Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXIX, Number 10, 28 June 1944 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]

NA MEAHOU O KE AO NEI

fUA LKLE AKU NO BERELINA Ua lele aku la na mokulele kaua Mustang Amelika i ukali aku i na mokuiele hoopa-hu nuaui no ka hahau ana aku ia Bereiuia a mai laila aku ua lele loa aku la a hoea i Kusia. E hoike ana nohoi kekahi loiio niai Rusia mai no ka hoea ana aku q na mokulele Amelika me ka maikai a i alakai ia hoi lakou e ko lakou alakai nui. O ka mua keia o na mokulele Amelika i hoea aku ai Rusia f mahope -ho o ka lakou misiona i ke kahua o ka onemi. He hoailona hoi keia, ua malaelae ke alahele no keia mau mokulele e lele ai ma ka lakou miaiona a lele loa aku tio Rusia.

PAE AKU MA KE KUA Ua loaa maila kekahi loao mai Kapalakiko mai e hoike ana no ka ioaa ana aku o kekahi lono mai ka radio Tokio aku e hoike ana no ka pae ana aku o na puali kaua o na Kepani ame na kaa i kaua ma ke kua aku o ke kahua i e paa ia nei e na pualikaua Amelika, ma Saipan.

E like ffle na lono i hoike mua ia ai i ka wa a na pualikaua Amelika i pae aku ai ma Saipan ua kohokoho ia aia ma kahi o ke i 55,000 mau koa Kepani ma ua kahua la Ua kaua aku no na Amelika i ka enemi me ka ikaika me ke kokua ana aku nae hoi a na mokukaua ma o ke kipu ana aku i na kahua o na Kep»jii.

Ke nee maile nei na pualikaua Amelika, me ka hahau ana i na Kepani. O kekahi poe Kepani ua lxqlq a pee iloko o na ana, i ole ai e loaa aku i na koa Amelika. |

lIOOILI IA KE KAUA lIAIIANA

Ma kela Poaha aku nei i hooili ia ai kekahi kaua hahana mawaena o na aumoku kaua Amelika me Kepani, a ua hoopuhili ia ka ikaika kaua moana o lapana e Amelika. O kela kau a i hooili ia ai, o kekahi kaua alībsnui ia a lanakila o Amelika maluna o kona hoa paio. Ua hooili ia keia kaua mawaho mai o Pilipino, a o ka hopena oia hooili kaua ana, he 14 mau moku o ka enemi i hiki ak» m a kahi o ka li e piholo aku ana paha a i ole hoopoino ia, i huiia me eha mau moku halihali mokulele ame hookahi moku kaua, e like mē na mea i hoike ia ae ai e Akimalala Chester W. Nimitz. "

Ma o ke kaua i hooiliia ai, ma ke kai Pilino mawaena o na mahele kaua ma auhee aku la na moku kana Kepani i na hora o ka po no ke kowa o Fomosa ame Luzon. Ia manawa pu nohoi ua hoohana aku na mokulele Amelika i ka lakou hana hahau maluna o na moku o ka enemi, me ka hoohapakue ia anā o na moku Kepani. Eia malalo iho nei na moku i pa aku i na poka pa-hu a na mokulele Amelika. Hookahi moku lialihali mokulele, o ka mahele Zuikaku, hookahi moku oia ano no o ka papa o Hayataka, he hookahi oia mahele i hoopoinoia a haalele ia aku e a ia ana e ke ahi. He hookalū moku halihali mokulele uuku mai i pa aku i ka poka pa-hu lie hookahi i hoolei ia iho. He hookahi mokukaua aui i poino» hookahi moku kaua mama i poino. Ekolu mokuluku t hoo- | poino ia a he hookahi o lakou ia manao ia ua piholo. He ekolu moku halihali aila i lioopiholoial He elua m&u m-oku halihali aila I poino a haalele ia aku e a la an» e ke al\i. Mawaho ae o keia mau moku aia ma kahi o ka 15 « i ka 30 mau mokulele i lukuia. Ai« ma kahi © 4$ wale no mau mokuleie I pd[no ma keia hooili kau« a hau!t> iho iloko o ke kai i ka po a hoopakele |ia na paiiaka ame n a kolu*.

MANAWA hoomaha

ifi hooniaka ana i)na keia pule ae, e lawe ana ka Rev. Moaes Moku i k;ona manawa hoomaha a e hala ana paha ka mahina iuia ma ka hooiuaha ana, laia e lawe ai i kona manawa hoomaha e kaa aku aiaa i na luna o ka ckalesia o Haili ka. lawelawe ana i na hana haiolelo ma na sabati. He mea maopopo loa no e hoohala ana ka Rev. Moku me kana Eva i .ko laua manawa hoomaha ma Napoopoo. E aho no i ia ka holo ana i Napoopoo, no ka mea he kanaka puni lawaia, a | malia hoi o loaa mai nohoi keI kahi mau wahi i'a no ka aha [mokupuni e noho mai ana iloko aku o Aukake. I "Good luek, Moku!" ! HAHAU HOU IA O KELEMANIA Ua hoomau akū la no na mokulele Amelika ame Beretania i ka lakou h'uakai hoopa-hu ia Berelina, me ka hoolei ana iho i na P°ka pa-hu maluna o na kahua hoomoana o na Kelemania ame na kahua hana me ka holopono loa, a mahope iho ua punohu ae la ka uwahi mai ua mau kahua la a hiki i ka 8,000 kapuai ke kiekie. Ua lele pu aku ma keia huakai hoopa-hu kekahi pa'i kii no ke pa'.i ana i na kii o ua mau kahua la.

