Ka Hoku o Hawaii, Volume XL, Number 18, 29 August 1945 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]

NA MEAHOU O KE AO NEI

KA HANA A YAMASHITA

Ma kēkahl manawa ā'e nei ua holke aku na Pillpino i ka lono i ke keena poo o KenelakwMakaaka. no ka make ana o Kenelala Tfcmashita o pualikaua Kepanl ma na alna Pilipino. Aole na'e i hooiaio ia keia lono.

Ma kela pule aku nei ūā haawipio maila he heluna nui o na koa malalo ona, me ka nana ole a'e i na kauoha paa o ko lakou ! aupunl. Pela no me na poe kiwi!la i hoi aku a noho ma ua aina o Pilipino la.

Mahope Iho o ko īakou haawipio ana mai imua o na Amelika, i h<rike mai ai lakou i na moolelo piha no na hana a keia Kenelala. O na meaai maikai loa, ua loaa aku i keia kanaka, a o na koa, mai ka loaa ana o na meaai. tīa haalele aku na poe kiwila ame na koa i ko lakou mau wahi © noho ana a auhee aku no na kuahiwi. O kekahi o lakou, ua loohia i ka nawaliwali ma ke kino ame ka pololi i ka ai. Ua moe kekahi poe maka'e alafenui, no 'ka hiki ole ke hele. I ka r wa a na aliikoa K6pani e holo ae ma ke alanui maluna o na kaa, a ole he ku iho a kokua i ka mea poino ma ka'e alanui. I kekahi manawa, ua hahau oia mai "lakou 7ne na pahi kaua a make kekahi poe. Ma kekahi mau wahi, i ka wa a na koa e komo ai ma kekahi mahinaai, no ka eīi ana i ka uala, a ai maka, e hookau ik ana ka hoopai koikoi o ka make maluna o lakou. ; MamuH o keia mau hana i hana ia aku maluna o keia mau koa ame na poe kiwila i hooholo ai lakou e aho ka haawipio ana aku imua o na Amelika mamua o ka make ma'uwale ana i ka ua m"ea o ka poloiī. Ua haalēle aku keia poe Kepani i ko lakou wahi a "hoomaka maila e hele hoomanawanui a hiki i ko lakou hoea ana mai i ke kahua hoomoana o na pualikaua Amelika.

I ko lakou hoea ana mai a haa•• wipio maiīa imua o na aliikoa Amelika, ua manao iho la no lakou e hookau ia make maluna o lakou a 1 ole e hana hoomainoino ia aku ana paha. T7a hookahaha ia na'e lakou i ko lakou hookipa maikai ia ana mai a hanai pu ia ana.

Ua ninau pu ia aku nohoi lakou i na paha ua lohe lakou i ka lono no ka haawipio ana o lapana i ke kaua ana. Ūa hoole 'mai lakou. Ua hauoli na'e hoi lakou i ka lohe ana i keia lono. • Mahope iho o keia i hoike plha mai ai lakou i ka moolelo o na h«na a Kenelala Yamashita i kona mau koa ame na poe kfwila. Ua hoike a'e e oi aku ana ke koikoi ma ka aoao o Amelika ma ka malama ana i keia poe, a no ka meaal kela ame keia la e hoea mai ana he heluna nui o na koa Kepani ame na poe kiwila imua o lakou no ka haawipio ana mai ia lakou iho. I na f hiki i na aliikoa Kepani ke hana hoomalnoino i ko lakou ii*au makaainana ponol iho, pehea ! hoi na poe o na aupuni e a< e paa Ipio ana ia lakou. TTa hiki ia kaua ke hoomaopopo loa ia mau Imea.

