Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXIX, Number 20, 6 September 1944 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]

NA MEAHOU O KE AO NEI

PAAPIO lIE KENELALA KELEMANIA

| Ua paapio maila i na pualikoa |Amelika ka ehiku o na Kenelala | Keiemania i ko lakou manawa i | komo aku ai ma Palani Hema jiloko o kekahi kaua hahana ano. |ma ka akau o ke kauhale o ke Owawa " Ua hoole ae oia i ke hoike ana inoa i ka wa i paapio ai i na Koa Amelika, aia wale no kona hoike ana i kona inoa i kona wa4 Iwe ia aku ai a hoea imua o ke Kenelala Amelika. , X kona wa i paapio ai ua ninau aku ka Lukanela Amelika nana e alakai aaia i ka pualikoa i kona inoa, ua nana maila oia i ka lukanela me na maka hoomakue a pane maila.

"Aole au e pane ana i kau mau ninau." .

E I'AIO ANA IA lAPANA

j Ua kukala ae la ka radio Patlani ma Algiers, o na puali kaua Palani malalo o Kenelala Charlea ,de Oaulle, e huli aku ana a kaua ,ma ka aoao o na Aupuni Huiia no ka hoopepe pu ana ia lapana mahope iho o ka haulepio ana 0 Kelemania.

E hooponopono ia ana ka poino o lndo-China mawaena o ke aupuni repupalika o Palaui me ke Aupuni. -o lapana, a e hooponopono īa ana hoi me na mea kaua. AOLE ANA HE KUIKAHI Ua hoike ae la o Kuhina Cordell Hull, eia o "Kelemania ke iini nei e liana 'i kekahi kuikahi. Ua maopopo no i ke Aupuni Amelika e hoao ana o Hitler amo koha mau kakoo e mahuka mai Kelemania aku a i ha aupuni ku kāokoā.

Ua hoike ae kekahi poe malia o hoao aku o Hitler e holo aku no Sepania a i ole no Amelika Hema. Ua hoike ae kekahi Kenelala Kelemania ua hala ka wa kupono no ka lanakila ana o Kelemania, o ka hana pono wale no oka paio a ku no ka loaa ana o kuikahi.

ke pim nei no

tTa hoopuka maila ka nupepa Pravada o Eusia eia no o Tureke ke kii nei ma ke ano he hoaloha no Kelemania ma o ko Tureke huna' ana i na Kiu Kelemania. Oiai eia na Rukini ke hookokoke loa mai nei i Dardanelles a oi loa aku i ko ke kaua Honua mua iho nei, ua hoike ae ka Pravada, eia no na Lunaaupuni Kelemania, na Alihikaua Kelemania ame kekahi poe e ac ma Ankara he 20 la mahope ilio o ko lakou m&nawa i manao ia ai e haalele iho i ua kulanaka*uhale la.

O kekahi mea i hoolaha ia ae e kela nupepā eia no na Kelemania e noho maila ma Ankara a e haawi ana hoi i kekalii mau aha hoolaulea lehulehu a e hoea mau aku ana nohoi na lunaaupuTureke ma ua mau aha ala.

Ke ae nei nohoi ke aupuni o Tureke i na Kelemania e noho ala malaiia, e kakau a hoouua aku i na leka 110 Keloiuauia, niai laila aku.

