Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVIII, Number 40, 26 January 1944 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]

NA MEAHOU O KE AO NEI

KOKUA M1 XA \ ILIKIM MA KE KAUA Ua lilo aku la na Ilikini o 20 lahui a i kokua nui ia aku e na mea ano ho'u o ke kaua; i mea hoopoino aku i na Kepani iloko o na hih'pea o ka ululaau 0 Nu Beretania, a ua hauoli pu nohoi no ka hiki ana ia lakou ke naku hele iloko o k-a ulu nanele. .■■■■■■.. Ua hoike ae nohoi na Ilikini mai Arizona ame Nu Mekiko aku 1 ka hiki maalahi ana ia lakou ke wawahi aku a poholo mawaena o na laina kaua o ka enemi a no ke komo loa ana aku īloko a paapio mai na pu kuniahi ia lakou. ;* :

O ka hana a keia poe Ilikini i makemako ia ai oia no ka h<JO- - ana i na lono huna raa ka lakou olelo a e lilo iioi i mea hookahaha aku i na Kepani. Ua hoouna ia aku keia poe Ilikini iw P-anama no ka hoomaamaa anu ia : lakou iho ma na mahele hele a kokolo iloko o na ulunahele me . ka paianehe loa i wahi no lakou e m-aamaalea ai i na huna no ke kokua ana i na puali koa Ameiika. Ua haalele iho kela mau Ilikini ia Panam-a iloko o Amelika. a ua hoea aku nohoi ma na kahu?t kaua o ka pakipika Komohanahema iloko o lune. Mc " ke* ku'e ole ia mai uāT p-ae aku lakou ma kahi mokupuni Kiriwina. Mai laila mai, ua nee aku lakou no ka P3,kui a hoomahua-hu-a ana i na koa kaua lio o Tcxas i haalele i ko iakou mau lio mahope o ka mea hoi nana i hoomaka ana mua aku i ke komo ana aku i Nu Beretania ma Arawe iloko aku nei o Dekemaba. ---

Ua 'hōike ae na alakai o na pualikaua Ajrielika no ka maopopo ana ke k;Jana ano nui o na, Kepani ma ke kahua o Arawe, a. ua hiki loa hoi ke lele kaua ia aku i na nuii.uwa apau e makemake ia ana. Ma kekahi 1;\, ae la keia mau Ilikini i ua kahua la. Ua lele k-aua ak'u lakou, a i alakaiia e Brig. Gen, Julian Cunningham. O ka hopena o keia hoolele kaua ia ana ua lilo maila kela wahi i na puali kaua Amelika me ka maalahi loa, a ua ku iho la na Kepani i kahi o ka hoka.

Nui no ka ike me ka maalea oj na Amelika i ka hoohana jana i' keia hana, no ka mea he poe nal Ilikini i kaulana nva ka hele; palanehe ana iloko o ka ululaau: me ka nakeke ole. Ē KAUA AXA A IUŪKI I ! KA lIOPENA i PILADELAPIA — Ua hoike ae la o Koiulala H. H. Arnold, ko poo nui o na mahele kaua lewa Kaua Aina, no ko Kelemania kaua aku a hiki i ka hopena me ka hoohana ana i na mea kaua malu no ke pale,\xna aku i ka haulepio ana. „ Ua hoiko ae o Kenelala Arnold imua o kana mau lioa, "eia no ke mau nei lia ikaika o Kelemania,—he ikaika n\ii. He nui hewahe\va kona mau pualikoa, a i lako pono nohoi me na moa ka.ua, a he ikaika loa ma ke kupale ana."

Ua pakui hou ac oia, "o koiia. ikaika kaua lowa ua oi K>a &c ka ikaika aiamua o na niakaliikl i kaahope ak\i." Aolu noiioi he kaoalua a«a no ko Kelemaaia lawe aiia niai i kana mea kaua huna ame iia aaio hou o ka hoohana aua i ua Uaaa ; uo ka hookuha'u ana mai iko , kakou nwu pu&Uk&ua,

MiK MI A NQ ,XA KLKLNI . iw hkv k uw »4 iono e lo&a mai | ma e pili m i kaiua m*\v*t>n* i o zia am- ua Ruknū, eia ke aee mua uiai nei na pua- j Ukaua llukun lua ka lakou mauj wahL e kaua mai uei i j na Kekiuaiua, me k\v iiio ana aku he iuau kauiiale lehukl-.u a| i;ookuxi iaelae »a aku na maka-, ainaua e iie.;;-: aiui uu u«, m«.Uj kauhale U, nie ka j ai>a o iUi iā<u4 kaua K.eieiv.aui& j » IWJK\. | Ma kvls\\Ui »vau i hsx»« j ,hia ai kvSwi.x n*au kaua hah.Aiv-j a u<> i,.. = r.vaoh «o ua K<,w, ' niama i ivkui*, Ot«i tvo a*c W

m-a kekahi mau kahua kaua ua maila no ka lon<> no ka kuemi hope ana o na Rukini aka ma ' na kahua ano nui ua, hele uluulu aku na pualiko.ua Riiklni,' me ke ole ana i na Kelemania ko i'ua mau lalna kaua la i hopeT^~^>\ Ma ka hoole!i?rksHi?)i ia ana ma Kiev, ua hoike ae kcj Alakai n'ui o na puali kaua Hiikini no ka paapio ana ma kahi' o ka 7,000 mau Kelemania a he : heluna nui o na lako. kaua. i hoopoino ia i huiia me 2,224. mau kaa kaua, 1,174 mau pu kaua kaa ame 348 kaa, i pale.ia. ! Ma kekahi lono e l^oike. ana ua„ hiki aku ma kahi o, ka 100,000 mau koa Nazi i luk'uia, oia hoi na a.liikoa ame na -koa pu. . ... :-,lamuli o ke komo ana a na pualikaua Rukini| ma Polani paio ana i na Kelem-ania, ua komo pu maila nohoi na. koa kupaa o Polani a lele kaua pu aku la. maluna o na a o ka hopena. na. hiknia he lehulehu q na koa Kelemania, ,a he heluna nui nohoi o na pio i paa ae i keia muu pualikoa. ,

