Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVIII, Number 47, 15 March 1944 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]

NA MEAHOU O KE AO NEI

HfTI AIO I-A MA niTRMA K hoike nna keka"hl lono inai New Delhi, Inia mai, no ka hui ana maila o na mahele kaua o na Pake malalo o Kenelala Stilwell me na. pualikoa Amelika a Kenelala Memll, a o ka pau ana hoi o ka hoonee ana no ke oki pu ana i ke alaliele nui e pakele ai na K -pa ii ma ke owawa o ame ka haalele ana ia, Walawbura. , •

Ua" hui ae la keia m-au mahele a i elua a e paio ana hoi kekahi rna ka aoao o ? kekahi. Ēia no na Kepani kt kuemi liilil nei i hope.

U-a haalele īa aku nae hoi o i Walawbum e na pualikoa o Kenelala Merill, a i oki aku hoi i ka •lahia kelepona a na Kepani. Ua nui nohoi ka poino i hekau -aku Inaluna o ka enemi, a o na Amelika he kakaikahi loa.

E hoike pū. ana nohoi ua lono la ma ka apana o Arakan, ua koikoi loa ka poino i hekau. akii maiuna o na Kepani mai ko lakou komo ana aku maloko o Burma. U-a hoike ae o Kenelala Giffard, k<s aiiikoa o na puaiikoa Beretania, no ka loaa ana aku he 2,408 mau Kepani ua make.

HOOPIHOLO HOU IA XA MOKU KEPANĪ E hoiko «ana kekahi lono mai Wakinekona mai no ka hoopiht>lo

ana mai nei o na inokuluu AmeIka he 16 mau moku Kepani hou maloko o na kai i hoomaiu ia e

ka enemi. v O na moku i hoopihol-o ia -ai ua hui ia me kekahi moku halihali {\ila nui i hoopiha ia me ka $iila i makemake nui ia no na kahua 0 ka enemi. Ua hiki aku la ma kahi o ka 627 ka nui o na moku enemi i hoopiholo ia a i ole i loaa na poino, i hookau ia- aku e na mokuluu• 'Wale no. O na hoopiholo ia ana ma kek.ihi mau ano -ae ua hiki aku ia i ka 1,989 moku o na ano apau. E like me n-a lono i loaa maila, eia no na kukini ke neemua maila ma na kahua kaua, a ua lilopio maila no he lehulehu o" na kauhal« ame ka luku ia ana he hel'una nui. o ka enemi. LELE NA MOKULELE AMELIKA NO EUKOPA E hoike ana ka lono mai Ladana mai o na mokulele Amelika 1 hiki aku i.ia kahi o ka 1,500 . a i ka 2,000 kai lele aku no ka , hoolei ana iho i na poka popo -ahi maluna o Berelina i hiki aku ka nui ma kahi o ka 1,500 tona, a o ka mea nana i hoolapalapa a.e i k.i a\i a ike ia aku hoi ka punohu ae o ka uwahi ma kahi

o ka 200 mile i ka wa. a<o. O ka heluna kiekie loa keia o na mokulele i lele aku ma kela huukui ia Kelemania. Ua lele aku lakou a hoopa-hu iho la nuiluna o na haīe -a ua hoomaka ae la nohoi ka a ana o ke ahi nie ka ikaika loa. O na mokulele i lele aku ma «ela huakai oiu uo na niahele Uke ole, iuai na mokulele hoopa-hu iiuuui a ho>.a loa mai i na mokulelo paio. Aīa ma kaJū o Ka 1,100 mau mokukle hoopa-hu nunui i lole nia kela huakai, Ua loio ae lo nohoi na mokulele Keleuuuua nui ke komoliana 0 Hannovor, he 110 mile ma k< kwuohaiui niai o Bereluuv u paiī uiaila »ne na iuokulele hoopa-lu Amelika :.unu; a hiki loa aku m 1 ke kapikala. U» lek> aku la nohoi ka iuokulele Mnstaus a hooliaule ih< la he mau mokulele Kelemaiui muluua ae o Berelina O ka heluiu »\ui kiekie o na mokulek Kek inianm i iukuia ai i ka la h«x?kahi hoike ī\v v noM ua no ko Keleuiania hookuu ana nu\ i ua mokulele hakaka like 010 n< ka paio aua nv.e na mokulele Ame hka, līfc> nae hoi ia i wa anau no na Amellka, hoike ia ae no ka lele aiu &ku he lf.O mokulele o k\i maltel* a iho la 1* ehu\ kahua wok'Oīele Xa3i Holani T T si sku ka elua <> na woknlele AmeUka ae < TVr\>li*w bo!ke nvatl;\ ik ka ikalka >m o ka » «na a ke «lii « k?okV Vv> nohoi e ike k aku ai nu-.i kahl uuwao» ( X*a tvo> : ke ae- ravJio Be^!u^

