Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXIX, Number 18, 23 August 1944 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]

NA MEAHOU O KE AO NEI

KE KOMO ANA MA PALAM «OMOIIANA Ma kela hilu aku nei, ua hoopuka aku makou i na meahou e pili ana i ka pae ana aku o na aoao huiia ma Palani komohana. Aole nae hoi makou i h-oike piha aku i na kulana hoonee kaua a na aoao huiia. Eia malalo iho nei na mea e pili ana i ka pae ana aku a na aoao huiia ma ua wahi ala i hoike ia ae 1-a maluna. E like me ka makou i hoolaha aku ai, va hoea aku la ma kahi o ka 800 mau moku o na aoao huiia me na lako kaua Ina Palani hema, pela nohoi me na koa, aole nae hoi lakou i hal-awai aku īme na enemi e kue mai ia lakou. Aia ma kahi o ka 14,000 mau kela i hoea aku ma kela wahi, a ua ha-alele aku nohoi ko lakou mau moku me ka maalahi. Ua lele aku nohoi na k-oa me ka halawai ole aku me nā Kelemania. I ka pae ana aku o na koa o na aoao huiia ua hoomaka koke Jaku Ia no ka lakou ..nee ana imua, ia ua nee aku lakou me ka holo loa, a ia lakou e nee ana ua halawai aku la lakou me n-a Palani kupaa, mai na wahi a lakou e pee ; ana a hookahi ka nee ana aku: no mua no ke kaua ana aku i na j Kelemania. Ma na lono i hoike ia maila e ] hookokoke loa aku nei na aoao huiia i ke kulanakauhale poo o Parisa. Ma na lono hope i hoike ia mai ia makou, aia na Amelika ma kahi o 12 wale no a hoea aku i Parisa.

_ Ma kekahi mau wahi o Palani \ia komo aku la na pualikoa kupaa o Palani a lukuia na Kelemania a ua lilo maila ma kahi o ka 20 mau kauhale ia lakou, a ua komo hou aku no iloko o kekahi mau kauhale okoa aku.

Ua hoike ia ae. aia ma kahi p. ka hapalua miliona o na kanāka Palani e huli kue' nei i na Kelemania, me kela iini e hookuu laelae ia ae lakou mahope iho o ke kaa ana mal-alo o na hana lokotno a na Kelemania.

Ke hookokoke loa nei na aoao h'uiia >a Berelina, mai na aoao like ole mai, e like mai ke komohana mai, mai keia wahi hou maila, ma ka hema, ame na pualikaua mai Ikalia m-ai, a o na Rukini hoi mai ka hikina mai. Aohe he wahi e hoona ai. FOHOLO NA ENEMI | Ma kela pule aku nei.ua hoike] i-a maila no ka hoopuni ia ana hej heluna nui o na Kelemania ma i kekahi wahi e na aoao huiia, a i hiki aku ma kahi o ka 100,000. Ua manao nae hoi na aoao huiia e nee aku me ka hooke ana aku i ka enemi i kahi haiki. Me ka manao mua ole ae nae hoi, eia 110 na enemi ke hoolala mai nei i kekahi alahele 110 lakou e pakele ai mai ka lawepio ia ana e ka enemi. ī ka wa a na aoao huiia i nee aku aime kela manao oia ka manawa kupono e hoopuni ai i ka enemi, i ka hoomaka ana aku nae keia e nee mo ika manao ana e hoopuni i ka ■ enemi i hiki ai hoi ke haawipio mai, b ma kahi e ioaa aku ai ka enemi, ua lele a ka manu o ka Kaula, a ua hemo ma kahl i maopopo ole. Nolaila pakele aku )& kela poe i manao ia ai e lilo ana i mau pio na na aoao huiia. KE AUHKE NKI NA KEI.EMANIA

