Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 8, 14 November 1861 — Na wahi pana o Kaliuwaa. [ARTICLE]

Na wahi pana o Kaliuwaa.

O Kaliuwaa, oia no ke awawa kaulana loa o na awawa a pau ma ka apana o Koolau. O ke kumu o kona kaulana ana, o ka noho ana o Kamapuaa ilaila, a ua nui ka poe i hele ilaila e makaikai, mai ka wa kahiko mai a hiki i keia manawa, o na 'lii, na kanaka, a me na malihini mai na aina e mai ; a he mau tausani o lakou. Eia kekahi mau mea e kaulana'i ua awawa ala. Hoomaka mai ka i aku. 1. O Eleio, he loi ia, kahi a Kamapuaa i eleio ai nalowale, i ka wa e hahai ia ana e kanaka no kona aihue i ka moa. 2. O Opuohua, he wahi loi ia i kapaia ma ka inoa o ka opu o Kamapuaa. 3. O Kaluanui, he lua nui ia, kahi a Kamapuaa i hana lepo ai, a nolaila mai paha ka inoa o kela aina, o Kaluanui. 4. O Amo, o kahi ia i pau ai kanaka e amo ana ia Kamapuaa i ka ai ia e Kamapuaa. 5. O ke Ana o Kamaunuaniho e kuku ai. 6. O Kekupinai, he wahi pali, kahi i noho ai ke kanaka nana i kuhikuhi o Kamapuaa, i ka poe nana e imi ana, me ka olelo, "aia iho no iloko o ke Ana kuku o Kamaunuaniho." 7. O Kupou, he wahi pali a Kamapuaa i kupou iho ai, a holo i ke Ana o Kamaunuaniho, a lele ka huhui moa a haule i Uaukauhale, ma kela kapa o ke kahawai, i ka wa i hahai ia mai ai e kanaka i oleloia maluna. Helu. 6. 8. O ke kahuahale, kahi i noho ai lakou, a hanau ia, malaila na pohaku kaulana, a me ke opuhau kupanaha, elua ano pua, he ulaula, a he melemele. 9. Oilowai, he kiowai auau no lakou, a me ka poe nana i kii aku o Kamapuaa. 10. O ka pohaku i hakii ia'i o Kamapuaa. 11. O Uaukauhale, ke kahuahale o Kamaunuaniho, a me na moopuna o Kekeieiaiku ma. 12. O Kipu, he wahi pali i komo iloko o ke mele, he wahi pali ikihoi Kipu e ikea nei, a pela aku. 13. O Pohakupee, oia ka pohaku i pee ai o Hina, ai ole ia o Kamaunuaniho paha, i ka wa i kii mai ai o kanaka o Olopana ia Kamapuaa. 14. O Pohakuolu, he kanaka ia nana i hai

mai o Kamapuaa i kona pee ana, i ka wa i oleloia maluna, helu 3. A no kona hai ana, hoopohakuia oia e Kamapuaa, ke ku la ia i luna o ka pali me he kanaka ala. 15. O Kalehuakawa, he kawa auau ia no kekahi poe akua, o Kapo, o Pele ma. 16. O Maunapuka, he wahi pali nihinihi, a ua puka, i houia e ka ihu o Kamapuaa, i wahi e nana aku ai i keia poe wahine e auau ana i Kalehuakawa. 17. O Poho, he wahi pohaku elua poho. 18. O Pohakuenea, he wahi puu kiekie ia, malaila i ku ai o Kamapuaa, a kahea aku i na makua i ka wanao o kona la i hanau ai. 19. O Uhakahi, oia kahi a Kamapuaa i pani ai i ka wai i ka wa e pii aku ana ke kaua a Olopana e pepehi ia lakou, a hoi ka wai i uka, a i ke kuu ana, pau loa na kanaka i ka lilo i kai, a pau loa i ka make. 20. O na akua o Kamapuaa. 1. O Kuliaikekaua, kona alihikaua. 2. O Kaneewaewaikialoha, he wahi akua hoalohaloha, 3. O Kukalepa, oia ka mea ia ia ka hae kaua o lakou. 4. O na akua moekolohe, o Kumahumahukole ma. 5. He poe akua e ae, o Kiei, o Halo, o Ohumuhumu, o Hanawanawa, o Apanapoo, o Poaelolea. 21. O kini o ke akua, o ka lehu o ke akua, o ka mauo o ke akua, oia kahi e kukulu ai na lio, oia kahi e haawi ai ka poe naaupo i na mohai no na pohaku, ma ke alakai hewa a na kamaaina hoomanakii. 22. Waaiki, he wahi pali kiekie a maikai, mehe kaelewaa la e ku ana. 23. Waanui, ua like me kela maluna, oi aku nae ke kiekie o keia. 24. O ke kapuai o Kamapuaa. oia kahi ana i ku ai, i alanui no kona ohua i pii ai 25. O Kuikahi, he wahi ahua ia e ike aku ai i ke kiowai, oia kahi e hoopau ai i na ma-

nao ino, kue, ohumu, i ole e kaa ia e ka pohaku aole he oiaio. 26. O Honu, he pohaku ano like ia me ka Honu, ua oleloia, ua laweia he Honu ilaila, a oia no ua pohaku nei. 27. O Kekiowai, a me ka wailele anoano o Kaliuwaa, kahi e auau ai ka lehulehu o ka poe makaikai, i pau ka wela, a me ka lepo o ke kino, a loaa mai ka olu, a me ka maha. Pela no, o ka Baibala, eia no ka buke kaulana loa o na buke a pau ma ka honua nei. Ua kaulana ia buke no na wanana, a me na moolelo no Iesu. Ka wailele kiekie mai ka lani mai, oia ke kiowai olu o ke ola mau loa, kahi e maemae ai na uhane, a loaa ka maha, a me ka malu i ka inaina wela o kona makua. Malaila e inu wai ai, aole make wai hou aku. Me ke aloha hoolailai i ka Hoku Pakipika. Na M. K. PALIKOOLAULOA. Kaliuwaa, Novemaba, 9, 1861.