Ka Hoku o Hawaii, Volume XLI, Number 3, 9 October 1946 — Halawai Me Ia Mau Hawaii [ARTICLE]

Halawai Me Ia Mau Hawaii

Mahop? fhr> o hiiii ii<»i ana mai'nel'ia t?a R**v Mowa Mok'i. ms( kana imakai uku )K-i ir» AiwUka, ui. hajawai mai ola mc ka mea l.ak.-m iu*i a ua hoiko malla oia i kekahi mau inoa nna ame krm hoa Kahtmfipn!<' i holo pu al i hana al. He mau m<?a i>ol na kakou e na Hawaii e haiioli ai i na 'mea i hana ia e laua am»; ke alakal ana a ka mea aloha kanaka 1 alaka! ai ia laua ma kekahi halema'i o na koa ma kekahi kahua ma AmeHka. Ua heie aku laua no ke komo pu ana ma kekahi kūla kahuiiapule ma Colorado. Ia laua maiaila, ua kono ia laua no ka hele ana ma ka halema'i o na koa i eha ma na kahua ka"ua. Aia nohol malaila na koa hanau-, na Kepani i eha ma ke kahua kaua, a pela me na Hawail ame na Pokoliko. , ] I ko laua la i hele al ma' ua, halema'i la ua halawal aku la oial (Rev. Moses Moku) a hui me ke-] kahi mau Hawali. Ua hele akul kona kokoolua e hui me nsa Ke-j panl. j Ma kana hoike mai, ua hauoli kela mau Hawali, i ka hui an.a mai me ia. TJa hoohala laua hej mau hora aialoko o ua halema'i j la. Ua hoike mai keia mau Ha-i waii, no ko laua eha ana ma ke| kahua kaua ma na Pilipino. Ua! ha'i ka iwi uha, . ]

Ua hoolauna aku ka Rev. Moses,Moku iaia iho, o Moses Moku, 1 Wā hoohala oia 1 kela manawa ma ka hele ana miai kekahi a i kekahi o kela ma*u Hawaii. He hookahi o laua, oia no o Edward Kalani o Paia, Maui. Ua hoike Mai oia, i kona loaa ana i kela eha ua hoihoi ia mai maluna o ka moku. TJ& manao Ia hoi e hoolele 1a ana ma Honolulu, eia nae~ ua hoihoi loa tJa noi maila oia ia Moses Moku e hoi mai a kakau leka ! kona makuahine ma Maui, he maikai no oia, aole e hookaumaha, Ua hooia aku no o Moses Moku e hooko ana no ola. (ĪM hui ka Ftev. Moaea Moku me Rev, Moses Kahiapo o Paia, Maui, a hoike aku i na mea apau. O kekahi Hawaii iho nohoi, aole i loaa ka inoa ia Rev. Moku.

Ia lakou «o ha'e e kukai olelo ana ua hoea maila ke kahuma'i, a ua hoolauna ia aku Ja o Rev. Moku mc ia, me ka 01-elo pu ana aku o keJa mau Haw'aii, lie Hawaii oiaio o Moku. la manawa ua hoike maila ke kahuma'i, aia he mau Hawaii ma kekahi aoao aku o ha halema'i, me ka hoike ana mai o Martinez ka inoa. Ua pune aku o Moku, aole oia he Hawaii, aka, he Pokoliko.

Ua hele aku no ka Rev. Mo3es Moku e ike i ua Pokoliko. Ua hoike pu aku no o Moku maa Hilo aku nei oia, a o keia ke kahunapule o Haili. Ua pane mai Ia kela Pokoliko, "no Hilo no wau, a ua maopopo ia'u ka luakini o Haili." "Aia i Puueo ko u ohana, a e noho ana ma kahi e kokoke ana i ka Halekuai o Ah Ping. E oluoiu oe e hoike aku i ko'u ohana he maikai no owau." Pane aku o Moku, "ae, na'u e hoike aku ia lono i kou ohana." Ua piha loa kela Pokoliko i ka hauoli no ke-na halawai ana me kekahi mea mai Hawaii aku nei. I ko Moku ma kau ana mai no ka moku ma ko laua alahele huli hoi mai no Hawaii nei, ua kau pu maila kekahi mau ohana maiuna o ka moku. He mau Hawaii me na wahine Ilipuakea ka laua. I kekahi la ua ike aku o Moku i keia kanaka me kekahi mal ine opio, Ua minoaka maila nohoi ka wahine opio iaia. Ua hoolalau wale aku la no oia, a mahope iho ua hele aku oia a hoohauna iaia iho a mai ia la mai laua i hookaiiiaaina ai a hiki i ko akou hoea ana i Hawaii noi.

Ma ka hoakaka mai a keia mau Hawaii he mau makahiki iehulehu ko iaua o ka noho ana ma Ainelika a loaa na wahine haole. Ua upu a'e ka manao e huli hoi mai i ka aina hanau a hoolilo aku i na wahi apana aina i kuai ai ina Aanelika a hoi maila a hui 'me ka Rev, M< . v es Mokii maluna o ka moku.

Ua hoike mai kokahi o laua he hookttJVi pila kana hana, a ua hoiliili i knna wahi ioaa a hiki i ka loaa ana i kahi aina. He hoo-

kahi o keia nxau Hawuii o Kaleo kona iuoa a o kekahi ua polna i ke kahu. XJa hookaau' olelo pu o Hoku ine kekahi o laua ma* k» ol«lo makuahine a kakou a ua, hauoli nohoi no ka walaau a«a ma k& iaua oleio makuahine, O ka lua Ilio o na Hawaii, he lohe i ka laua olelo a o ka walaau ana aole lw hiki, Ua kaumaha nohoi i ka hiki ole »im iaia ke walaau i ka olelo Hawaii. O k4 Moku oielo hope ia laua i noho 'a upu ao ka manao « holo mai i Hawaii nēi, aole e.poina e kipi mal e ike iai». tTa hoiJie pu akvi nohoi i kona waJti noho a ua kamaana i na poe apau ka luakinl o Haili. He maik'ai no ke ola kino o ua kahu opio la.