kulā mai i ka makahiki 1873. I ka makahlki 1883 ua komo aku la oia i ke kula kahunax>ule ma Oahu no ekolu makahiki a I puūa mai oia i ka makahiki 1885, O na mea i a'o ia ai ia lakou ma ka olelo Hawaii wale no ia. O Kauka C. M. Hyde oia ke poo nyi o ke kula a o Rev. H. H. Parker ke kumu a'o. Ua lawelawe o Rev. Wm, Kamau"'i kft hana haiolelo no elua m:tkahikl manvua o kona poni maoliia ana, i ka makahiki 1888, muloko o ka hiaklni o Kalahikiola, Kohala, a m-ahope lho ua hoonoho iā aku i kahu no ka ekalesia o Kalapana, Puna. Ua "paa oia i ke kulana kahunapule no 52 makahiki, a ua Ttaahele ia nohoi ēia mai Hawaii a Kau-ai, a ūa paa hoi i ke kulana kahu no Kalapana, ame Opihikao, Kalahikola ame Olaa, ma ka mokupuni o Hawaii nei; -a, me Lihue, Kauai; Pearl City, Oanu, a iaia ma Koh&la, ua kahea ia -mai oia i ko.hu no ka luakini kaulana o Kawaiahao. Iloko o kona manawa e paa ana i ke kulana kahunap'ule, ua lilo pu oia i kahunapule no ka Aha Senate, a ua paa oia i kela kulana no 27 makahiki, a m-a-mua aku "ua paa i ke kulana lunakanawai apana no ka Apana o { Pun-a, Hawaii.

Ua awaiaulu ia oia iloko o ka berita maemae o ka mare me Lucy Nawaiopua Kahoowaiwai o Puna i ka m-akahiki 1888, a mai ia laua mai i olaa mai ai he mau keiki lehulehu, a oia no o

Wm. Kamau o ke keena enekinia o ka kalan-a o Hawaii, Mrs. Anna K. Hoopii, he kumukula 'no' ke

kula o Waiakea-kai; Mrs. Lakana de - Aguair, kumupoo o ke kula o Napoopoo, Kona Hema, Mrs. Matie K- Todd, he kuipukula no ke kula o Waiakea-waena, ame Miss Anee Kaipa'u,' he kumu no ke Kula Kuwaena» o Hilo nei.

He nui a lehulehu ana mau moopuna a he eha mau moopuna kuakahi. ' U» mare hou oia no ka lua o ka manawa ia Mrs. Martha Hailiopua Timoteo. Ua puka mai o Rev. Kamau mai kekahi ohana, koko alii o Maui. I ka wa i hoihoi ia ai kona kino wailua maloko o ka luakini o Haili, ua piha aku nt> ka luakini i n-a poe makamaka ame na hoaloha o na keiki ana a pela nohoi na hoahanau o Haili i kipa aku e ike hope iaia.

O kekahi mea hano loa aku i keia kanaka, oia no ka hoea ana aku o na kahu ekalesia like ole o Hilo nei a komo pu iloko o na hana i mala-

ma ia ai kona anaina hoolewa hope, a 1 hiki aku ma-kahi o ka 17 mau kahunapule mai na Haole, Pukiki, Kepani, Pilipino, āme na Hawaii pu nohoi. Mahope iho o ka malama ia ana o ke anaina hoolewa maloko o Haili i hoihoi i-a aku ai kona kino wail'ua o hoomoe ia iho la maloko o ka opu puanuanu o ka makuahine honua. Ua kuu ka luhi, ua moku iho la ke kaula giila o kon-3ir ola honua ana, a lioi aku la kona uhane ma ka home ma o; pela i kohu ai keia mele: Ka lani kuu home e maha mau ai, Pokole paa ole kuu noho maanei, No ke alia e ohumu ke kau paa pu mai Na eha ria iuhi na kaumalia e, Ua niau heie aku la oia ma ke «Kiiwie o na poe apau ma ko lakou mau la hope, oia iho keia nialalo iho iho nei: Heie au me lesxi ma uawahiap&u, Ana e kai ae ia'u la a pvuii keia K ole Oia pu la, na oli nei tna I<jsu pu la aolo o v n makaii

O keia makua nohoi kekalxi makamaka hehihelu o K& JJoku O Hawaii hiki waie no i keaia pauaho ana mai i k«ia ola hoiiua aua, Kc komo pu Ka Ilaku O | na kelki ame na | moopuna ain« «a makamaka na hoaloha ō ka Makua Kainau |no k<* pu ana i ko 1&- ( Kou wa o ke kaumaliA ame | luuluu. Xa ke Akua i&> auaaoi j nolioi e aku i ko ottkou nviu j kauuiAha ap&u & N«i\a uo «uonei ; I e lioomama mai ia oukou ap&u, j

M\T rOTXA I KE KI'AĪ .\N.\ I BONA KAI'A, IC ku*t t k«la! m&imwi. hoohala \ k* ku«i Wiiu ]