Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 8, 14 November 1861 — HE MOOLELO NO KAILIOKALAUOKEKOA–Helu 4 [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KAILIOKALAUOKEKOA–Helu 4.

A nakinaki iho lakou a paa kona mau ka ma, a me kona kino i ke kaula, hoi mai M lakou, o ka wahine, hoihoi ia aku !a i koili hale; pāu ko laua ike ana, i kekahi i kekahf, aloha nui mai la "na'Lii, a me na ua keiki nei. i Aohe loaa aku o' ka ai, a me ka ia, a in6 ka wai, ia ia nei; ia wa 110, lawe ia rnai k, k'a ai, ka ia, a rne ka wai, na kekoa, aohe oia nei ai aku, i na mea i laweia māi na ia nei; no ke aloha nui o ia nei i ke kane, aloha mai la kekahi keiki kamaaina, keiki papa nae ke ano, ia Kauakahialii, i paa afta iloko o ka liale ino. r Hoi aku la ua keiki nei, o ke Kalukaluokewa kona inoa, a i kona inau makua, hele ka lioi au a aloha i 1(6 keiki i hooftari& eleele iho, alaila lawe au, i ai na kuu aikane, ninau mai la na makua, owai kau aikane, i aku la o ke Kalukaluok(}wa, o ke kane a ke alii i lioopaa īa ae nei. I mai la na makua, pehea e loaa'i ia oe, ua paa i na kiai, i aku la o ke Kalukaluokewa, alikealike o ka po, alaila, loaa ia'u, ke hele aku. 1 aku la keia i na makua, i ka makuakane, e hele oe e lawaia, i loaa na ia na kuii aikane, ae aku !a ka makuakane, no ka mea, o ka nui hookahi no ia a kona mau makna, hola aku la kela i ka lawaia, a loaa ka ia, hoi mai la ka makuakane, me ka ia, i rtku la ua keiki "hei, e nana oe, i ia kupono, 0 ka manini, a me ke kolekoiea y oia na ia kupono, i ka ono. Hoi aku la keia, a hiki \ ka makuahine, oīelelo aku la ua keiki nei i ka makuahiue, e hoa oe, i ahi no kft ia, ae mai la ka makUahine, i aku la keia, e koala ka manini, e kepakepa ke kole, e pulehu i kukui, i inamona, e hana oukou< a makaūkau ka ai, a me ka ia, ka wai, ka paakai, a pau keia mau mea i ka makaukau, noho iho lu keia, kakali aku keia o ka la : c ke kapoo aku ( noho iho la keia a auinoe, alikealiko o ka po, hele aku la keia ma keone o Wailua, a hiki i ka hale o Kauakahialii, 1 paa'i, nana aku la keia, ua moe na kiai, ae aku la keia maloko o ka pa, hele aku la keia mawaena o na kanaka, aohe kanaka hook&hi i ala ae, hele aku la keia ma ke kala o ka hale f hoolohelohe keia niawaho, wawahi aku la keia i ke pili o tia hale nei. Lalan aku la keia i ka aho, a hahaki ae la, keia, a hamama ae la kahi a ia nei i wa#fchi ai, kahea aku ia keiA ia Kauakahialii, auhea oe f i mai la kela. Ēia ho ku, rr&n& akii la keia, ua maiamalama me he kukui la o loko f i aku la keiik Eia ko wahi ai, me ko m Wahi ia, he wai kekahi noa, Wehe ae la keia i ke poi o kahi umeke poi, & ike iho la keia i ka ai } i ka ia, i ka Ai iho la keia, a maona, ninau mai 1» keia, heaha la kau mea i manae mai neiia'u, so)saa loaa* olelo aku la keia, noho mai nei au a aloha ia oe, aoie no au i manao ma ka loaa, ma ke kipa ana kota inanao, i aikane oe na'u, ae mai o Kauakahialii ae; heaha la boi ka hewa, aohe naē āti loaa. Oleio aka la kei* aole makemake ma ka lofta, ma k$ kipa no ko'u makeinake, nob6 iho ta lanā fifei, & kam ka fnoa ktiakahi, olelo aini la o ltik«lfw kaluokewa, ē hoi aoaua manao mai no au ia oe, i aku la keia ? aia no ia i kou manao mai ia'n, hoi aku ia keia, aohe ala iki ona kiai. a puka keia mawaho o ka pa, hot aku ta keia, ma ke onē o Waiiaa, a hiki i k* h»le, moe iho la keia a ao ka po, aloha iho la keia, ua like ke ii nēi aloha ana ia Kauakahialii, me he wahine ponoi 1» nana. | Ūa nui ke aloh* o Kekal ukaluokewa, £a Katiakahiftlil t a i kekaiii po aē T lAwē hoO fio na keiki nei i ka ai, i ka ia, i na mea ai «j