HOOPAKELE IA O PETAIN Mahope iho o ka haawipio ana o Kelemania i paa ai o Hamuku Petain o Palnni i ka hopu ia, no ka hewa, oh\»miihainu a kokua ia Keleinania i ka -v,\ i ka\ia ai o Pnlani. tTa ia oiā imua o ka Aha Hookolokolo o iPalani. O k» hopena ua waiho la' Imai ka Olelo Hooholo a kiurcj na pili ōia i ka howa ona i hoo-1 k«loko!o ia ai. ' T konfc ku ana aku imua o ka' lunakanawai. ua haawl mai ka ahf* i kn hoop*U o make oia. tTa hoihoi ia aku oia no loko o ka Ihalepaahao no ko kakalī ana i *kti h e hookau 5a ai ka make Imahma ona. Ta manawa hookahī Jno Tia*e ua kaa aku ka mana ! nui ia Kenelala Charlos Ga\ilk\ 'ke poonui o ko aupuni o "Pālani, !<ra nooi\iH> o ke Ōaulio i kana nwa e hana al, a o ka ua' kapao oi» i ka o!oTo ho<>>K*lo a 'ka aha, a ua kan alku ola i kana '«Mo hoohvi}o, e hoo»jvftaJiao ia o | TVtain a j>au ka maioko o ka

halepaahao. He kanaka o Petain, ua kamkoo na makahiki. Ua piha iala na makahiki i ke 89. No Kenelala De Oaulle hoi, i k& hoomaka ana a Kelemania e lele kaua ia Palani, ua holo aku oia ma Apeiika Akau me kona nw-u pualikaua, a malaila oia i kauu ai me ka «nemi a hiki i ka iioea ana aku o na Amelika, a ua kaua like a hiki i ko lakou ianakila ana malaila. I ka nee ana aku o na pualikaua Amelika mai Ladanamai a komo ma Palaoi, mahope iho ua hoea aku la oia no Paiani a i ka pau ana mai nei o ke kaua ua lilo oia i poono Palani.

haawipio hje MOKUKAUA

Ma ka la 17 o Aukake aku la i komo ai he/ mokukaua Kelemama me o. luna, ame Mar Del Plata,- he ekolii mahina me na. la keu he ehiku maiiope | iho o ka Kelemania haawipio ana iwai i ke kaua ana. I hea la kahi i maauhele ai akahi no a haawipio. Eia no Paha kekahi o lakou ke maau-' iiele mai nei ma na moana like ole. -

E HOLO ANA NO AMELIKA I Ua hoolala a'e o Mekia Dōug- | las King, ka hope poonui o ka | Oihana Makai o Honolulu o ka i maheie ku kiai mau, no kona i»olo aku no Amelika, a e hala ana iaia he elua mahina malaila. Aia ma Amelika e lawelawe! ana oia i kekahi mau hana.no ka' ponp'o ka oihana makai o Hono-! mL | <S> na makai pakui o 187 e pau! ia lakou a hiki i ka la 13: 0 Okakoba, a o' na poe wale no e | noi ana no ka hoomau aku i ka 1 noho hana ana me ka oihana makai ke hoomau aku i ka noho ana. I Ua maKemake oia' e roho ma I Honolulu a hiki i ka hoopau ' ia 1 ana o keia pu?»U makai pukui, 1 aka, ua makemake oia e hooha-1 [ na ia kona palapala ae no ke kaat hele ana. No ka mea he nianawa j loihi kona kakali ana no ia ma--1 nawa. HOOMAU NO O YAMASHITA E like me ko lapana kauoha ana 5 kona mau pualikaua like ole, e hook! i ke kaua ana, aole nae he hoolohe o Kenelala Yamashita ka alihikaua nui ma na aina Pilipino. Me he mea Ia paha aole i loaa | aku i&ia ka lono niai lapaua aku.

