Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 1, 26 September 1861 — Ka Hoku o ka Pakipika. [ARTICLE]

Ka Hoku o ka Pakipika.

E nn kiuikini makamaka e noho 'ana ma ko oukou mau opuahoawa hanau, a i hookupaia hoi i na kanaka Hawaii, na kane, na wahine, na makua, na keiki, ke poe nui> ka poe iluna ke alo ka pōe hanohano, ka poe haahaa, ka poe naauao, ka poe naaupo, na Kahunapule, na Ekaleaia, na Kumu kula, na haumana, mai ka la hiki, a ka ia komo. No oukou ke aloha. Ke hai aku nei au i ko'u m&naoa'u i manao iho ai, oia ko'u ike nu hou, i kekahi mea aole mamua aku. Eia ua mea la a'u i ike ai, he Nupepa Hou, i kapaia kona inoa o "Ka Hoku 0 ka Pakipika" E hiki no ia'u ke akena ia ia imua o kakou, " He tnea hou keia Nupepa," a owai la ka moa e olelo mai, he Nupepa kahiko Ka Hoku o ka Pakipika ? Auhea oukou, o keia mea hou,«ole ia i hoea mai mailoko mai o ka moana, a ma na kuahiwi I hoi, aole he mea kupanaha ano e, o ke kino a I me ka heleheleua, e hiki ai ia kakou ke mānao | oia ka mea nu hou, a e hoole i ka puka nu hou | o Ka tioku o ka Pakipika. Ke hai aku nei 1 ka pili ana o Yankee ma ka uapo L ma Honolulu, noi, ua lohe koke ia no, aia maluna ona he Kamelo, oia hoi kela holoholona i ike wale ia kona kii ma ka palapala, la manawa no, ua piha )oa ua moku la i na kanaka e ike ia mea hou. Aolo anei ia o ko kakou ike nu hou in mea ? Eia hoi kekahi, o kakou no na laolao opala kanaka i hanohano ai ko kakou Moi Kamehameha IV,. o na kanaka Hawaii, he poe makee haku, he poe nene-ili-kapu, na ko kakou poe kahiko ka ike aku i na 'lii ehele mai ana, a moe honua no lakou ilalo. Nolaila, aole hanohano ke alii kanaka ole, a malaila ua maopopo, aole ke aupuni he poh:\ku, aole hoi he laau ; aka, he kanaka ke aupuni. Nolailn, he meai | nui kaulana keia Nupepa hou, iloko o ka wa el nohoAlii nei o Kamehaīneha IV, A nawai i) h«na i Uoin moa uui ltnulatla i kona Wa e Uoho Moi nei * iNauakou ponui no, na KOna poe Kanaka, aia ka kakou a hoopunahele i keia Nu T pepa, e lilo auanei ia lio mea e kaulana iki ai ka inoa o ko kakou alii ma na aina naauao, a e olelo no kolaila poe, " Uo nu hou na ke Aupuni Hawaii." He NuJ>epa hou na namaka- ; ainana o Kamehameha IV i kukulu, aia la, ua puka ka inoa o ko kakou Moi. Nolaila, ina e keakea mai kekahi poe no keia hana a na kanaka aoie anei ia o ko lakou hahao ana i ke kukui malalo ao o ke poi ? Eia hoi kekahi, aole paha i pau ko kakou halialia aloha no Kamehameha 111, ka Moi i hele aku i ka make, no kona kau ana i Kana* wai maikai, e kuleana kela mea keia mea o kakou i kona aina iho, a ua lilo ia he mea kaulana loa iwaena o kona noho aupuni ana, a ma ia hana maikai, ua nalowale ole ko kakou aloha ia ia, a o na keiki a kekahi poe i hanail ia wa, ua kapaia ka inoa, o u Kuleanā," a e lilo no hoi ia hana, he mea e luhi ole ai ke