Ka Hoku o Hawaii, Volume XL, Number 44, 10 April 1946 — Nui Ka Poino [ARTICLE]

Nui Ka Poino

Āole paha i' ike ia kekahi. poino 'i hekau iho maluna, o Hilo nei, e like me ia i, ik-e ia ai ma. ka Poakuhi iho nei., Apelila 1, j i paa maloko o ka moolelo o |ka Mokupuni o Hawaii eiei. Ūa~ i pāhola a'e keia poino mai ka halewili ko mai o \\jainaku, Hiio, |a hoio i Waiakea a hoea loa ma na home aekai o Keaukaha a hoea loa i Puumaile. J O keia poino oia no ka hana a ke kai hoee. A o ke kai h,oee nui loa keia i ike ia ai a hului'a na kauhale ma ka aoao makai o ke Alanui a hoea loa i Waienkea me ka hookoe ole ia o kekahi hale. , Mai Waiakea aku a. hoea i ka uwapo Kuhio., Ua .pu ia ka uwapo Kuhio, aohe hale. Mailaila aku . ua hoohiolo pu ia na hale aekai a hoea loa i na hale e k.okoke an,a i Jta. Halema'i o Puumaiie. He hookahi no hale i pale ia e ke kfti mai kona kahua aku ma Puumaile, a oia 110 ka haie o na kauka wahine ole. O ka halema'i aole he wahi poino. O xia lono i lohelohe ia ai i ka wa i pii ai j ke kai hoee, ua lilo, ka halema'i o Puumaile. 3ia na?e eia ho oia ke ku nei me ka poino ole. Māilaila mai, ua hului ia na hale mai ka lihi kai ua lawe ia he mau haneri ia mai ko lakou mau kahua aku. Ua pau pu me na hale e ku ana ma ka aoao mauka o ke alanui e holo i ana i Puumaile. He oneanea pu wale no jpai Puumaile mai a hoea i Waiakea. Ma ke kaona iho o Hiio nei, o na halekuai ame na hale oihana ma ka aoao makai o ke alanui Kamehameha mai ka nuku I mai o Wailuku a hoea i Mooheau j Paka, iu.' hoopalaha pu ia. O ke-1 kahi mau v ->ie ua pale ia e ke' kai a ma ka aoao mauka o ke Kamehamehal Ua hiki aku ke poho mamuii 0 k» hana a ke kai hoee ma kahi o na miliona dala. Ua nui no ■Oa poe i poino na oia. Ua loaa aku kekahi poe iloko no o ko lakou mau home. , , 1 O ka haie hoahu o Waianaku, I ua lilo i mea ole i ke kai. [ E like me na mea i hoike ia [mai e na poe i ike maka, ua -ike ia ke emi ana o ke kai a pii liij lii mai, & i ka emi $ou ana ua i«i»i a jne he mea la he hooikahi paha mile i mamao iwaho a jia manawa i hoomaka ai e ohu [a kiekie iluna a hoomaka mai e | hai a hoomaka mai e hoio me ka mama a me ia kiekie a hoea i ka aina a hapai ia oa hale a hookoe ia mai i na hale e ku ana ma kekahi aoao o ke Alanui Kamehameha a hoomaka mai kona hoohiolo ana i na hale e ku ana ma koaa alahele. O na kauhale ma Waiakea e kokoke I ana. i ka nuku o . Wailoa ame iHilo, ua hoopalaha pu ia e ke kai. jO na hale ma ka aekai e koīkoke ana i Mokuola, ua liio i mea iole.

O na hale aekai mai Keokea iaku. xia pulumi pu ia. O kekahi mau hale ua hapai ia a ku i k* alanui. I O ka uwapo alahao e moe .iri [ma ka nuku o ka muliw&i o WaUuku, ua lawe ia kekahi hapakolu ena e ke kai a kau iluna, o ka ala mauka ihp p ka muli-

wai o Wailuku. I Ua pii no ke kai hoee ma Lau[pahoehoe a he ewalu mau kumu i kula mai Kaleponi mai i lilo i ke . kai. Ua hoopaqale ia he hookahi - kumukula me eiua keiki e lana | ana iioko o ke kai. i Ua ioaa pu o Waipio i keia ine | a he 14 mau hale i hoohiolo ia. Ua hoopoino ia he 300 eka aina a he 57 eka kalo. o hoopoino ia. Ua pahoia a'e keia ino a puni keia teritori holookoa mai Kauai, Oahu,. Maui a hoea ioa mai i Hawaii hei. Me he mea la o Hawaii nei ka ōi loa aku o ka j poino. O na mea i" hoike ia a'e ua hoomaka mai keia kai hoee mai Alika mai, a ua like ia mai ke kukuiu akau mai. " Me he mea ia, ua nee loa aku keia kai hoee no ka hema aku nei a e k»a aku asa paha na mokupuni ma ka hema- aku nei o kakou. He nui no na poe i make i keia kai hoee. Ma Hilo nei, aole n'ui o na Hawr,ii i make, o ka oi aku o na lahui e. Ma Maui, Oahū ame Kauai, he mau Hawaii lehulehu no kai make, a aole nae i nui loa mamua ,o kekahi mau lahui e a'e.