Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXIX, Number 45, 28 February 1945 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]

NA MEAHOU O KE AO NEI

KK HOOMAU ALA NO B Hk« me na lono i hoike ia ma!, eia no na mokulele Amelika nunui o ka malioīe B-29 ke hoomau ala 1 ka 1-akou hahau ana i ke kulanakauhale poo o lapana Oia hoi ia Tokio me ka hoomaha ole iho.

Aole i lele aku keia mau mokūlele e like me ia i hoike ia mai ai ma kekahi manawa i hala ae nei, oia hoi ka lele pakahi, palua a pakolu paha. O keia -aia ma na haneri, e hiki ole ai i na mokulele Kepani kp ae mai a paio.

I ka manawa a keia mau mokuleie nunui e hookuu iho ai i ka lakou mau poka pa-hu, a i kā pa ana o na kahua a lakou i makemāke ai, e ike ia an-a ka punohu ana a'e o ka uwahi ame ka a ana a ko ahi.

E like me na lono i hoike ia mai he mau la leliulehu ka a ia ana o kekahi wahi o ua kulanakauhale ala e ke aiii a i hiki ole ke hoopio ia.

E heomau aku ana no na Amelil?a i kalakou mau hana hoopahu a hiki i ka wa e hiolo ai keia Ikulanakauhale. Panai ka ino no ka ino la. O ka mea hooliiekie e hiki mai ana i i kona la e hoohaahaa ia ai. i PAEMA IWO JIMA | Ma keia maiuna aku nei paha i ua loa<a maila ka iono ia kakou no jka pae ana aku o na gualikaua .Amelika ma X,\j£on, a'nee aku a |hiki, i ke komo 'ana aku i Mainil>a, a pela nohoi me ka hoopa,kelt? ia ana he niau haneri o na pio. • Ma na lono i hoike ia mai ma Jkela pule aku la, ua pae .aku la na pualik-aua Amehka ma kahi mokupum o Iwo Jmia, iie 750 mile wale no mai.ka aina makua mai o lapa.-ia.. Aple nohoi me ka maalalū ,kou i pae aku ai, aka, ua hala- , wai aku no me ka hooili kaua hahaaia ana mai a na Kepani. Ma na mea i hoike ia mai ua oi .aku ka hahana o.keia kaua maj mua o ke kaua i hooili ia ai ma T-arawa, Saipan ameliai Mariana. j Ua lilo nae hoi ka lele kaua ana . mai a na Kepani i mea ole i na pualikoa marina. Ma na la mua o ika hooili kaua aua: ua nee aku :na pualikoa marina a lilo mai ia I lakou he akahi hapakolu o ua wahi mokupuni nei. Ma na lono hope mai nei ua lilo maila ka h-apalua o ua nei. Ua hoike ia mai ua hiki aku ma kahi o ka 4,000 a oi aku ka nui o ka poino ma ka aoao o na, Amelika, a mai keia huina mai ua hiki aku maluna o ka 500 i make, a o ke koena iho i koe, ua hoeha ia a i ole paapio aku. Ma ka -aoao hoi o na Kepani ua hiki aku ka nui o na poe i inake ma kalii o ka 22,000. Iloko nae hoi oia nui no o ka make ma ka aoao o na Kepani aole no ia i liio i mea no lakou e iiaawipio mai ai, aka, ua kaua maila no me ka ikaika loa.