ninau ia na maknhiki o ka poe hahau ilaila. A pehea hoi ka wa o Ka Hoku o kh Pakipikā i puka ai ? E hai no ia, ua puka £\\ ma Hawaii i ka wa o Kamehameha IV ka Moi, a e lilo ka manawa o Ka Hoku o ka Pakipika i puka ai, i mea kuhikuhi no na mea hanau, a mare, no ka mea, he mea nui kaulana keia mea i puka ae nei o Ka Hokuo ka Pakipika. Aka, ke kipaku nei kekahi poe i keia malihini, kainoa e kokua i na wahine kane make a me na keiki makua ōle, e hookipa hoi i na malihini e like me Lahapa i hookipa ai i na elele a losua. Pehea hoi ko kakōu Haku keiki Alii ? Ka tnea mailoko mai 6 ko kakou Moi, a ke ulu ae nei oia mai ka opiopio mai. Ke manatrtiet au, aia oia a lohe he mea hou iwaena o kona wa opiopio, e olelo auanei oia, " He opiopio au, a he opiopio Ka Hoku o ka Pakipika t a e lilo ia i kanaka nb ko'u waopiopio," ina pela, maikai maoli ka manao o ke keiki Alii opiopio. Lilo ka manao maikai i ka uuku, a oka poe nana i hoike mai i ka malamalama i Hawaii nei, ke kaili hou aku nei lakou, a ke keehi nei i keia hana maikai a kauaka Hawaii, o aha ia la ko Ia« kou pono e keiā mea ? Pehea hoi keia ? Ka Hoku o ka Pakipika... Heaha ia mea ? He Nupepa hou, a nōna ka'u olelo i koe ia oukou. He mea kSmftjiao keia manao i ka ulu liilii a&a iloko o ka naau o kekahi poe kanaka ma Honolulu nei, a ma ka la 26 o lulai.ua hoohui lakōu ia lakou iho no ke hoike akaka loa ua man manao liiln nei, a i ka poka ana mai o ka manao o kela a ma keia, ua ike ia hookahi ineā a lakou i kuko ai, 6iak<& ka hoopuka afca Kou, a o ka hu ae la i iao ia o ma ke kulanakanhalē o Honolohi nei; t Aihaka pule &ōpe o Augate, knkakuka hou ; keia Ahaika hale nana e pai keia Nnpepa, a : koho no likou i miu Komrte e" hek e ninaii i ! ka Ponkū o ka Hale a i

Komitē e bioca īa H. M. Wioi, iio koaa hal«» paL Ma itek&hi haiawai, heltthetti m«u o MoaHAoli, he palapaia hoikē m H. M, Wini, a no ka Iml !fk«> dt« o kekahi tnAtt Kōmil* i»o ka niaau i Puuku Paipalapala Aupuai; nolaila, t£a «rālho keia Ahnhai i ka ooōnoo ioa i kela ptt!tpAl* hoike hookahi. Aole no i E&anao tnu* o Wini, e hoopuka 1 Nopepa c llke ka nai 0 kē kii rae ka makēmakē o keia Aha, a m* ia hoole n aoa'ko, ae māi ito ia mnhope. Ma ia ae aoa o Wioi, aoie ao e hiki ia nlikou ke aē ēku t ooki» mea, e hoonoho Hale Paipalapala o ke Aupuni i ke kepau W> ka pepa i poka mua aktt nei i ka la 7 o kēk malama, a pehea la e hiki at ke hoololi tnā ia wa no, ua traiho mai kekahi poe o makott i keia Hui, aole nae he nui o lakou. 