Kuu Hae Hawaii, Volume I, Number 1, 19 April 1913 — Page 5

KUU HAE HAWAII  5

hana na'u e haaheo loa ai nona, a he kulana hanohano maoli no kela i loaa i kona puuwai."
                "He kanaka opio puuwai hoopono maoli no oia e kupono loa ai e loaa iaia na hoomaikai ana he nui," wahi a Ela i pane mai ai.
                "E pahola ia mai ana na hoomaikai he nui maluna ona e ka mea nana kakou i hana mai ka mea i ike i ka nui o na hana aloha a kela kanaka opio," wahi a ua Madame neI i pane mai ai.
                "Elike me ka'u i hoike aku nei ia oe," i hoomaka hou mai ai ua Madame nei i kana kamailio ana mahope iho o ka hala ana o kekahi wa o ko laua noho hamau ana, "i ko makou wa i hoea aku ai i Kalakoka, ua hoomakaukau koke iho la makou ia makou iho no ka hele ana no ka ka ahaaina ma kela paka a oiai makou ilaila, ua loaa iho la he manawa nui no'u e kamailio pu ai me Ekika o maua wale no, a ia wa i hoike mai ai oia i na mea apau loa i pili iaia iho. Ua lohe mua au i kekahi mau mea e pili ana nona mai ia Mr. Kelekalalia mai, aka ua hoike maila ua kaikamahine nei i na mea apau loa ia'u. Ua hoike mai oia i na mea e pili ana no kona makuakane hanauna, me kona hoike pu mai i ka makemake loa o ua makuakane nei ona ia oe, ame kana mau hana aloha nona, a i kona wa i make aku ai ua hooili maila oia i kona mau waiwai apau loa maluna ona, koe ka huina ana i makemake ai e ili maluna o'u. Ua ninau aku la au no ka inoa o ua makuakane nei ona, aka, mamua o ka hiki ana iaia ke hoike mai ua kahamaha koke maila o Kalakona i ka maua kamailio ana me ka lawe pu ana aku ia Ekika mai ia'u aku. Ma ke kakahiaka nui o kekahi la ae ua ala kakahiaka mai la au, me ka noonoo ana iho i ka loihi o ko'u ala ana ma ia po ame na mea i ala mai.
                "Ua iho aku la au no kahi lumi hooluana malalo a halawai aku la au me Mr. Kelekalalia a noho iho la maua kamailio no na mea e pili ana no ka maua mau mea o ke kamailio ana me Ekika ma ia po.
                "Owai ka inoa o ka makuakane ohana o Ekika, ka mea i hooili iho i  kna mau waiwai apau loa maluna o Ekika?" wahi a'u i ninau aku ai iaia, oiai maua e kamailio ana.
                "O Likeke Poleka," wahi ana, i kela wa no i hina aku ai au ihope o ko'u noho, me he mea la aia kekahi lima ke kaomi la i ke pana ana a kuu puuwai.
                "Malia paha e hoopahaohaoia aku ana oe," i pane mai ai ua Madame nei i kuu wa e hoike aku ai, o Likeke Poleka, oia no ka'u kane male i male ai!"
                "Kau kane!" wahi a Ela i hooho mai ai me ka leo pahaohao me ka nana pono ana mai hoi maluna o ua Madame nei.
                "Ae, oia no ka'u kane a makuakane hoi o Ekika. Ua loaa ka hoomaopopo ana no ia mea iloko o ka wa pokole loa. O ka wahine a Mr. Kelakona, oia no ke kaikuahine o ka'u kane ka mea hoi a kuu kane i haawi aku ai i kuu kaikamahine. He mea oiaio, oia maoli no ke kumu o kuu hohihi loa ana no ua kaikamahine nei i ka wa mua loa o kuu halawai ana me ia maloko o ka hale hoikeike o na mea kahiko maloko o ke kulanakauhale o NuPoka. Oia maoli no kuu lei aloha kuu milimili hoi o ka la kamalii kuu keiki hoi a kuu kane i kaili aku ai mai ia'u mai  he  mau makahiki loihi i kaahope ae nei."
                Ia wa i hookahe iho ai ua Madame nei i na kulu waimaka ma kona mau papalina. He hauoli okoa kona i keia wa e hiki ole ai iaia ke hoike aku i kekahi mea e pili ana no ia mea me ka hookahe oleia o na waimaka.
