Ka Hoku o Hawaii, Volume XL, Number 8, 20 June 1945 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]

NA MEAHOU O KE AO NEI

' HAHAtJ IA O YOKOHAMA TJa loaa mai ka lono mal Guam n»ai e hoike ana no ka lele ana aku he 450 mau mokulele o ka Mahele B-2& a hahau aku ia Yokohama me ka hoolei ia ana iho he 3,200 tona poka pa-hu i ke ao me ka haalele ia an-a iho o ua kulanakauhale la e a ia ana e ke ahi. TJa hoohiolo ia na kahua kapili moku, na wahi kukulu o ka oihana kaua moaha anie na kahua oihana like ole a pela me na kahua hale noho iioko o eono manawa i hahau ia ai e na mokulele Amelika. O Yokohama, he kulanakauhale o 1,000,000 kan-aka a o kekahi hoi o na kahua aumōku kaua moana nui o lapana a o ke a.wa poo hōi o Tokio ma lapana Akau. Oiai, aia o Tokio ma ka akau aku o Yokohama, iia ike ia aku no ka mau ana no o ka a ana a ke ahi malaila. U<a hahau aku keia mau mokuiele Amelika nunui ia Yokohama no elua hora me ka hapa. Ua lele aku ma kahi o ka 100 ame 150 mau mokulele o ka maheie Mustangr mai Iwo Jima aku no ke kupale ana i na mokulele nunui mai ka enemi mai. Ua hoike ae no o Tokio no ka hoo-! hana ia ana o na ki mokulele mai ka hōnua a'e. i Ua hoike a'e ka lono Kepani, i he 30 mau mokulele B-29 i hoo-1 haule ia ahe 40 i poino. Ua hau- ' le iho kekahi o na poka pa-hu | maluna o Tokio ame Kawa&aki. Ua poino nolioi kekahi mau wahi a Yokohama e like me ia hoike ia a'e. O Tokio na'e hoi ka oi loa aku o ka poino, no ka poino, no ka mea o kulanakauhale mua ia i hahau ia ai e na mokulele Amelika nunui.

p kokua mai Eiā ke aupuni o Hoīani ke hoomakaukau maila e kukulu i kekahi pualikaua o 200,000 mau kanaka no ke kaua ana aku i na Kepani ma ka Moaha Pakipika, e iike me ia i hoike ia a'e ai e Kauka Hubertus J. V-an Mook, Kenelala Kiaaina o na Holani ma Inia Hikina. Ua hoike a'e o Kauka Van Mooli no keia mau hooiala ana a kōnā aupUni mahope iho o kona huli hoi ana mai Wakinekona mai. E hala loa ana oia no Auseturalia. "Mahope o ka hookuu laelae ia

ana iho nei o Holani, ua noonoo makou maluna o ka ninau o ka hoomahuah-ua ana i na hana o ke komo ana aku o Holani iloko o ke kaua ma ka Hikina Loa, wahi ana. "Ma keia mua koke iho e kukulu ana makou i ko

makou mahele kaua 110 ke k-aua ana aku ia lapana. O ko makou pilikia wale no e like me ka pii mahuahua ana o nsa mahele kaua aina, moana ame lewa, aole i lako me na mea kaua. Ua lawa na'e hoi makou i na moku no lea halihali ana i na koa, no ka mea he nui ko makou mau moku." >Ua hoike a'e oia i na no e hoala ana na Amelika i ke k-aua ana i na Kepani ma Inia Hikina, ua hiki no i na poe Holani ke pulumi aku i na Kepani. I na in'e e loaa aku na īako kaua mai va Amelika aku. Ua makaukau o Holani e mai i ka hana maikai e hana ia aku iaia. I na e hiki hoelako ia aku ua wahi aupuni la me na mea kaua ame na mokulele e