1 ka puka ana o Ka ffoku oka Pakipikd t 1 ka la ? ; UaHā, olēlo na Kumu o'ko kikoo aoao, "He Nupepa Kakolita keia." He pepa keia e hoopoino ana i ko Hawaii nei, Oia no ke kumu nui oko Wini hooikaika loaana, me he tnea la ua kokuā kekahi maU hoahanau haole ia ia me ka paipai e kukulu i pēpa, i 1110 ka mana hoopuka Nupepa no lakou. Ua akaka lea ko lakou hoino i keia Nupepa a me nft kanaka Hawali, makemake no lakou e puka ko lxkou mau māhao, a e hoopio i ka Ohana Hawaii. Ua hele no lakou ma Koolauloa, raa ka Halepulo o Hauula, malaiia i akoakoa ainā hoahanau a me na Kumu o keia Mokupuai, a oielo nolakouina hoahauaue lawe nui ika f>epao Wini, a e kiola i Ka Hoku o ka Pakipika. Ina peia ke kamailio ana, alaila, ua makau na ho&hanau i ka lawe i Ka Uoku o ka Pa/Apika, o kapae ia auanei inkou mai ka Ekalesia aku, a mai ka noho kumu kula aha paha. Nolaiia ka makau d kekahi poe o keia Aha. E ka poe hoino i Ka Floku oka Pakipika, owai oukou e hoopouli nei i ka olelo ao, ma na hua olelo me ka ike ole ? Ke hai akaka aku nei au ia kakou, ho Opua hao Ka Hoku o ka Pakipika iwaena n na ka- ' n ika Hawaii; no ka mea, mai na Nupepa mua 1 hookumu ia i keia aupuni, a hiki mai nei i ka Hae Hawaii, na na haoie wale no i kukulu, a OKa Hoku oka Pakipika, ke knhea aku nēi au, na na kanaka Hawaii keia hana. Akahi no lakou a ao i ka hoopuka Nupepu. Na lakou no ka mana e pono ai na hana o keia Nupepa, aka, ua koho no lakou he haolo ka mea hooponopono, i mea nana e unuhi mai. i kekahi mau mea hou, mai na Nupr>pa haole ae, e hana nna nae ua haole nei, mamuli o ka mea i ae ia aku e ka Ahahui kanaka Hawaii. * Heaha U ka hewa i ike ia ma ka pepa o ka la 7 ? Ke pane aku nei au me ka molakew, akahi tio keia Nupepa a hooku ae, a Ua kaena koke ia nae ka hewa o kana mau hana e biki mai ana. E hiki anei ia oukou ke olelo ika makua o kekahi keiki i hanau i nehinei, u He keiki hana ino keia mahope aku lua pfela, ē aho no e waiho i ka olelo ana, a me ka ana a īke Ja-,ho Heaha ko makou mnnao ma keia Nupepa ? Ria, he makemake e ike i na mea e naauao ai, ,a e pono ai ke kino a me ka uhane, a me ke aupuni, a e pomaikai ai ka lehulehu. Nolaila, āōle no makou e haalele i ka lawe ana i ka pepa hou e ao, aole no hoi makou e keakea aku i na kanaka, aole e lawe 1 Ufe v . Nupepa.la o like rae oukou. No ka mea, un ike au, aia a nui ka lawe ana i kela Nupepa keia Nupepa, alaila, nui ka ike a puipui no hoi ko ka olioli waihona no ka ike i na men o kela nupepa keia nupepa. Nolaila, ke hopohopo nei au i ke kupaa ole o kakou ihamuli o ka kakou hann i hookumu ia e na kanaka Hawaii, a e pili walo akuhoi no ka inoa hoahanau, a kumu, a mau oihan# paha i haawiia mai, mni hoopuehu oukou i k| hana a na kanaka Hawaii, e like me na ilio hihiuhaē iwaena o kekahi ohana holoholona. Eia hoi kekahi, o na inoa o keia Nupepa, o Ka Hoku o ka Pakipika kekahi, Ka Nupepa kuokoa kekahi. Eia ka mea, a'ui lohe ai, e kuokoa ana na hana a ua Nupepa la, ē likeme ke ano kuokoa, ina pela, he mea kuokoa keia Nupepa na kekahi poe wale no i.pili 1 ka hana hookahi. Ke hai aku nei au, ua paknwa nae kekahi mau olelo, a malailk atifinei i lana ai k*a manao o kekahi