110 ka liooha'ule la ank he 80 mau moliukk Amulika. U-a hoik'* ae nae hoi na Amelika no ka lukuia ana ma kahi o ka 176 mau mokulele eneml.'

liOOPUKA IA lIE 90,000 MOKULEL£ Ua lioopuka ae la lee Kuhina Hoopuka £eretanjgf*\'plivcr Lyttelton, a h.oike aku lja imua o ka ahaolelo o Beretania no ka hoopuka ia ana he 00,000 a oi aku a na niokulele mai !ka noomaka

ana ih > nei o ke kaua mawaena o Beretania .me Kelemania a hiki i ka ■Ia hopē iho nei o I;a makahiki 1943.

Ua hoiko -ae oia no ka oi aku o na mokulele i kapiliia mamua 0 ua mokulele i poino, !V Ua hoike. ae o|a, o kekahi kumu nana i hoonui mai i ,na mo- a kulele i hana ia ua koku-a ,ia ī'nal mamuli o ka loaa ana aku o na metaria mai Ameukii), aku. Ua hoike. pu ae oi'a mai ka hoomaka ana o ke kaua ahiki i ka la hope iho nei o ka makahiki 1943 ua hana ia.-no ka oihana kaua aina he 8,300 mau kaa kaua, ame kekahi mau ano ka-a kaua e ae, a ma kahi o ka 115.000 p'u waha nunui, na pu panapano. a ma kahi hoi o ; 7,000,000,000 poka. HOOMAOPOPO O TOKIO 1 KEIA 3LVNAWA

E hoike ana kekahi lono 'mai Nu loka mai no ke kukala ar.-a ae o ka radio Keparjii, eia ka oihana kaua moana o Anie] ika ke hoolala nei no ka hooakea ana aku i ikaika kaua- no keia mua aku. ;

Ka hoomahuahua ana i ka ikaika kaua le.wa o ka mahele kaua_ lewa o Amelika ma! Kina a ke nee. mua nei, ! '. "Ma keia alahele, o ka manao paa o ka enemi e; hoao nei e holoi ae i-a lapana p{. i-a palapala aina aku o Ha 'ionua nei a e kaukai "ana mal'iana o ka heluna ikaika ea ke pii mahuahua j i loa nei." ' i . Ua paipai ae o Ke- j nelala Miehio Ushijima, i ka la- i hui Kepani no ke kupaa a lo&ahi , like ana a e hoolilo ia lakou i "hookahi ; HE EHA WALE XO KEPANI I lA>AA AKU E hoike ana kekahi lono mai na mokupuni Marshalls mai no ka hookuu ana aku o na Kepani i na mahele kaua Amelika e komo aku a lawe ae i ke awa o Ma]"uro kekahi hoi o na awa ku ■ moku maikai loa me ko lakou 1 paio ole aku I na A:melika. ' Ua hoike ae la o Akī-malala ■ Nimitz i keia iono oiai oia ma l'Wakinekona no ko lilo ana ae*o •keia kaikuono. i Ma Jteia lilopio ana malla e i Majuro i ka hooili kaua ma na