Aole o na Rukini wale no keia e nee. nei imua aka o na pualikaua Amelika aipe Beretania pu no kekahi. Ma kekahi mau wahi ,ua 1.110 maila mau kauhale ma Ikalia 1 na pualikaua Amelika, a pela no hoi ma kekahi h'uli aku o Ikalia, tia lilo aku no kekahi mau j paa ia, e na Kelemania i na Beretania.

Ke hooko#6ke loa aku nei na pualikaua Amelika i 'ke kulanakauhale poo o Rom-a, me ka emi ana aku o na pualikaua Kelemania i hope. ! PA O PA HAMU SIIīRO NO KA LUA O KA MANAWA He elu-a huakai hoopa-hu mal'una o Paramushiro kai hoike ia ae e ka oihana kaua moana.

Ua lele mai na mokulele mai na Aleutiaiiā ma kahi o ka 720 mile o ka Pakipika Akau no ka hahau ana i ka kahua ma ke k'ukulu akau o na mokupuni Kurile. O na mea i kukulu ia e ka enemi'ma ke kapakai hema o ka mokupuni kai nahau ia e na mokulele mua o elua mahele no ka ana aku i ua mau wahi ia. ■ . : ■■!■■ O k& lua aku o ka manawa he -ekolu mau hora mahope iho, ma ke kukulu akau o ka kahua paa o ka oihana kaua moana o ka enemi. • He hookahi mokulele enemi i hoao mai e akeakea mai i na mokulele o ka puulu mua i lele aku, eia nae hoi ua huli hoi maila no na mokulele Ameiika no ko lakou kalma me ka palekana. OI AE NA AMELIKA MALUNA O NA KEPANI

Ma o ka"hookuku ana i na kulana kaua a ka mahele kaua lewa o Amelika me ko ka enemi, ua hoomaopopo ia ua oi he ewalu i k«, s hookaiii o ko Amelika maluna o ko na Kepani i k& makahiki IW2, 1 ka makahiki 1943 ua hiki aku ma kaiū o ka 37S m&u mokulele Kepani i lukuia a he 47 wa3e no mau mokulele Amelika i nalowale, ,

Noiaila, e hiki ana no ia kakou ke ike a hoomaopopo iho i ke kukwia kaua iewa o Aiuelika lapana. Ua lohe aku uohoi kakou i ka nui o na mokuleie Ke-

pani i lukuia e na mokulele Amelika, a ua hooia ia nohoi ka ikaika kaua .lewa o A/melika e like me' na iono i loaa mai, ma na hooili kaua lewa ia ana ma Europa. Ua loaa pu mai nohoi na lqno mai Europa mai e hoike aryi 1 ka. hana a na mokulele Amelika e hana mai nei ma ka lakōu mau huakal hoopa-hu i na kahua © na Kelemania a. pela nohoi me ka luku aha aku i na mokulele Kelemania e lele ka'ua ku'e maL ana. ■■

KAUA NA MAIiAIA ME NA KEPANI tTa loaa maila kekahi lono mai Chungking, Kina mai e hoike ana eia na poe Malaia ke hoohana nei maloko o na ululaau ame na kuahiwi, i na hana hoolele kaua ana a i alak-aiia e na aliikoa Beretania i pakele mai mahope ih'O o ka haulehia ana o •Singapore, wahi a Rev. Marcus Chang, kekahi Pake Kristiano, i mahuka ai mai Singapore aku ma kola makahiki aku nei. Ua hoike ae oia ua oi papaono ae na poe Malaia i ko na Kepani, aia pu nohoi malaila kekahi mau pualikoa he mau Pake wale no me na Beretania, Inia ame Auseturalia. Wahi hou a keia kanaka i hoike ae ai o na pualikoa Kepani i lawepio ai. ia Singapore ua hoihoi ia . aku no kekahi n*au okoa aku a ua hōonoho ia aku ma Malal-a he poe luina wale no i poino ko lakou mau moku. HOOPA-HI IA NA MOKU KEPANI MA NA MARSHALLS E hoike ana kekahi lono mai Puuloa ae no ka hahau ana aku x> ka Mahele AAP Ehiku ame na mōkulele Hoopa-hu o kk Oihana Kaua. Moana maluna o na moku Kepani ma na Marshalls, me ka hoopiholo ia ana he hookahi w&hi moku uka~na viuku, a malia ua piholo ka lua o na moku, ame ka i hoopoinoia ana he elua mau moi ku e aku.

I Ua> hoike pu ae O I Nimitz no ka lialawai aiia aku o ikeia mau ijtiahele kaua lewa mekekahi heluna nui o na mokulek | enenu ir,a o ka lele ana nwū he j45 mau mokulele Kepani e ake'ake'a i īia luokulele o ka oihana | kaua aiua. | He hookalii mokulele hoopa-hu ; Ameiikx) i poino a ua man&o ia jnohoi he elua mau mokulele Ke- ; pani i lioohaule īa. He eiua manawa & ka enemi i hoopa-hu iho ai ia Tara\va & he ekolu manawa ia Makin. Aole no lbs poino i kau aku maiuna o na , uwa, i kukuiuia ai ma ua mau i wuhi la, a aole noltoi he ola. i pooio.