poe. Ke hai aku nei no hoi au, e like me ko'u lōhe, he Nupepa kuokoa ka inoa, kuokoa na hana, ina pela, ua kapaia au o Kuapuu, aole nae no ke kuapuu o ko'u kino kela inoa i kapaia ai, aole no hoi no Kamehameha IV, kela wahi moku i k&paia o KamehamehalV, ua kapaia nae ma ka ihoa alii, ua kapaia hoi kekahi mauna o&aala, aole nae he nui o kona aala, anolaiia kēla inoa. He «ha ka hewa o ke kapa ana i K& Hiku o ka Pakipika, i inoa no ka Nupepa ? Aolē anei i hilinai mai na hookele o keia pae, aina ma ka hdku, a o ko lakou alākai no ia mai Hawaii mai ma ka waa a pae i Maui, Oahu, Kauai ? Aole anei i hiiinai na haole hooholo moku i na hoku paa, malaila e loaa mai ai ia lakou kekahi pono oko lakou alanui iloko oko moana> Nolaila, he inoa maikai Ka Hoku o ka Pāinpika. ■ Aole no makott manao nui malaiia, !aia no makou ke hahai nei ma na mea maikai e pono ai ka Nupepa, e hiki no nae ia makou kehookomo i ka manao akiha o kekahi, ina he mea make paha nona ponoi, aole no makou e hoo--nele i ka noonoo ana i na kaona oiā mea, a maua kupono ē hiki no ke hookowa iki i loia kahl aheahe makani o ka olnolu. Ua kokua nui no na haole i keii ' Nppepa, ua hanen a oi ae ko lakoa no kO lakou aloha i nēia hana# kanakā Hkwaii. ;t7ā hopuhopu no lakou me ka likl oie, elima ā keki* [' a a kekahi, a ehā a kekahi ā pela aku ; i mea hooili aku na )llfou i nā makamak* 0 lakou ma ko lakou mau Home, i mea e ike āi ika hana a na kanaka Hawaii " I ko lakou hookupaa ana i ka hana o na aupMi iiim, īloko o keia mau Mokupuni o Hawsii wsi. t*ehea hoi ko oukou manao ? S. K. Honolulu, Sept. 18, 1661r ! !

Rālā » ka tt»!kal. 0 kekahi kioā nui © oa keiki o Ht«riit t?ei 00 ko lakoa āo ole īa tea kā mi» o kt pom ffiāikāi dtat ko lākou pnka ioa ai&i» «ii k* kulā mai; » h« biki no hoi iā*o ke olēlo, āolē loa i Ioi« īli, i i io iki ia oa kiiki HiWiii inikeia t»io mea mai ka hoomaka animaio keiā meā naauao raa kēii (tae iiai i klki i keia la, i oti no boi kekahi kioa oui loāO o» koli e āo ii nēi ma kā olelo Elawaii a tne ki oiēlo Haole ptiu O ka rula o ka poe maikai, aole i fahā nui loā i na mea a pau. He kakāikihl loa. Ua kohihewā paha kekahi po« o kakou e noho nei ma keīa wahi aupuni, ua liwa like 1 nā haole ia tnea, ki hai oiāio iku nēi iu aole, hē kākaikahi loa. He inea hiki no ke malami i« kēii mau l-ola, no kā mea, aohe ike ia kā e loai ii ia oe kekahi poe o ka papa akahi, a he mea hiki no ia oe ke hoike aku ma kou ike ana i na rula aole oe he kanaka naaupo ma ia mau ! kanaWai, i kauia i ka makemake nui o kou i hoalauna o ka papa akahi e noho malama ana ia mau mea. A o ke kanaka e malama ana j ia mau kunawai a pau me ka pololei loa, aole i oia e hoowahawaha ia, aole ia e u iā, aole no hot ia e hoole ia ke komo aku oia me ka poe inaikai e launa aku ai. E hoike ae au i ko'u hilahila noi i kekahi