Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXIX, Number 23, 27 September 1944 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]

NA MEAHOU O KE AO NEI

E lIOPU IA A.NA O PETAIN Ua kukala ae o Kuhina Francis de Mcnthon, e koakaka ana i hana e lawelawe ia e ka ma-. hele hookolokolo a e lawelawe ana hol i na hana .e.kue ana i na poe kipi, a e hoike pu ana hoi no ke kauoha ia ana o Ilamuku Philippe Petain ame na hoaTapa.ii o Aha, ae hoakaka ana lioi na kekahi Ana Hookolokolo Kiekie i hookumu ia ka mea nana e hoolohe i ko I'ctain hihia.

HOOAUAU lA* NA HANĀ Eia na mghcle hana o Amelika ma Morotai ke hooauau maila i ke kukulu a hoohana ana i ke kahua mokuleie o Fitu me ke kue ole ia aku e na Kepani, oiai na, ~niokulele hoopa-hu nunui e hoohamau ana i na kahua mokulele ma Jtahi e kokoke ana ia Halmahera, e like me na lono i hoike ia maila e ke keena o Kenelala MacArthur. E .hoike pu ana ka lono no ka hoomau ia ana o ka hahauia ana raai ka lewa m.ai maluna aku o ka ; inokupuni o Inia Hikina, me ka l hoopiholo ia ana ma kahi o eono I mau moku ukana a i ole mau moku e holo ana ma na kapakai! ame eiwa mau waapa i hoopiH holo ia a i ole hoopoino ia paha. Q ka hiki ana i ka enemi ke hoomau aku i kana hana hoopoino i ua kahua la ke emi liilii loa aleu nei. . .. . Ua hiki aku maluna o ke 50 mau mokulele nana i hoohamau aku ia Llobato ame Hateeabak, na kahua mokulele me Halmahera, he 12 mile wale no mai Morotai mai, me ka hoolei ia ana aku he 125 tona poka pa-hu ma ka Poaiima aku nei. E hoike ana ka lono no ka au-, hee ana aku o namahele kaua oj ka enemi e hoomoana ana ma Mo-! rotai iloko o ka hihipea o ka ululau. Ua hahau pu ia aku nohoi ke kahua mokulele o Mapanget ma kahi e kokoke ansa ia Menado ma o ka hoolei ia ana iho he 185 tona poka pa-hu ma ka-Poaha ajcu me ka hoopoino ia ana o kekahi moku ukana o 3,000 tona ma ke kai kuono o Menada Ua hoopahu pu aku nohoi na mhkulele hoo-pa-hu i ke kahua mokulele o Boela ma Ceram ma ka Poalima aku nei.

Ua hoike pu ae no ka radio Tokio no ka haalele ana aku j> na Kepani ia Davao i hiki aku ka nui ma kahi o ka 20,000.

Ke ike ae la no kakou i ka hana a na Amel ka e hana mai nei, he manawa pokole wale ae la no, tia kokoke loa aku la i lapana. HOPU IA MAI NEI E h.oike ana kekahi lono mai Parisa mai no ka paa ana mai nei ma kahi o 27 mau koa Amelik» i ka hopu ia i ka wa a lta Oihana Kaua Amelika e noii i na hana apakee a kela mau koa. Ua loaa aku kēkahi koa kalaiwa kaa kalaka, me 51,000 dala Palani ma kona klno. Ua hoike ia ae no ke kalaiwa ana aku o ua koa ala i kona kaa kalaka i hele a piha i ke kakallna a kuai aku !a i ka hapanui o ua kakalina ala, a I kona ike a hoomaopopo ana ua nui hewahewa Re kala i loaa ua haawi wale