Iloka nae hoi oia paakiki o ke ala o na pualikoa marina e hoea aku ai i kahi o na Kepani ua nee jaku no lakou a lilo maila kekahi | kualapa Ka lakou a i ko lakou [kau ana aku iluna o ua kualapa i nei> ua huki ia ae la ka hae Aine|Uka a wek* «ana ka hae hoku uo [ka manawa mua loa maiuna o ua wahi mokupuni nei. | Aole o na koa marina waie no kai paio pu aku me na Kepaui ak «, ua komo pu aku na moku ka paiuku ana i na kahua o I na Kepani, He paa maoli no kela j kaiiua o na Kepani. I E Uke me na lono i hoike ia jmai, ua hoomakaukau maoli no j nA Kepani i ko lakou kahua ina j k*la \vaiii mokupuni. Ua eli ia na lua & ua kimeki ia. i hiki ak «i i ka eneini k« lawepio iuai i nwkupuiu ia we ka maalalū. W* ao pah», ka ike i na Kepani e luki nuū ana i ka manawu o hvwkokoke aku ai ka 'enemi i ko lakuu aina makua, a j e h;ki pono ole ai i ka enemi ;ke lawepio ir..ū, ua hana lakou i kela h:\r.u :;o paio ai;& niai i ka enemi no ka lanakila ame ka [mako, O k-Ja iliO la Uo ano nui o ua jhnr.a a na Ana\lk;v e kaua vutu :;o •.v.*..s l k\U av.a iuuluiu O 'ka enenī, | O fcckahi n*ca ano nui loa a na

Amelik*» ; hana mai nei mamua o ko lakou nee ap.& , aku nia ko lakou alaheie no Iwo Jima, oia 1 j I ka makaukau ana o na pua- i no ka nee aiaa aku ma ka i iakou miaiona, ua akoakoa iho la na puaiikoa apau, a ua malama ia kekahi anaina haipule e hoo nani ana a e noi ana i ka Makua ' , Lani no ke kokua ana mai ia la- , i kou ma ka 1-akou huakai ano nui. I lta pau ana o ka lakou mahele haipuie i nee aku ai no kela huakai ano nui.

Q keia Iho la ke kulana o namaheie kaua a na Amelika e lawelawe mai nei ma ka lakou rnau | hoonee kaua ana. Ua kukulu iakou i ke Akua mamua, ua haawi aku ia lakou iho iloko o ka lima o ka Mea Mana Loa e lilo i alakai nui no lakQu. Ua hooko ia

mai no ka lakou mau leo pule. E lilo hoi na hana a. keia māu mahele kaua i kumu a'o mai ia kakou,. e kukuiu mau kakou i ke Akua mamua o kakou, ma na hana apau a kakou e hoala ai. I na kakou e hooh-alike me keia j mau koa, alaila, aole he wa o ) kakou e nele ai aka e holomua ana t kakou ma ka kakou lawelawe ana li na mea a kakou i iini āi. I B haawi pu nohoi kakou ina •jlep pule no keia poe i molia aku j i ko lakou mau ola no. kakou na poe e noho nei mahope nei. I ka j loaa. ana ia lakou o ka lanakila o ka loaa pu ana no ia o ka lanakila ia kakou.

LILO MAILA O CORREGIDOR E hoike ana ka lono no ka lilo ana o Corregidor i na jVnielika, a aole nae hoi me ke ano maalahi, aka, me ka hana nui no. I ke komo ana aku o na Amelika ma ua wahi al-a, ua naholo aku na Kepani a pee maloko o na lua pao. Mamuli o keia hana ana a na Kepani ka lioīo ana a pee maJoko o na lua_ pao, ua pani ia aku o wāho 'o ua mau lua pao neij a o ka mea apiki nae hoi, ua hemo ae no ua mau Kepani nei. Me ka manao nae hoi o na Amelika, aole tie wahi ona Kepani e hemo aku ai i waho, ua noho iho la lakou ma kekahi mau wahi haahaa iho o ua papu nei. Ia manawa V ua hēmo maila na Ke- 'm , ko lakou mau wahi e pee ai hana iho la i kekahi han-a me ka nana oīe ae i ko lakou ola, ua eli lakou i kekahi ma lua i wahi j komo ai na auka kiana pauka, a o ka hope ua hoopa-hu ae lakou a hiolo maila kekahi paia pali, me ka hiolo ana aku o ka' lepo ame ka pohaku a loaa aku la. kokahi mau koa Amelika e hoomoana ana malako aku o ua papii nei. He nui no ria Ameīika i make a i hoeha ia mamuli o keia mau hana 9. na Kepani.' Me he mea ala ua paa ka manao o kela mau Kepani e aho ka make ana o kekahi mau koa enemi mamua o ko lakou paapio .ma a e aho pu nohoi ko lakou mnke ana me ka m-ake pu ana o kekahi mau koa enemi. E like me na' mea 1 hoike ia mai aole 1 maopopo' ka nui o na Kepani i make maloko o keln mau lua pao ma Corrt?gidor.