pbe o kakou i hele ae i ka ahaaina a kekahi kanaka nui o keia kuianakauhale, i kahi o ke Kanikeia Farani. Ua kahea ia ka Hale 0 na Alii, a me ka Hale o ka Poeikohoia, e hele i ua ahaaina nei. I ka wa i komo akU ai ka ! hale o nā 'lii, oia hoi ka poe i hele aku ilaila, | ua ae ia lakoii, no ke aha keia ? No ko lakou | ike i ka rula o ka poe maikai, a no ia like, ua ! launa pu, ua hauoli, ua lealea maikai a hiki 1 ka wa i pau alka ahaaina ; aka, o ka poe ' i hele ae o ka Halo Hanohano o rta Lunamakaainana, ua hemahema, ua ike ole, ua kamipulu, a ua hoohilahila loa i ka poe maikai e noho ana ia man&wa. No ke aha keia ? No ka ike ole i na rula, a no na kumu hoi kekahi a kakou i ke ao ole tnai ia mau mea. He mea maopopo ua uo ole mai na kumu ia kakou ma ia mea. He mea hiki ke hoo(Oaopopo ua ike no na kumu a kak'ou ia iuea, aka, aole no nae i ao mai ia kakou, a he mea kaumnha no hoi ia kakou kc nooaoo iho i keia man&wa, ka olelo tho heaha la ko makou mea i ao ole ia ai tha ia inuU mea ? He oiaio ua ao mai no i ka Ike, i ka naauao, i ka pono 0 ka noho ana, i ka olelo pakuwa ole a ke Akua, aka, ua koe na rula liilii, aole lakou i i hoike mai, a hoomaopopo mai, i mea e mau ai ka noho pono ana o ka lahui mai ka manawa i lilo ai ia lakou ka mana hooponopono o na mea a pau, a hiki i keia la. A no keia mau kumu nui e hoomaopopo pakahi kela mea keia mea, i keia wahi mea 1 āo ia maiai ia kakou, o kela mea keia mea ma kona wahi, a o kela mea keia mea ma koniī mea no huiio iimiiauu iiiui Eia keia mea ehoomaopopo hou a kakou, ua ike au i kekahi kanaka naauao, kanaka akamai, ike, a he kahunapule no hoi ia ma kekahi aoao. Ua hele aku oia ma ka hale o ka Moi me ke kapa kupono ole me ka lawe i kana keiki malaila, aole i hoahewaia ia no ia meu, aka, e hoike ana no ia i kona ike 010 iho i na rula a ine ka mea kupono e hana ia ai nia ko ke Alii wahi. O kahi o ke 'Lii he wahi kapu no ia a e hana i ka mea kupono e pili ana no ke kapu, a me kahi paha au e manao ai e hele aku e kipa, e launa, me ka ike kupono a hiki i kou wa e hoi ai. 1 ka wa kahiko o ko kakou pae aina, o ke kanaka ike i na rula a me na kanawai, o ka poe maikai o ia manawa. E like no .me na rula a lakou pela no ke ano kupono e hahai ai i keia manawa. Mai kuhihewa iho ka manao o kēkahi poe no ke kahuli ana o ka aina i ka naauao o keia manawa, oiā ka mea e kapa'e ia ai ni'rula o kahi Alii 6 na la i haln ae nei, aole, O na ruli no a na 'lii o keia aupuni i haiia ai t ka wa kahiko, koe nae kēkahi mau niea, ka kakou no ia e malama, a e awiliwili pu ia hoi me kekahi mau rula o keia manawn i mea e pono ai. No ka ua haalele kakou i kekahi māu mea ano kahiko o kakou, a mamuli 0 ko kakoU lawe ana ae, a hoohalike aku me ko na haole, pela no hoi, e hoomalamalama aku ai i ko kakou mBU naau ma ia mau mea. (Aōle » pau.) i