Eia uo ua lono kaua, e hoike ana eia ua Kelem&nia, ke haa.lele, nei i ko l&kou mau kahua i paa ai ma Palani, a he heluna nui ia, e nee hope nei, me ka ha-alele aiu aku i na kahua, me ko lakou huli ole aiuv mai. kekahi mau wahi n&e aoUI ua, huli maila uo k& enemi & kAua !ku« ka "tni e j\ato & Mkt |i ke hoj>e loa, | O kekahi poe nae hoi iloko o n.\ oihanakoA o Kelemania, ke Hmw*|pio a ke a\ihee nei. no ko '&kou | walii e pakele ai. Ē opa puia nei na Kelemanla ] mai Norman<.ly aku, mai m&i, nvai Ikalia ame Kukuū nui, { ma hea la om e hoona hou akus ai. He manawa wale no ka Kele «uoUa o p&io iu<U al i i\a

j koa o na ao-ao huiia, a o kona |iiauie pio no ia. ■ HOOPAHU NA KJEI»AXI I NA KOA PAKE

E hoolei ana i ko lakou ikaika apau ma ka hooili ana ma ka hema mu ka lil>i o ka laina alahao o , S-anton-Hankow malako 0 ka mahele aina o Hunan, ua hoopa-hu aku na Kepani i na Pake mai Lciyang aku, he 40 mile malalo aku o Hengyang, wahi a kekahi o na Pake 1 hoike mai ai. Ua hoakoakoa -ae kaenemi ma kahi o. kg. eono mahele kaua ma ka aoao komohana o ka Muliwai Siang no ka hoomakaukau ana e onou aku maluna o na kahua paa p na Pake ma KweUin jjia ka mahele aina o Kwansi. Aia kahi 0 ka 200,000 mau koa Kepani i hiki ke onou aku i elua mana maluna o ke kahua ,o na Pake. (Ua hoike ae 1-a karadio Tokio, no ka lele ana aku ka o na mokulele Kepani a hoopa-hu iho la 1 ke kahua mokulele Amelika ma Kienow, maloko o ka mahele aina o Fukien.) HE MANAO E KOMO IA AKU ANA O PILIPINO ! Ua manao la no na Kepani e komo aku ana na Amelika ma Pilipino ma keia mua koke iho. . Ua kukala ae ka. radio Tokio, e hoakaka ana i ka hoakaka a ka papa hoolala no ka hiki -ana i na Amelika ke lele kaua aku maluna o na Aina Pilipino. Kai plelo ae, "No ka hiki ole ana. ia Amelika ke lawepio ia Rabaul he hoailona ia i ka mea e loaa aku ana i ko lakou manawa e hoao mai ai e k«mo mai ma na ina Pilipiinp, a he mau aina hoi r oi loa aku ka nui ia Nu Beretania." KE AUHEE MAI NEI NA KELEMANIA

Ma na lono kaua €j lohe ia mai nei, eia na puaJikaua Kelemania ke .auhee mai nei imya o jia pualika\ra. o na aoao huiia. . Ma na lono i hoike ia ae imua o na keena hoolulu o na, aoao huiia ma Palani eia he mau haneri o na , kaa o na Kelemania, ame kekahi mahele koa nui, ke nee nei i i hope no ka makau o paapio aku ,i na aoao huiia.

a'a nei na poe, kupaa o Pallani a kaua aku i na Kelemania. He mau makahiki keia o kA ]a- | kou hoomanawanui ana i ka aua,mo ana i na hana hookaumaha a |me na hana pakaha wale a na Kellemania.

