Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVIII, Number 51, 12 April 1944 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]

NA MEAHOU O KE AO NEI

lIOEA VK L.\ MA

WAKINEKONA Ma ka Poaha «> kola pule aku nei i hoea alai tii o Kapena Mizuha o ka puali koa kaulana o Hawaii nei i hoea aku ai no ka kaua. ana ma Cassino, Ikaīia, j mamuli o ka loaa "ana aku o kekahi leka kono iaia mai ia Mrs. Bleanor Rusavela aka, ka wahine a ka Peresidena o Amelika. Ua loaa aku kela leka . kono mai ia Mrs. Rusavela aku oiai oia e waiho ana ma ka halemai jo ka Oihana K&a, mamuli o ko[,na loaa ana i kekahi mau eha j oiai make kahua kaua. j Ua hoi loa m-aila oia no Amei liiia no ka hoi ana aku maloko j. o kekahi o na Halemai o ka l Oiliana Kaua, i hiki ai ke loaa, j iaia na malama kupono ia ana. j Ua' hoea aku la oi>a no ke ike j ana ia Mrs. Rusavela e like me j ke kono i loaa aku iaia, oiai he j pokole wale no kona manawa e noho ilio ai malaila mamua o kona kau hou ana aku maluna o ke kaa-ahi. . O keia kanaka he hanauna Kepani oia, a ua noho makai a kumukula ma Kau-ai mamua aku o kona komo ana iloko o, ka oihana koa. Oia nohoi ke kanaka mua loa iwaona o na h-anauna Kepani i aa mua e komo i ke koa no ka paio ana i ka enemi.

Ua alakai pa nohoi ōia i kok-ahi pualikoa i holo aku no Niihau mahope koko iho o ka hoopa-hli ia ana Puuloa a lawepio maila i na pailaka Kepani i haule ai i Niihau, Mamuli nohoi o kona makau-k-au i ke alakai ana i koni pualikoa ma Ikalia L hookau" ia mai ai ka Puuwai Poni. Pa O. nollandia E hoike ana k'ekahi lono mai ke Komohana-hem-a mai no .ka lele ana aku he 250 mau mokulele a hahau ia Hollandia. Ua loaa yo.no aku kela wahi na kona poka pa-hu he . 32Q i hoolei ia iho am." 250,000 pok\ i ki ia aku mai na mokulele altu. He mau la mahope mai ua h'ookuu liou ia aku ma kahi o 400 tona. poka pa-lru, pu ia ke koena ilao i koe o 288 mokulele Kepani. lIAIIAU IA O ZAO.RPB

Ua lele kaua hou aku la no na. m<okuiele hoopa-hu nunui o Amolika, i na kahua mokulele Kelemama ma Zagreb, oiai na kaua aina ana maluna o ke kaMia o Ikalia e ku malie aua. O keiA na mea i hoike ia mai Napnle mai. Ua kupale ia ae no o Zagreb e 120 mau mokulele ICelemanij>. He 36 o lakou i hoohau'.eia nui r.a kaua maluna ae o Yugoslavia akau, a he ekolu mau mokukle hoopa-hu minui 1 poino. Ua hoike ae kekahi mea kakau, no ka hoopuni ana o na Kele-mani-a i kekahi mau wahl me r.a pu ki loihi. O kekahi o na keia mau pu ua hiki i ka poka ke lele no 54,000 ia a ua like ia S0 mile.

Wahi a ua kanaka la, ua Mki loa i na Kelemania ke noho mn Roma a ua hiki i na poka ke lole aku a hocvi i ke kaikuono o Ansio.

IiAALKLK NA MOKU KAL'A 1A KIHH HOW O ka mahele leaua moana i hahau ai i ka mokupuni Palau o n& Kepaail ke kahua pan e kokok» ana ia Pilipino kai hahau pu a«> ia Yap anw Woloai lua ua wokuputu iulii o CAi\»liut\ me ks» h<.K>piholo ana a i ole hoopoino oKu i ua moku \*piiu o ku an \ nu\ kvijt i uiAu k«hua okolu o ka enemi, « iik« k« Kuhin», o ka v v .hAm\ i Khua MO;«lv\ Kiauk Kuv>x i kui kaia, ae wi. Ho, hot>kahi moku kaj ua Kepani i heopiholo ia nts kalū | \<& kokoke ana v FaU\u a ho «lua, ima kahi * k-ik auA i Woleai] i a i huiia nw na n>.oku i lo«a. I aku e ku ana nm ke kaikviono, i wahi a Kuhina Knox, S U* hoīke ae ka Oihuna Kaua I Moana no ka h«.K>piholo ia |h« 14 mau inoii i hou «iku « ua I mottttiuu a ua liko & iue iuu o n» moku oaoiuL ii hooj>iUoSo ia a i oie hov?polno ik e m mokuluu

E hoike ana ka lono mai Kapwiakiko mai no Ka. ljioike ana ae 0 ka radio Tokio ma!i ka mahina mai o lanuali, ua ae na mahele kaua Kepani he eono mau moku kaua Amelika a hoopolno ia he «lima moku a ua hoohaule i-a he 203 inau mokulele, 1 hUiia me ke kaua ma ka hema o na Carolines, O na hoike kumu i loaa mai Palau mai mamuli o kela hahau la: an-a o na moku Kepani, ua haalele aku na moleu kaua -Kepani i ko lakou 'kahpa a ua auhee aku a holo aku no n-a Pilipino. i E hoike pu ana nohoi ka lono no kalukuia ana mai ka lewa mai ma kahi o ka 4,316 ruau mokuleie Kepani m®i ka hoomaka ana iho nei o ke kaua. Aole nae hoi keia huina i huipuia me 'na mokulele i" lukuia mra ka honua. O ,ka nui o na mokulele Amelika i poino ua hiki akru ma kahi o ka 921, a ua iike hoi me ka eha mokuloie Kepani i ka heokahi mokulele Amelika.