ua niKi no 1 na poe Holani ke pulumi aku i na Kepani. I na in'e e loaa aku na īako kaua mai va Amelika aku. Ua makaukau o Holani e mai i ka hana maikai e hana ia aku iaia. I na e hiki hoelako ia aku ua wahi aupuni la me na mea kaua ame na mokulele e httrt loa ana iaia, ke kaua mai i ka eneml me kona mau pualikaua ponoi. "I hok> no Ki ka hoi ka moku i ka loaa o ka lan&hu a i ole aila paha." ANEANE LOA E HAULEPIO O OKIN4WA i O kekahi o n& lono kaua hahana loa ana puaUkaua Ainelika I kaua aku ai, oia no ka Okinawa. Aoie no i ka ikaika o ke kue ana mai ana Kepaiii, aka, no ka paa ana o na Kepani i kekahi mau puu ano nui o kela niokupu;«u- O kekahi nwa nana i houiojlcM mai i na Anielika. oia no ka tih»ule ua ana no kekahi manawa, aua nui maila nohoi ka wai o ka j muliwai. | Ua lilo maila ke l o Naha a nee loa aku U na puali- | kaua Ameīika no Shuri kahi a n& ( Kepani e nei maloko o kek&hi kakda. Ke emi llilii loa

nei ka īkaika o na Kepani. E like me ia i.hoike ia mal ai aia ma 5 kahi o fta 1000 mau Kepani i luku ia i kela am« keia la.

E like me na lono i hoike ia mai, oiai na mokulele kiu Amelika e iele ana ma ka lewa, ua ike ia iho la kekahi mau moku Kepani e hookokoke mai ana i ka Mokupunio Okinawa. O ka nianawa iho ia a keia mau mokulele i lele iho ai a hahau i ua moku nei a o ka hopena ua pau lakou i ka hoopiholo ia. Ua manao ia e lawe mai ana ua -mau moku la he mau koa Kepani pakui no ka hoomahuahua ana aku i na pualikala ma Okinawa. Me he mea la he manawa pokole wale no koe a haulepio ō Okinawa. I na pualikaua Amelika e nee ana no mua, eia no kekahi mahele mahope aku kahi i hoomaemae a hoopalaha ai i na kahua mokulele. . .

| : NEE NA PAKE IMUA : E hoike ana ka lono mai Chung--1 king, Kina mai, no ka hahau ana tnai o na pualikoa Pake i ke alahao ma Kwangsi, Kueiehow, a ua hoea aku ma kahi e kōkoke ana i lahan, he 430 mile ma'ke komohana aku o Linehow, he kahua mokuiele mua no na Amelika i lele aku i na Kepani. »Ua hoike pu ia mai nohoi malia eia na Kepani ke hoomakaukau nei i haalele i keia kahua.

Ufi hoike a'e kekahi aliikoa kiekie, o keia holopono o ka hoonee ana a na pualikoa Pake, eia nae Pake ke kaua mei ma kahi o ka QOO mile ka loa o ka laina kaua, a ke hana nei nohoi i na alanui e holo ana mai k-a muliwai Melemele a hoea aku i Palani IniaKina.

Ma ka mahele aina kapakai o Fukien, ua lilo hou mail-a i na Pake o Ningteh, he 45 mile ma ka akau aku o Fuchow, i lilo mua iho nei i na Pake, a eia .ha Kepani ke auhee nei. no Sia pu, e kokoke ana i kapakai he 75 mile ma ka hikina-akau aku o F.6oehow.

Ma ka mahele aina o Honan, ma ke kukulu akau, eia na Pake ke nee aku nei no ka akau ma ke alahele e hoea aku ai i Shanshien, ma ka laina alahao o Lunghai he 40 mile ma ka hikina aku o ka palena o Honan-Shensi.

Ma ka hema aku, ma ka mahele aina o Hunan, ke hookokoke loa aku ia na Pake i ke kahua o na Kepani ma Shaoyang (Paoching). O na hoike hope, ua hoonahalia ia na laina kaua kupale o ka enemi ma kahi e kokoke ana i Tankow.

Ua hoike mua ia mai no ka hauiepio ana Nanningi na Pake. Aia ka nui o na enemi i make ma kahi e aneane ana ,i ka eha haneri. He 40 no i paapio.

He mau lono hoohauoli mai keia no ka pii mahuahua ana o ka ikaika kaua o na Pake.