aku la oia i ke koeua o ke kakallna. Kei nohoi ke kaua mai noi keia poo koa 1 k:t enemi, eia ka ke hana mai noi L na hana ā noonoo no kona pono iho. lIE MAI PIO K Vt A Ma kela pulo aku noi ua l\oola-! ha ia ae la no ka mahnka <ana ao' o ehia mau pio kaua, a ho nuiu 1 kanaka Ikalia hoi i pa<apio i na Amelika ma ke kaua o X}>elika Akau. a niīunua aku hoi o ka haulopio SUM. iho nei o Ikalia i na !aoao īvuiia. TJa hoihoi ia mai keia pvv no ka hoomalu ia ana nu\ Oahu, ao noi, a m& kela pulo aku m v i i niahuka s aku ai laua mai ko laua kahua e . hooj>aa ia ana. Ua h-oom&1\$, Xok<; !i«i no ko laua \nili ia ana o ua ■ kanaka o ke aupunl. ' t*a manao i>aha keia mau V>naka o ka tuahuka ana ho m<\x U no laua e pakole M Aolo Uua ii hoonxaopoi>o ho uuku loa koUi

mau mokupuni e hiki ai ke loa-a ke .huli ia aku,

Aole no paa e loihi ana ko iau» mm la e hele lanakila ai k*aa mau k-anaka a no ka mea henia4»lUiii, laua i keia mau wahi aia wale no a loaa ia, laua he poe e kokua ,an<a laua.

ĪIULUIA. IA NA MOKU kepam

E hpike ana k«kahi lono ma ke kakahiaka Poakahi nei, no ka loaa ana aku o ,ka ike i na mokulele Amelika oiai lakou ma ka lakou huakai hoomakakiu i na moku KepanL I ka ike ana aku o keia mau mokulele i na moku Kepani e nee mai ana no-ka hoopuipui aria i na mpjiele kaua ma Peleliu,, no ka paio -ana aku i na pualikaua Amelika e kaua aku nei i na Kepani ma Peleliu. I ka ike ia ana keift. o keia mau moku e nee ni-ai ana i hiki aku ko lakou nui, i ka 14, Ua loaa e aku.. nae hoi lakou i na | mokulele . Amelika a ua hoopa-hu ia iho lakou a pau loa lakou a aole he hookahi moku i pakele •ma kela jtiana hoopa.-hu ana mokulele Amelika. E like me na lono i hoopuka ia m-ai, ua hiki aku ma kahi o ka elima mau Akimalala Kepani i make ma keia hoopa-hu ia ana e na mokulele Amelika. KE ALAIIELE I BERELINA Eia malalo iho, nei ka papa kuhikuhi e hoomaikeike mai ana ia kakou i ke kulana o na kahua kaua o na aoao huiia e hoopuni nei ia Kelemania. ■ Mai Amhem aku ma ke kukulu komoiiana aku a hoea i Berelina he 305 mile. Mai ka laina kaua aku o Rukia mai Warsaw aku h« 310 mile., Mai ke kahua aku o Ikalia mai ka hema aku o Bologna he 580 mile. Nolaila, ua hiki ; loa ia kakou ke ike a hoomaopopo iho, eia na laoao huiia ke kokoke loa aku nei ia Berelina, a owai ana la o na pualikaua like ole ke hoea mua , aku ana i Berelina.

HOOPIOIIOLO IA HE ELUA MOKU Ua hoopiholo i-a mai nei he elua mau moku ukana Kepani mawaho aku o ke kapakai hema o Min-danao,--e na aina Pilipino ma kela po Poakolu aku nei, e like me ia i hoikeia maila e ke keena o Kenelala, MacArthur. O kela mau moku ukana,, he hookahi o laua he ,2.000 tona kaumaha aoka lua he 500 tona kaumaha. O na mea nana i, hoopiholo aku i U£ mau moku ukana la, oia no he mokulele Amelika e lele ana -a hakilo i ka moana ma kahi e nnkaukau ana ia Mindanao. Ua lele pu aku no kekahi mau mokuleie Amelika e ae a hahau aku la i na moku mawaho aku o Borneo, me ka pa ana iho o na alohele moana o ka enemC"a ua hoopiholo i-a no he hookahi moku ukana o 1,000 tona kaumaha. E hoike pu ana ka lono no ka luku ia ana he 830 mau enemī ipakui aku ma lSu Kini. kahi hoi o 201 mau pio i hopu ia ai. anie ka hookuu la ana he heluna o na poe o na aupuni kuokoa. Ua hoopiholo ia he moku a 1,000 tona ma ke kaikuono o Darvel, mu Borneo, e kekahi mokulele hoopa-