PAAI'IO UE HELUNA NUI komu ae ka pualikaua 2 o -Rukia maloko o ke kapikala o Bucharest o ke Aupuiii o Roii\ania a lawepio inaila hc 7,000 luau Keloniania, o Uke nie ia i hoike ia niaila mai Mosco\v niai, •» Jla o keia koino ana aku a na pualikaua Kukiiii ma ua kulaiiakauhale aia, ua paapU hou maila I he olua luau Keueleua Kolemaiiia. Iwaeiia o na i make ma keia hooilikaua atia i loaa aku ai ko kino niako o Kenelala Mioek, ka aUhikavia o ka IPuali ■i o na KeleiiianLa. | Ua komo aku la m puaUkaua | Kukiiū niaioKo o ke kuUuiakanjhalc o Buohai-est nio ka knakila i maho|>c iho o ka hooili kaua ana j np 12 mau ia. Oiai n»hoi keia I pualik&ua Kukiiu i koiuo aku ai j nialoko o ua kulanakanhak aia, I ia manawa hookahi no i kaua aku j kekahi pualikaua Eukini no i V\ arsaw ke kapikala o Poiani he j6OO niile ma ka akau aku. j Maniuli o koia ua hookuu \ao j lae ia ae la na hwnuinui a jna. Kelemania inakuia o ua iHat4 ala mai ka akau mai, walii

a Kuhina Stalin. Ua malaelae pu nohoi, kq alalieie 9 na Rukini e komo t,ku ai, maliope iho o ka aulieo aaa <0 na Keilenmni^. IIE 13 MAU KAL A Ua hou la o Kpnelala Eiscnhower aia kona hihnai j no ka lanakila ana aku o na Aoaō j 1 Huiia maluna o Kelemania ina keia makaluki nei. Aia pu nohoi me ia ka palapala aina e hoike ana eia na muhele kaua o na Aoao Huiia ma kahi o ke 30 mile wale no a hoea aku i Belegiuma a he 85 mile a aku i ka palena o ke aupuni o Kelemania. Ua kukala pu ae oia e ho'onee ia aku ana keia kaua a hiki i na ipuka o Kelemania^

E hoike pu ana kekahi lono mai Wakinekona mai no ka lukuia ana aku ma kahi o ka 400,000 koa Kelemania ,mai ka hoomaka mai ne ia na Aoao Huiia e komo aku ma Palani, e me na lono i hoike ia mai e Kenelala Eiscnjhovver, i hui puia nie ka lukuia | ana he 25 mau maheie kauā o enemi, me ka palukulukn ia ana maila he 18 mau mahele kaua pakui o ka enemi. Iloko o keia mau huina o na mahele kaua aina o ka enemi he ekolu mau mahele o na puali lele paluna i ulupa ia e na puali kaua o na aoao huiia. He hookahi tausani me ekolu haneri o na kaa kaua o ka enemi !.a i oi aku maluna ō ka 20,000 mau kaa halihali o ka enemi i !paapio ai lukuia hoi. He 2000 mau pu kaua a ka enemi i paapio a i ole lukyia pana. 3Kai lune mai aia ma kahi o ka 2,378 mau mokulele Kelemania i lukuia ma ka lewa,a he 1,167 ma ka honua. I pakui no keia aia ma kahi o 270 mokulele i manao ia ua lukuia a he 1,028 i poino ma ka lewa. , ' ■ Ua hoike ae no o Kenelala Eisenhower me ke ku ,no o ke kaena a ka enemi, ua hiki ole Kelemania ke akeakea mai i ke alahele moana o na aoao huiia. Oiai no nae hoi he uuku Zoa na moku poino o na .aoao huiia, aia ma kahi o ka 300 may moku enemi o na mahele apau i poino. * O kekahi kumu o keia nee inua o na aoao huiia mamuli no ia o ka lokahi ana a kaua aku i ka, enemi me ka ikaika apau.

HOOKUU IA KA lIAPANUI O SLOVAKIA O na mahele kaua Czecho-slo-vakia i noho pee k,ai lele kaua ac la a kaili aku la i ka hapanui o ke teritori Slovakia, a koe aku ua palena o waho loa o ua aupuni ala, a ua hoonee maila na Kelemania i na kaa kaua nunui no ke kaua aiia i na pualikaua C?eejy ma Slovaltia e like me na Ip«o ,i hoike ia ae. f I Eia keia mau liuii 'ke huli kaua kue mai nei ialKelemania, no ko lakou makemake ana e hemo ae niai na umii ana a Kelemania. KOMO lI.OKO O~BELEGII'M V Ma kekahi o na leolamu o koia wahaolelo ua hoopuka aku la makou >ia na pn:iM kaua o na aoao huiia he 20 walo no mile a hoea akn V Bclgiun)a. Ma ka auinala o ka Poaono īku neK ua hoolelo- ia| maila ma ka f hoiko ana. nr ko konui ann aku o na puali kaua Amelika