MINAMLNA I KO LAKOU MOKULELE Mahope iho o ka haulepio ana tho nei o Manila ame kekahi mau wahi e ae i na Amelika, ua hoo»ftau aku no lakou i ka lele kaua ana aku ma kekahi mau mokupuni e «ku. I kekahi la ua !oāa aku la kekahi mokulele Kepani i na kaa ua ano poino. Tfolasla. ua hele aku la l&kou me ka manao e hana a hiki i- ka. iele ana. Ua nana lakou a aole i maopopo na

mea e han-a ai, Ia lakou na'e hol e nanea #na i ka nana ana he mea e ko lakou hookahaha ia i ka lke ana mai i keia poe Kepani e hele aku ana me ke kau o ko lakou mau lima iluna. Ua hele Mku la lakou a hoea i kahi o ka mokulele e ku ana, a ma o kekahi maheleolelo I maopopo ai i na koa Amelika-ka manao o kela mau Kepani.

Ua hoike aku lakou ma o ka maheleolelo ia f ua minamina lakou ikela mokulele a oia ka lakou kumu o ka hele ana aku a haawipio. He poe mikanika lakou a ua hiki ia lakou ke hooponopono i kela mokulele.

I ka hookuu ia ana aku o lakou e hana, uā hana koke iho Ia no a paa, aole nohoi mahope iho ua lele hou aela ua mokulele.

Ua pomaikai nohoi na Amelikā, ua loaa keia mokulele Kepani fJ a ua hauoli pu nohoi kela mau Kepani ,np ko lakou lilo wale ana no he mau pio, aole hoi e lilo i moep'u una na koa Amelika.

He nui a lehulehu wale na Kepani e hauoli loa nei no ka lakou lilo a na i mau pio no Amelika, a no ka mea, eia lakou ke malama inaikai ia nei. Hoaahu ia me na lole kupono a hanai ia i na meaai naaikai. LrOAA HOU IA KAHUA

; I ka wa a na pualikaua Amelika i komo aku nei ma na Aina Pilipino, o kekahi o na mea ano nui a lakou i hana ai oia no ka hoao ana e hoopakele i na poe pio mai a Kepani mai, a ua ike iho nei nohoi kakou i ke komo ia ana o na kahua lioomalu o na Kepani a hoopakele ia na pio, aole na'e iioi i 'ka uuku mai, ak-a, he nui a lehulehu.

He keu no Ia hoi malaila pau» i kinohi ua manao ia ua pau a ma kela mau pule aku nei u-a loaa maila kekahi lono no ka loaa £ina mai nei o kekahi kahua i hoopaa ia ai na pio.

Aole na'e hoi i loaa me ke karaau o ke ola iloko o kc>tahi p kela mau pio, aka, i loaa aku mamuli o ka honi ia ana o ka hauna. I ka hookolo ia ana aku i loaa aku &i kela kahua i haalele ia a ua. ulu puni ia ua wahi la i ka nahelehele.

He ku no i ka manaonao ame ke aloha ke nana aku, E ahu mokaki ana na iwi o na poe maloko 0 kela lua paahao. Me he mea la o keia poe a lakou e ike nei ma o kekahi o ka huina o 800 mau koa Amelika i nalowale ai maniua loa aku nei. Ua hoike pu ia a*e, ua haalele iho na Kepani i kela kahua a ua holo aku no kekahi wahi okoa aku me ka lawe ana aku i na pio ano ikaika o na poe palupalu loa me na poe i loohia i ka ma'i o 1 lakou kai haalele ia iho mahope « make. l Menemene ole nohol keia ano I poe i ka hana hoomainoino ana i ika lakou mau pio. Ua like no laJkou nei ma na Kelemania. He I hapa mai no ka holoholona. Aoie 'he loaa o ka manao aloha Lloko o lakou. 1 o kakou nei na'e hoi jhe hoopopo m<? ho hipa la. j No ke kau ole ana o Mononi Nonaka i korsa lima iw-aho a | hoike i kona alahole ana i maket msLke &i ? hooholo ī koa kaa, i ia oia, no ke kue kanat wai aW"Ui a haalele i ka aala :bcla o