hu o ka oihana kaua m-pana, a o ka moku mua loa hoi i hoike ia maila maloko o keīa teritori inai lanuali, 1944 nei.

HAILAU IA NA MOKU KEPANI

Ua lukuia he heluna nui a na moku holohoio kapakai ame rriuliwai o na Kepani kai lukuia ena mokulele hopa-hu o na Amelika ame ke ki ia ana o na mea 1 kukuluia ame na kahua hoomalu 0 ka enemi ma ka lakou huakai hoopa-hu iaa, Kina ame lndoChina, e like me ia i hoike ia ae ai e Kenelala JoJseph W. Stillrwell. ■■ Ua hoopa-hu la aku o Hengyang, e na inokulele me ka a ana ae a ke ahi. Ua hahau ae na P-40s' i na kā--hua ma Chuanehow, me hookau ana aku i kekahi poino nui i ke alahele e komo aku ai Kwangsi. He umikumamalua mau waapa lawaia i hoopoino ia ma ka muliwai Spang. Ua hahau - aku na mokulele P-40 i kahi hoolulu kaaahi o Luiehow, me ka hoopoino ia ana he moku holo moana ame ewalu mau waapaa o 75 kapuai ka loa. He elima mau waapa nunui i lukuia ame kekahi mau moku e ae i hoopoino i>a ma kahikinaakau aku o Indo-China. E hoike ana kekahi lono i ke komo l ana aku nei a na pualikaua ma kekahi mau kauhale a lakou i komo aku ai, ua hoike. maUa nohoi na kanaka i ko lakou ohohia ma o ka hoolei ana māi i na poke pua iluna o na kaa. Mamuli o keia mau hana a na kanaka o kela mau kauhale, ua papa ia aku la lakou e ka oihana kaua. Aole no ka makemake ole 1 na hana maikai ia mai e na makaainana, aka, ua manao ka oihana kaua* malia aia no he poe i piha i ka ina ina a lilo na poke pua i mau mea e hoonalonalo ai i ko lakou mau manao hoopoino, ma o ka hookomo ana i na poka pa-hu maloko o ua mau pōke pua altt.

Aole ka oihana kaua i makemake c poino wale aku ke ola o na kanaka e kalaiwa aha i na kaa apela pu nohoi me ka poino pu ana o na kaa. HAHAU IA O MANILA Ma kela pule aku nei ua* kukala ia maiia no ka lele ana aku o na mokulele Anielika a hoopa-hu iho la ia Manila, anie ka hoopa-hu ia ana aku o na moku kaua Kepani i ku ana ma ke kai kuono o Manila, me ka hoopiholo ia ana o na moku e ku ana m-a ua kaikuono ala. Ua hoopoino pu ia aku nohoi kekahi mau wahi o ua kulanakauhale aia, ma o ka pa ana aku i na poka pa-hu a. na mokulele Amelika. TJa nanea pu na Kepani, aole lakou i moeultjme mua ae e hoea aku ana na Amelika malaila no ka hahau ana aku i na kahua ma Manila. Aole w&le nohoi o na mokulele Amelika wale no kai iele aku ma kela huakai hoopa-hu ia aka. o na moku kaua pu no Tto kahi, ka loaa ole ana he mfinawa no na Kepani e lek kaua mai ai i na Amelika, ua "kaawile niua maila na moku kaua Anielika 'mai laila mai.