NA MELE I LELE IA I Ua loaa mai ka hoike mai 'Ouam mai e hoike ana iloko o 14 mahina i hala aku ua lele ia e na mokulele hoopk-hu Amelīka iwinui ma kahi o 100,000,000 mik a ua hoolei ia iho ma kahi o ka •169,421 mau tona poka pa-hu mahma o na kahua o 'ka enemi. Ua hoike o Kenelala Spaatz, ua Mki aku ma kahi*o pakeneta o na kahua hana moWulele i hoopoino ia a he 23 mau hana nunuī I hoopoino ia. Ua oki pu ia na wahi hana' kila a ua hoemi ia na wahi hoomaemae aila he 13 pakeneta. Ua hoopoino ia na wahi oihana o ka enemi nuiloko o 59 mau kulanakauhale e hoomaka ana mai Tokio anie Osaka . ame kekahi mau kua c na mokukaua lewu i huiia me eono mau ];ali\ia hoomoaha nunui. Mai Malaki 2S o |keia makahi-

ki mai no ka pani ana aku i na awa ano nui ma lapana ame Korea, ua hookuu ia na mokulele he 12,046 maina, ma kahi o 1,435 manawa like 01e. % Ua lele aku na mokulele hakaka mai Iwo Jisma aku no 8,012 manawa no lapana, a ia manawa hookahi nohol ua luku ia he 1,047 mau mokulele enemi me ka poino ana he 160 mau mokulele Amelika. O ka nui o na mokulele hoopahu īunui i hoopoino ia he 437 ame na kolu i hiki ma kahi o, ka 3,067. Ua oi aku maluna o 600 poe i hoopakele ia e na moku o ka mahina kaua moana.

KAUOHA IA NA KEPANI Ua lohe ia aku ka radio Kepani e kukala ana no ke kauoha ana aku o na kuhina kaua aina ame Moana i na koa ame na sela e hoopau i na hanā kohu ole a e hoolohe pono loa i na kauoha a ka emepera. Ua hoike pu a l e o Tokio no ka waiho ana a'e o Hirohito i ke kauoha no ka hoopau ia ana o ke kapu hoopouliuli i na hora o ka po a pela me ke kapu o na leka, eia na'e aia no ke ano uluaoa ma lapana no ka loaa ana aku o ka hoike no ka pae ana aku o na koa Amelika ma lapana ma kela pule aku nei. Ua hoike pu ia aku ka lohe i na koa ame na sela e hoolohe a e hilinai i na kauoha a ko lākou mau aliikoa kiekie.

I keia mau la . ua ike ka piha 0 ke' awa o Hilo nei i na moku halihali koa, a he hiohiona maikai i na maka ke ike aku e kuku mai ana na moku ame ka aa o na kukui i ka po. WAIHO MAI I KA HANA U hoike ana kekahi lono no ka waiho ana mai nei o K. P. Aldrich, 1 kona kulana he Hop e Lunaleka Ekahi no ke Aupuni o Anaelika Huipuia. © Aldrich kekahi o na Luna--1 nana Haleleka, ka mea nana i | kuekaa i kekahi hana aihue ano i nui loa i lawelawe ia ai e na poe l aihue i na dala haleleka maluna i o kekahi kaaāhi halihali leka, Ua I paa iaia na poe powa ino loa nana I aihue a'e ma kahi o ka $2,000,000 i ka makahiki 1924.

| Ua paa ia kekahi kaaahi ma f Hinoi ma ka la 12 o Tune, 1924, a tJiJo i»a kahi o ka $2,051.34 ma jke dala kiiike ame na koina. Ua •komo pu aku oia me na makai a ® aole o ka paa wale ana no ia na 'poe powa, aka, ua loaa aku ka Ike iaia no ke komo pu ana o kefkahi luna nana haleleka o Wil'liam J. Fahy me na poe powa. itTa hoopai paahao ia kela poo 'apau. | I na makahiki 1526 ame 1925, ua lawelawe hou no o Ali3rich i na hana noii a paa he poo no ka . powa ana i keka3ii mau kaaahi, a lilo mai he $!"!>,OOO. Ua pau ( lakou i ka hoopaahao ia. | Ma Kikako o Aldrich 5 hoopii ia k'->na kulana ma ke ano he poo ]nut no na lunanana haleleka a ' tnahope mai i hoopii ia ae i Kopo | Lunaleka n\ii okahi. j Ho walii. kanaka uuku wale iho no oia, eia nae he j a he pookela m& ka asiai ana i na . poe haihai kanawai. He hana nui Sno paiia ka loaa ana o kekahi ma kona waī\i.