poo, e like no me ka &aa aia aei mamoa, o ka ba{>aioa p&ha ia o ka po t lawe aka ia |teia i ka mea a», ma kahakai o Wailua. a hi* ki ika hale oke aikane aia nei i p&a ai f oa j>ati na kiai i ka moe. heleaka ia keia oiawaeoa o na kanakn, aohe he me* i aia ae; a hiki ikeia, ma ke ktt& o ka hale, noho iho la keia, |ma kahi aia nei, i noho maa ai« wawahi ae la \keia. i ke pili, a hamama ae la ua walii laa ia rafci i wawalxi ai, hookomo aku ta keia, i kahi mmeke ai, ame kahi huewai, kaiiea aka la fkeia, auhea oe? o mai ia kela, eo, Eia no waa, pane akn ia keia, eia mai ko waiii ai, a ,me ko walii iiuewal iaiau mai la kela, a wehe keia i ke poi o kahi umeke, a ike iho la keiā, he iawaiu kumu, ua heie a konahau, a ai iho Ia keia, a maona, a inu i ka wai, oieio mai ia o Kanakahialii, maona mai ia ka hoi au. - Heaha ia auanei ka'u uku ia oe; i aku ia o Kekalukaluokewa, mai manao oe ia uku, make kipa ko'u makemake, no ka. mea, ua iosa wau ia oe, i aikane oe na J u, ae mai la kela. la manawa, hoomakaukau keia o hoi, i mai ia ke aikane, e hoi ana oe, ae akn la keia ae. Oleio hou mai ia o Kauakahialii, e iioi oē a hoomanaO mai oe ia'u, i mai ia ke oikāne, aole au e poina ia oe, o ko'u maiama i)io )a no ia ia oe, ina oe e make, alaila pau ko'u malama ana ia oe. A hoi aku ia o Kekaiukaluokewa, aohe hn men hookahi i aift ae a waho o ka haie, uA paa i ka mana, o ua keiki nei, noho iho ia u!a keiki nei, o ka ia nei hana i holio ai, ilokO o ua haie nei, oia nei i hoopaaia'i, oke ao, s i k:a leie, me iie manu ia, leie aku la keia, a Kfi. 1»)helau oua hale nei oia nei; leie keia a knu iluna o kaupaku o ka hale, hoi iho la keia a lalo, o kaia nei hana niftu ia, o ke ao i ka leie, a akamai maoii keia i ka ieie, o kafia hana mau ia; i na po a pau, o ka hana mau hoi a ke aikane, o k& laWe mau i kA ai na Knuakahialii, akolu pule oia nei i haia, i ka ha o ka pule, aioha mai la keia i ka wahine, ia Kailiokalauokekoa, nui mtti ia ko ia nei aloha. Me he opua hiki kakahiaka nui la, ka hiki ana mai o ke aioha ia ia nei, i aku la keia ia Ka 1 ua oia ae nei hoi au, ia oe, o ka wahine hoi koe a kaua, alolm mai nei wau, ua make paha, aole paha, olelo aku ■••■..■i. „1 ~.u a hoi oe, aiaiia, hele wau e ike i ka waiiiiie a kaua, ae mai la ke aikane, ae; i aku ia keiK^ e hoi oe a na makua o kaua, e olelo. ak-u oe ia laua, i kauolui mai nei kuu aikane ia'u, na laua ia e ninau inai ia oe ; heaha, alaiīa oieio aku 00, e kukulu i lepa a puni ka hale o kakou, a kahi a kakou e noho nei; pela mai nei ia ia'u. 1 inai la ka inakuakane, kal kainoa hoi paha, he kanaka maoii ko aikaue, heakua' ka ko aikane, ho ka inea, ke olelo mai la hoi ia oe, e kukuiu i lepa, ae aku la ua keiki nei, ae; I olelo inai nei i ko'u mau kini a pau, i ko'u mau kupuna, kaikaina, na kaikuaana, pili hanāuna, a pili mai, o kona pili aku. E hele mai a pau i ka hale o kakou e noho ai, alaila kukulu ka lopa, peia mai nei ia'u īa. Noho iho la o Kekalukaluokewa, apo ia itt, heie hou mai la no keia, e lawe ana i ai na ka wahine a iaua nei, a hiki hou aku īa keia ma ke kua o ka haie, a noho iho la keia iialo, wawahi mai la keia i ke piii o ua hale a kaawaie ae la, hookomo aku ia keia i kahi umeke ai, a rne ka kaiiea aku Ia keia i ke aikane, auhea oe, o mai ia keia, eo. Eia ko wahi ai, a me ko wahi wai, kahea mai la o Kauakahiaiii, komo mai kaua iloko nei, ae aku la ke aikano, ae. Komo aku la keia, noho iho ia laua nei, aoie keia i ai i kahi ai, waiho ia ka ai na ka wahine a iaua nei, oleIo aku la o Kauakahialii i ke aikane, ua hele wau e ike i ka wahine a kaua, i