lIOOPA-lIU IA NA MOKU kepa>i Ua kukala ia ae la mai Wa- . kinekona no ka hoopihoio ia ana 0 na Kepani e na mahele kaua Amelika e hoike ana aia eaa kahi o, ka 2,468 mau moku o nai mahele like ole i ia *ar 1 ole aneane e piholo, a hoopuino ia. : \ (1 ;| Eia malalo iho nei ka papahelu 0 na mok'u i hoopiholoia: He 3 inau moku Jtaua nunuī; 7 moku halihali. mokulele; 53 moku kaua,mama; 141 mokuluku; 14 j mokuluu; 5 moku ukali; he . 57 |mau moku e ae; huina 280. 1 Aneane e . piholo: Hookahi mo- | ku halihali mokulele; elima moku jkaua mama; iwakalua mokululiu; | hookahi mokuluu; hpokahi moku ukali, a he elima mau moku e ae. Huina 33* Hoopoino ia: 12 moku kaua nunui; 10 moku haliha,li mokulele; 104 moku kaua mama; 149 mokuluku; 8 mokuluu; mau moku e aku, 36; Huina 325. Huina nui o na moku kaua, 641. kekaiii mau moku e ae Hoopiholoia: 110 moku aila; 135 «īoku halihali koa; 649 moku ukana; kela me keia he 200; Huiiia 1094. i Aneane e piholo; 6 moku aila; moku halihali koa 13; moku ukana, 55; kela me keia 14; huina 88. Poino: moku haiihali aila, 36; moku halihali koa, 44; moku ukana,. 339; kela me keia 226; huina 645. Huina nui, 1,827. }Ia keia mau huahelu e maopopo ai. ia kakou ka nui o na moku enemi i piholo a poino. Aok hoi i maopopo ka nui o na moku Amelika i & poino paha, aka, aole nae Uoi kakou e nana no ia mea. ' E hoike mai ana ,110 nae hoi keia ia kakou, e haawi aku i ko kakou ikaika aiue ka, kakou mau leo pule i ka, Makua L&ni no ka

haawi ana mai i ka lanakila i ko kakou n*au mahele kaua maluna 0 ka mea nana i hookau mai 1 na haawe o ke kaumaha maluna o kakou. HOOKUEMIIA NA FINALANA E hoike ana ka lono mai Rysia mai a hoea i Ladana eia no na pualikaua Hukini ,ke hoomau maila i ka lakou lele kaua ana aku maluna o na pualikaua Fūialana, a no kaikaika loa o ka nee ana aku a na pualikaua Rukini ua hookuemi ia aku na pualik&ua Finalaiia i hope aku ma v kekahi aoao o Loko Osgr ame ka muliwai Kiimsa. HOOPAA IA E LILQ I UMAHANA t Ua hoopuka ia ae la kekahi laoo no ka loaa ana mai nei o kekahi ike i na alihikaua o na aoao huiia, ma o kekahi mau palapala. i hana ia e hoike ana, no ko Kuhina Mussolini hoopaa ana i kona manawa e hookele ana i ke aupuni o Ikalia no kona hoouna aku ma kahi o ka 1,500,OQO mau limahana Ikalia no ka hana ana ma Kelemania i ka makahiki 1944 nei. Ua manao paha keia kanaka e lanakila ana laua maluna o na aupuni huiia oia ke kumu o kona hoopaa e hoouna aku i keia heluna kanaka limahana i Kelemania. Ke kuko a ka lapuwale, me he mea la o laua ke Akua.

KA IKAIKA KAUA MOAJS T A Ua loaa ,mai ka hoike mai Wakinekona mai, ua hiki aku la ka ikaika kaua o ka Oihana Kaua Moana i keia manawa oia hoi ma ka mahele o na kanaka o ka oihana kaua moana, marina ame kiai kapakai, o na kane ame r>a wahine, i ka ekolu miliona me ka hapa. - Aia_ma kahi o ka 9,728 aliikoa waliine ame 71,980 mau wahiae. I ka makahiki 1938 o ka mahele kaua marina he 11,695 aliikoa a he 122,641 koa marina. I keia manawa hoi e like me ke huina i hoike ia ae la maluna he aneane ekolu miliona me ka hapa. Ua hiki loa ia kakou ke ike a hoomaopopo iho i ka pii mah'uahua loa ana o keia helu. Aole wale no ma ka heluna kanaka ka kakou e ike nei aka ma na moku pu. I keia la o Amelika ke kiekie loa ma ka nui o na moku kaua o na mahele like ole.

HOEHA IA He elua mau Kepani aoo i hoeha ia mai nei e kekahi Kepani no i lako me ka hamare, ke waiho mai n.ei maloko o ka halemai o Loko Tule t e like me ia i hoike ia ae e na poe nana e hoomalu nei i ua kahua'la. O ka mea n&na keia hana oia no o Okamoto, he Kepani no i hana\i ia i lapana. O na mea i hoeha ia ai, oia no o Sonosuki Huzuki aine Shuazi Tanabe, he mau kanaka ma kahi o ke 51 makahiki pakahi, Aia no keia poe apau ma k<? kah.ua hoomalu o na Kepani e paa mai nei ma kekahi kahua ma Amelika. Ua hoike ia ae no ko Okamoto olelo ana a«, no ka lawe hele ia ana o tva oielo e hoino ana iaia, No ia kuiuu la ua pii kona inaina a hoeha aku la i keia mau hoa Kepani o lakou. Eia kela mau kanaka iloko o na kulana kupiliJoi. *