PA HOU O WAKE -AME PONAPE

Ua hoopa-hu hou ia ae o mokupuni Wake e na .mokulele hoo-pa-hu nunui o ka oihana kaua aina, ma o ka hoolei ia ana iho ma kahi o ke 14 mau tona poka pa-hu ma ka po o Apelila 5-6 me ke pa-hu ana ae o na wahi pahonohono mokulele o ka enemi, e like me ia i hoike ia ae ai e Akimalala Nimitz. O ka lua iho la keia o ka hoopa-hu ia ana iho la o Wake i ka mahina hookahi.

Ia la hookahi nohoi i hoopahu ia Wake, ua lele aku la na inokulele o ka mahele kaua lewa 7 AAF, a" hoopa-hu ia Ponape, me ka holapu ana -ae a_ ke ahi maluna o ke kahua mokulele, ame eha mau k«h'ua o ka enemi ma na Marshalls, a i hooneoneo ia ai e na mokulele o ka oihana kaua moana, marin-a ame aina. Ua huli hoi maila no na mokulele apau.

HOOPIHOLOIA NA ft|OKU K£PAJVI • .

He iwakalua-kumam*awalu mau moku Kepani i hoopiholoia, a he 18 i poino a i olē haalele ia akii ua ili i kapakai a e a ia «apa e. ke ahi, a he 160 mau mokulele enemi i lukuia e na aumoku kaua Amelika i ka wa a hakou i hahau aku ai Palau, Yap ame kekahi mau mokupuhi liilii e ae.

KA HANA MAALEA E, hoike ana kekahi lono mai New Deihi, Inia mai no ke puhi ana o na Kepani i ka ulunaliele i hele a maloo i ke ahi ma ka hikina aku o na kahua o na aoao huiia ma Imphal ma Inia Hikina a o ka mea hoi i kokua nUi •aku ia lakou no ke kupale ana i «a pualikaua Beretania aiue Jnia no'ka enū hope ana aku no ka pahu'a o Manipur maliope iiio 0 ko lakou luku an-a he 900 mau ; Kepaui iloko o ka pule hookahi. No kekahi mau la lehuleliu ka hookuemi ana aku a na poe kupale i na kaua a ua loaa mai nohoi na meaai anie ua lakou kaua uiai iw mokulele mai mamua o ka hoomaopopo a»ia o na Ko>ani no ka ho'a auia 1 ko ahi no k« ana i na poe kupale niai kp lakou mau kahua aku.

U* poino na koa o na Uoao huiia i ko lakou hoao ana e holo aku iloko o b ulo o lie

ahi, a o kekalu o lakt>u ua lukuia mai me na pu mikini. Il.oko o ka mahina i ka wa a ,na- Kepani i hoomaka -ai i ka iakou kom:o ana aku iloko o liiia ua iukuia he 3,600 'o lakou a he 6,4Q0 i hoeha ia a i paapio i' ā lakou i nee aku ai ma na alanui olowi ma ka palena o iniaBurma. ' KA NUI O NA BERETANIA I POINO

. O ka huina nui o na poino o na Beretania no na makahiki mua eha o ke kaua -ana ua hiki aku ma kahi o ka 667,159, a i huiia hoi he i make, wahi a Kuhina Nui Winston Churchill i hoike ae ai.

Ua hbike ae oia he 159,219 i eha; . 78,204 i nalowale, a he 270,995 i lilo pio iloko o na mahina he 48.

O na Amelika hoi aia ma kahi o ka 173,239 iloko o 27 mahina 0 ke kaua ana, i huiia me 40,657 1 make, 64,908 i eha 36,321 i nalowale, a he 32,163 i lilopio. Ua hoike ae o Churchill o ka nui o na poe kiwila i poino o Beretania īloko o 4 makahiki, i huiia he 49,730 i make a he 59,371 i eha.

UWALO AKU I KONA MAU HOA

E hoike ana kekahi lono mai Bougainviile mai no ka paapio ana o kekahi koa Kepani i na koa Anielika a ua noi aku la oia i na Aliikoa Anielika no kona ae ia mai e m a ka ipuolelo hoolele leo no ka mea ua m-akemake oia e uwalo aku imua .o kona mau hoa iīoko o ko iakou pualikaua, no .ka hoopau ana i ka paio ana mai imua o na Amelika. O na olelo a keia Kep&ni ua piha me ka eehia ame ke kuhi pu ana i kona mau lima. Ua hooleie ia aku keia i ka laina o ka enemi lie mau haaeri i-a ke kaawale mai ■ka lama kaua aku o na Amelika. Ua hoike aku oia imua o kona mau hpa no kona malama ma»wai ana, hanai pono ia nohoi, a. hpike aku uohoi no ko lakou hana ia aku nohoi e like me ia i hana ia ai i na lakou e haawipio aua. Ua hoike ae keia Kepaui» no ixoolvaiialia ia ana i na mea i hana ia aku maluna ona luahope koke iho o koua paapio ana» a he. nuu hwa mahope iho o kona paapio aiia ua makemake oia e uwalo aku imua o kona *»n) hoa t aole ua Aiuelika poe hana iiio i na pio.

MAI POINA I KE KUAI ANA I BOKA KAUA» E kuai i &m<3 keia iuanav,\a. Hai i ke kuai ana.