ko'u heie ana e ike, ua pau ka ike, ua pau ka lohe, e huli ana ke aio iluna, kahea iho ia wau, me ka ieo nui, aohe lohe, kahea hou iho ia au, i ka inoa, e Kailiokalauokekoa e, aohe lohe, ae ae la au maluna o ka umauma, kahea iho la wao, me ka uwe nuii E Kaiiiokaiauokekoa e; eia boi wau ia ( o ka hanai a ke akua, aohe lohe, pikaie keia i ka ai, me kahi wai r kahea hou wau i ka inoa, 00 a nioa ae ana kela, rxie ka pohihihi o na maka, o ka aiima ia o ke kahea ana, a ike ae ia ka wahiue, uwe iho la kela, i ka ike ana mai ia ia nei, hanai hon aku ia keia i ka ai, a ikaika mai ift ka waha o ka wahine i ka ai, oieio aku la o Kauakahiaiii, ia Kailiokaiauo* kekoa, e hoi wau, ke oiowaiu mai net ka! moa, a keia po, hoi hon mai wau, ae mai ia 1 kela, ine ka uwe mai, i aka ia ke kane. £ I oe i ke aloha, ae akii la ia f a hoi aku la o Kaoakahiaiii, a hiki i ka haie <xak, ua boi aku ke aikane, moe iho ia kei*. Aaoaeii lia po nei, a hlki i kela po, hiki mai ia o Kekaiukaiuokewa, ke aikane ' aioha a ia nei, na kamaaina hoi keia, i k&hi e komo ai, pau ae Ia hoi ko ia nei makau ana, iMe foai ia o Kauakahialii, kahea mat la, koaio komo akti ia keia, ninau mai la ke* la, i ōaheA nei koU hoi &na, i ni&i la keia, I kfe kani ana o ka moa kuaiua, ninAQ aku ia hōi o Kekaiukalttok6Wa, i nahea nei hoi oe, 1 *ku )a keia. i ke olowalu ana o ka moa keiaha e ao ioa ae al la. *

Nimlu aku la ia, pehe* ka wahine a ka«a, olelo ak« la o Kauakahiaiii. Ua ikaika ka hoi ka <raha i ka ai, pau ae la ko laua olelo po iwia, me ke aikane, a hoi aku U ke kaoe. hele hou ftku la o Kanakahialii, e ha» nai hou i ka wahine, a me kahi kahn me Kawaiiipolipoikanahele, oia kaiii kahn kuapuu, ua like pu ko laua make, me ka hanai, no ka hanai ka nsake t hoomake pu kela. hanai pu iho la keia ia laua, aola ae ia laua nef, a elua, olelo mai la o Kailiokaiauokekoa, e uoho kaua e like me ka kaua noho ana iuka o Pihanakalani. hoole aku la o Kauakaliiaiii, aole wau e ndho, e hele ana wao i kn kumakaia i ko makuakane. a lioi mai wati f ooe no ka'u wahine, niuau aku la o Kailiokalau* okekoa, ahea oe liele, olelo mai la ke kane, a ka la mua o kela anahulu, alaila, hele wau. Hoi aku la keia, i ka haie, moe iho la koia, aao ae la oa po nei, apo iho la. Hiki hou mai la ke aikane, me ka ai, me ka »a, na mea at no a pau loa t olelo aku la o Kauakahialii, i ke aikane aloha a ta nei, a ka la mua o kela anahulu. hāna oe i kou kipo a maikai, alaila hele mai oe t oia ka la e hemo ai o ka puka o keia hale, alaila, hele kaua, ae inai la o Kekalukaluokewa, ae. Eia kahi mea luii aku, mai ka la i pan'i o Kauakahiftlii i ua hale nei, ka pio o ke anuenue, im ka tia noe, ka na ula, ka ua awa, n hiki i ka la i hele ai f hiki mai la ke aikane, noho iho la o Ltia, ke kahuua a Keliiokauai. A hai aku la, tta kahuna nei a Keliiokauai, olelo aku la o Ltta, ke "kahuna, penei. E Kealiiokanai e; Penei oe la, hahau ae i ko hunona i ka ihu o ka puaa, i ka ia ula, i ka niu, i ka aahu, i ka awa, aohe ko htitiona he kanaka maoli, he akna ko hunona, elima a ia nei olelo ana pela, aohe hoolohe ia mai o ka olelo a ke kahuna, olelo aku la ke kahuna, ia Keliioknuai, hoolohe ole oe, make oe, aole ē ola, olelo hou akn o Lua, ia Keliiokauai, mai hookuli oe; penei oe hahan ae i ka ka ihu o ka puaa i ko hunona, oi noho iloko o ka hale, waiho auanei oe a puka na wawae o ko hiMiona iwaho, aole e maliu mai ia oe. Hoole no ua alii n'6i, a fio tw 1ā 'ua po nei, ia kakahiaka nui, ulii mai la ke ohti, a mao ae la ia, halii mai ka ua noe, a mao ae la ia, halii mai la ka awa, a pau ia, hiki inai la k*> .