Mamuli o ke ala ana maila a na kanaka Palani maloko o Parisa a huu kue i na Kelemania, ua kau aku la na Kelemania i ke kanawai kapu no na makaainana o Parisa, e hoomaka ana hoi mai ka hora 9:oft o ka po a hiki i ka hora 7:00 o ke kakahiaka. Ua haawi pu ia na kauoha i na koa Kelemania, inae ike i kekahimea j e hele ana ma na alanui mawaena \ 0 keia mau manawa e hookau ij |fca hoopai o ka make. 1 I na nohoi e loaa aku kekahi imea me na mea kaua e hookau i ka hoopai o ka make. ; Ua kau ae la na Kelemania i |keia kanawai hookapu mahope kokv īho o ka loaa ana maī o na uwaio ma ka radio aiai Beretania mai e koi mai ana i na poe kupaa apau o Pal&ni, mai, no kane, ua

| wahine, e al-a a e hoomakaukau a e kaua aku i ka enemi naaa e hoopilikia nei i ka lahui Palani.

lEia na pualikaua Amelika ke uhaiaholo nei mahope o na pualikaua Kelemania e auhee nei, a ua lilo maila kekahi kauhale i paa ia e na Kelemania i na Amelika, a eia lakou ma ke alahele pololei e hoea loa aku ai i Ke}cmania, Ua hoomau maila no na mokulele hoopa-h'u Amelika i ka lakou hana hoopa-hu maluna o na kahua Kelemania, a 4ia lukuia ma kahi o na tausani o na kaa kaua liilii. KE HAALiEJJE NEI NA kelemania Ua loaa maila kekahi lono e hoike ana eia na Kelemania ke hoonee, nei,x kona mau koa ame na lako kaua. Budgaria aku, mamuli o ke kukala ana ae a ke Kuhina hou o ua wahi -aupuni 'ala, no kona makemake ana e hoopau i keia kaua, a e hana ia kekahi kuikahi mawaena o kona aupuni ame na aoao huiia. ANEANE LOA E lIEHII KA LEPO O KELEMANIA Ma kekahi helu aku nei ua hooPUka aku makou no ka loaa ana mai o kekahi lono no ka hehi ana o na RuH|ni i ka lepo o Kelemania. He wawa wale no ia a ma kela mau la aku nei, ke nee maila na Pualikaua Kukini a ko:mo aku la maloko oke Aupuni o Prussia, he aupuni i kaa -aku malalo o Kelemania i ka hoomaka mua ana no o ke kaua. A i keia manawa u-a aneane loa aku la na pualikaua Kukini ma ka palena aina o ua wahi aupuni nei, a o ke komo wale aku no koe iloko o Kelemanira. Aole no nae hoi i maalahi 16'a ka nee ana aku a na Rukini, a no kekahi mau mahina loihi o ke kaua ana, aole i ike "īa ke emi hope ana o na pualikoa Rukini, a ma kela pule wale aku nei no, ma kekahi o na kahua a lakou e kaua ua hoolei mail-a na Kelemania i ka ikpika o ka lakou hooili kaua ana ma ? ka hoopuipui ana i ko lakou mau pualikaua. Ua emi hope aku na Rukini ma ia wahi, aka nei hoi, ma kekahi mau wahi e aku ua hoomau aku la no na Rukini i ka nee ana imua. HAHAU NO NA MOKULELE AMELIKA Ua loaa maila kekahi lono radlo e hoike ana eia no na mokulele hoopa-hu nunuui o Amelika I ka lakou hana hoopa-hu mao o ka lele ana aku mai na Mariana aku. Ua lele aku kela mau mokuMe nunui a hoopa-hu i kekahi mau kahua o lapana, a huli ohi maila no me ka palekana. He hookahi moku kaua uuku o lapana i hoopa-hu ia mawaho iho o na kapakai o Kina, elike me na lono i loaa maila.

Ma ke kakalūaka o ka Poaono aku nei i hoea mai ai o Mrs. Thomas N. Haae, ma ka mokuMe mai, a haki loa no no Kona ia kakahiaka. He mau makahiki "keia a akahi no a ike hon i keia ma kuahine. He oia mau no koua ola kino. E hala ana palia he mau pule 1 Hilo nei, mamua o kona huli hol ana aHu no Honolulu.