Ma keia kaua e kaua ia mai nei ma na aina Pilipino a pela noh\*ii me knhi mokupuni o I\no Jima, he kakaikalii na Kepani i paapio miū. O ka hapa nui ua lukuia. Lanakila hou no' na Amoiikn

ma keia mahele kaua ana, a pela no palia e nee liili ai a hiki i ke komo ana aku ma ka aina makua ō lapana. HULI HOI AKU NO AMELIKA Ma ke komo ana aku nei a na pualikaua Amelika maloko o Manila, i hoopakeleia ai he heluna nui o na poe mai na kahua hooma)u niai o na Kepani. Iwaena o kela poe i hoopakele ia mai nei, he poe kahuma'i kekahi. No na mahina he kanakolu kumamaono ko lakou paa an-a malaio o na Kepani a hiki wale no

i ka hoea ana aku -o na hoola. I ka hookuu ia *ana mai o kela poe,. he 54 mau kahuma'i I hoouna ia maila maluna o na mokulele halihali no ka huli hoi ana aku no Amelika no ka hoom-aha

ana. - Ma k"o lakou alahele huli hoi no Amelika, ua lel© mai lakou a hoea i Honolulu, maluna o elua m'au mokulele o 10 minuke ke j kowa o kek-ahi mai kekahi aku. } Iko lakou hoea ana mai i Honolulu, ua hookipa ia mai lakou e Kenelala Richardson, ke poonui o na mahele kaua aina ma , Hawaii nei. Ua hanai ia lakou me ka maikai a o ka mua loa j hoi ia o ko lakou ai āna i na mea ai maikai e like me ka hua moa ame ka puaahama. | O kekahi mea a lakou i iini inui loa ai oia no k*a nupepa, a ua haawi ia aku no na nupepa na lakou e heliihelu. Ua olelo ae lakou, he ekol'u makahiki aole lakou i heluhelu iki 1 kekahi nupepa haole.

Ua hauoli nae hoi i ko lakou huli lioi ana aku no ko lakou alna laloha a ike pu hoi i ko lakou mau ohana. HOONEONEO IA O MANILA B like me na lono i loaa maila ua huluia ia maila na Kepani apau « noho a e kaua mai -nei ma Manila, a koe ole kekahi Kepani m-a' ua kulanakauhale .ala, a ua kaa aku la oia malalo o ka malu o na Amelika. Ua helu ia aia ma kahi 0 ka i 12,000 mau Kepani i lukuia, maihope iho o ko lakou kauā ana imai me ka ikaika loa maluna o ina Amelika. Aia ma kahi o ka iekolu tausani poe kiwila o na ■ lahui like ole i hookuu laelae ia. | Ua hoike ae o Kenelala Makaajka o ke koikoi o ka poino i he|kau aku maluna o na Kepani ma j Luzon oia kekahi o na puupuu y ikaika loa i naawiia aku i na jmahele kaua o Kenelala Yamash\- ( ta, ka alihikaua nui o na Kepani ima na» aina Pilipino. i He mau wahi lehulehu e ae no | kekahi i lilo mai i na Amelika. | Ua hoike pu ae o Kenelala Ma{kaaka ua hiki aku ma kahi o ka j 2,300 mau enemi i make i heiu |ia ma Corregidor, a he mau tau|sani i lukina malalo o ka honua oia hoi maloko o na lua pao ame na ana. | KI7KALA KAUA O TUREKE | Ua loaa maila kokahi lono, no ko Tureke. huli arw niaila a l;u--kala kaua ia Kelemania,, a e kaua ana hoi uia ka aoao o na Huiia, E like me nu ma i hoikoia a\ai, ua makemake kem aupuni e haulepio koke o Kelomania. I na noi 110 ko Kelemania haulepio mai, alaiki e maalahi ana ke kaua ar.a aku inaluna o la- . pana, aole i loihi ana ka manawa. <j iiaulepio pu ai o