                "He moolelo kupaianaha maoli no keia! O Likeke Poleke oia ko Ekika makuakane. Oia no ka mea i pipili mau ai ke aloha o ke kanaka no Ekika," wahi a Ela i pane mai ai me na maka pahaohao no keia mau mea ana i lohe iho la.
                "Alaila, ua aloha maoli aku no oia i ua kaikamahine nei——oia kona kumu o ka noonoo ole ana no ka hewa a ka makuahine i hana ai?" i ninau mai ai ua Madame nei.
                "Ae, pela maoli no ko'u manao, no ka mea ma ka'u mau mea i ike a i hoomaoppo ai he mea nui maoli no ua wahine opio nei iaia. Aole loa e hooneleia ana na makemake apau loa o ua kaikamahine nei, aka, e hooko mau ana oia i na wa apau loa. Aka, aole loa i maopopo ia'u kona kumu o ka hunakele loa ana i kona lilo ana i makuakane nona," i pane mai ai o Ela Wina me ka nana ana mai maluna o ua Madame nei.
                "E loaa aku ana ka ike ia oe no ia mea i ko'u wa e hoike piha aku ai i na mea apau loa," i pane mai ai ka Madame me ka hoomau ana mai i kana kamailio ana, "I ka wa i loaa ai ia'u ka ike no ia mea aia hoi ua ake loa aku la au e hui hou me ua kanaka nei a e koi aku hoi au no ka'u keiki, nolaila, ua hele aku la o Mr. Kelekalalia a hoala ia Kalakona me ka manao e kamailio laua i na mea e pili ana i ka hanau ana o Ekika ame ka inoa o kona mua makua ponoi. I kona hoea ana aku no nae no ka lumi o Kalakona ua haalele kahiko mai laua ma ia kakahiaka nui, nolaila ua hki loa ia oe ke koho iho no ko maua mau ano i kela wa. I ko maua ike ana no keia nalowale honua ana mai o Kalakona ma nolaila ua hoi hou aku la maua no Nu Poka me ko maua manao ua hoi hou aku la laua nolaila oia hoi no kahi a laua i noho mua ai, eia nae i ko maua hoea ana aku ilaila aole laua olaila. I ko maua nele ana ilaila ua olelo maila o Mr. Kelekalalia malia paha ua holo aku laua no Manowai Loihi, a, wahi ana ilaila o Kalakona kahi i hoomaha ai i na la mua o ke kau wela, nolaila ua holo aku la maua nolaila eia nae aole no laua la olaila. Ua kipaia e maua kekahi mau wahi e ae eia nae aole loa he wahi moali o kahi a laua o ka hele ana aku. I ko maua nele ana ma ia mau wahi, ua holo maila maua no Nu Ioka nei me ka manao malia paha o halawai maua maloko o ko laua home ponoi; aka i ko maua hoea ana mai ua panikuia ko  laua home, nolaila, aole i maopopo ia maua ka maua mea e hana aku ai. Ua hooi loaia maila ka pioo o ko'u manao no keia nele ana iho la o maua. Ua lilo keia nalowale honua  ana o Kolokona ma mai ia maua aku i mea nana e hookono mai i na manao hooiaio ua holo aku oia mamuli o kona makemake ole e loaa aku ia'u ka ike no ka'u lei aloha he keiki. Nolaila, ua iho la au i ko'u manao aole loa e moe kuu maka a hiki i ka loaa ana o kuu kaikamahine ia'u."
                "He mau la mahope mai aia hoi ua loaa maila ka ike ia mamua no ko laua wahi e noho ana, a i kekahi kakahiaka nui ua hoea aku la maua no ka hokele kahi a laua e noho ana a komo loa aku la no maua iloko me ko maua hoike mua ole aku i ua kanaka nei no ko maua hoea ana aku. I ko maua komo ana aku ua ike aku la maua ia Kalakona e heluhelu ana oiai o Ekika e humuhumu ana.
                "I ka wa o Kalakona i ike mai ai ia maua i ke komo ana aku ua loli ano e ae la kona nanaina, aka, no Ekika i kona wa no i ike mai ai ia maua oia no kona wa i holo koke mai ai me ka piha hauoli no keia hoea ana aku o maua.
                "Aole loa i maopopo ia'u ke kumu o keia mau hana a olua me ko ko olua hoike mua ole mai no ko olua hoea ana mai," i pane mai ai
(E Nana ma ka Aoao 12)