Marshalls,, ua loaa \ aku la i kelca]ii puali o na koa marina, he I eha wale., no mau kopani. ] | . TTa paapio maa oie ho aliinvoku j ma k-a la mua aku. 'He okol\i mau 'poe kiwila kai poe. aku a liiki i ka loaa ana. I ka \va nae lioi a na koa marina e maT?sffktvu aua j o holo aka o huli, ua hOoa nuula | kela poo kiwila' me na paiki 1010 , mo ka makaukau o hele nia ! kahi o lakou e kauoha ia aku > ! ai e hele. j I ka w*a a mamua o ko kaua! Ihoniw mua 110 Kolemania kela! j a mahope iho \> ua kaua »la^j

ma lilo maila ia lapana. Ma* keia kaua ana mai neaī, i le -haalele ana aku o na Kepani i ua wahi la, ua lawe pu aliu lakou i na kupa o ua mokupuni la uō lakou n-a makāhiki e holo ana mai ka 20 a i ke 40, ma ke ano i poe hana na na Kopani ma kekahi mau kahua e aku ma na Marshalls. Ua lowe pu'aku nohoi na Kepani ■ i na lako ai ame kekahi mau lako e ae mai na poe aoo aku, a haalele iho la la lakou ame na keiki, o na kukui helepo, i hoohana ia 110 ka lawaia ana'i ka po kai kaili pu i-a.

līa' hoike ae ke alii ua maopopo no i kona iahui e hoea mai āōa na Amelika no ua mokupuni la. Ua hoike pu ae oia no ka ike mua ana o kona lahui i na mokulele Kepani apau. Alaila ua ike mai lakou 1 na mokulele Amelika a r.-a kakaikahi mai hoi na mokulele Kepani. O ka hope l<m ole he ikē ia o na mokulele- Kepani.

O ka laleou mea i ike ai i ka lewa he hoike ana aku ia i na kamaāina o ua mokup'nni la no ke kaiehuīa aku o na Kepani mai laila aku,- 1 He wahi maikai loa nohoi o Majuro no na Amelika ma ke ano he kikowaena hoi no ka lele kaua ana "'O/iU maluna o~ na kahua i i paa ia fe ke enemi. G keia~ wahi o Majuro aia ma kahi x) ka 1,6Q0 makaainana.

HAHAU HOU ĪA O PARAMUSHIRO , E hoike ana kekahi lono .mai Puuloa. ae no ka Iel« ana aku ona mokulele Amelika 3. lioea aku i ke kahua hoomla moku k-aua ame mokulele o n a Kepani ma Paramushiro,. .a hoopa-hu iho la i ua mau wahi Ia i K.e aam'oe o Malaki 5-6. a ki ae la uo 11 pu ki mokulele nunui a ka enewi m& kekaiū inau walū maluna ae o na mokupuiii Kurile ma kahi o ka 1,000 .mile mai .Tokio akiu ... O-ka lua iho la. pa-hu ia aaa o Faramushiro e na niokulele iloko o na la he eha. A-ole 110 i koikoi loa keia hahau aaa -aku a, na mokuk-le Ajn.yiata» aka ua liooko aku no nae hoi 1 kekuhi kumu ano nui i walu no ka eiiemi e makaaia ai i kona kaliua ks akau oiai nae hoi;e hoolele ia ana kekahi kg.ua aiio r.ui iiu ke kouiohanaiiema. Oiai na mokulele e hal\au aua kahi e kokoke aiva ia lapaiii» ia nuu.Awa hoohahi aehoi kekalū iiiau n;.vhele kaua lewa e hah.au aaa i i.;i mokupuui MarshaUs, he 2,000 .-.nle jna ke komohaaiahema , aku o Puuloii, | Ua loaa pu nohoi na poino ina j uiokulele Amelika, aka, ua huli , lioi v,iku 110 lakmi !io ko lakou [num kah\ia jne ka palekana/