iloko o ua wahi aupuni la. Uahooauheeiaaku na Kelemaniajnai. laila a ua 1 rl-c keia komo ana aku o na pualikaua AmeUka maloko o ua aupuni la i mea ji&na e hoohauoh aku i ka iaimi Belegiuma. O ka hqra i hoike ia mai ai i komo aku ai. na pualikaua Amelika ma. ka hora U:00 na ria o ke kakahiaka nei. Ke liemo liilli maila ka paa a na i hana ai he mau makahiki i hala ae nei. NŌ'KE AUPI3NI O PALAJs T I E like me na lono 1 loaa mai, ua hooholo o Amelika ame Beretania, e ho.okuu aku no na 2Palani e hooponopono i kona aupuni. Ua makemake ia nohoi e loaa ke kuleana i ka lahui Palani e koho i ko lakou mau,luna aupuni mahope iho o keia kaua. Eia no na Palani ke kaua mai nei ma -ka aoao o na pualikaua ,0 na aoao huiia -me ka iipi iloko o lakou e hookau aku i ka iioopai malupa o ke aupuni nana i hookau aku i ka haawe kaumaha maluna lakou. KOMO NA AMELIKA ILOKO O KELEMANIA Aia ,ma kekahi o na kolamu o keia wahaolelo ua hoike aku makou no ke komo ana aku o na pualikaua Amelika ma Belegiuma, I a ma na ntjhou hope maila e hoi-

ke ana ka lono ua komo aku la na pualikaua Amelika ma Kele- , mania. No ka ikaika loa o keia nee ana aku a na pualikaua A.melika maI loko k> Belegiuma ua hiki ole i na ;Kelem'ania ke kue mai, aka, ua ;hoomaka e no e auhee me ka hookaawale ana aku i na maka- , ainana'no kahi e palekana ai. ! Nolaila, e ike ae no kakou ike kulana o na Kelemania e kaua mai nei. Ua pilipu lakou ma naaoao apau. Mai Ikalia mai na pualikaua o na aoao huiia, a mai Pala.ni aku nohoi, a o na Rukini hoi mai kekahi aoao mai, a pela , nohoi jne na aupunī liilii i hookuu laelae ia maila e Rukia. Aohe ; wahi o Kelemania e hoona ae ai. iKu .iho la i kahi haiki a hoolana ka wai i ka papa auwae.

KE KŪLANA KAUA O NA AMELIKA E hoike ana kekahi lono e pili ana i ke kulana kaua o na Amelika, aole lua e like āi. Ma ka hoike ae a kekahi Kenelala Kelemania i paapio mai nei i na pualikaua Amelika. laia ka e ku ana ma kekahi wahi kiekie a nana aku i kahi a na pualikaua Amelika a pae mai ana, ua howa ka maka i ka ike ana aku i lea nui hewahewa o na kaa kaua e pae mai ana ma ka akau o Palani. ■ oia i moeuhane mua e ike i nui hewahewa o na jkaa kaiia o Amelika. I ka pae j aku o na puaUkaua Amej iiia kela wahi, ai ka he.mo jtna mai o- na kaa kaua, ua ike aku la oia i ka nui maoli o. na kaa kaua o na mahele like ole, a> ua oi aku na kaa kaua like ole ana i ike aku ai iloko o hookahi la nvaniua o ka nui o na kaa kaua ana i ike ai maloko o Kelemania no eono mahina. I kona ike &na aku i keia m\i U«wahewa o na kaa kaua Amelika ua i iho la oia iloko ona, aohe manaolana no ka lanakila o KeI ieniania maluna o kona mau ene* |UŪ.