Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 9, 21 November 1861 — Mooolelo o ka hookumu ana o ka Hoku Pakipika. [ARTICLE]

Mooolelo o ka hookumu ana o ka Hoku Pakipika.

Helu £.

I kekahi manawa maiiope* ma?, paiapāla fniloli aku uu ia IL M. Wini, eluā a'u p>alapal&ia ia no ke pai ana i ka Hōku Loa o Hawaii, ma ka'olelo maoli, ine ka olelo haole ole f ine ke pai ana nae i ka moolelo o na kanaka kaulana o Hawaii nei, a me nalii o Hawaii nei, a me na mele maikai, e like me ka Nuhou* a J W. Maei i hoopuka ai i ka M. H. 1854, i $4,00 nae no ka makahiki, a me ke paiia ona mea hou no ko na aim» e, a pela āka, ola ke ano nui o ka'u palapala ia Wini, poina loa ia'u ka la i palapala ai, aole no hoi i kakau au i kope. A ma ia mau kope elua, ua kali wale au o ka loua mai o ia'u, a ine ka paneia mai muloko o aote- nae he loaa mait 6fhe hoowahawaha paha kcr Wini, a no ia paiue olō ia mai, Aole no au 5 pane- hou akUi Eia ho%jkeia. Ika ihalara& o Maraki 4 1857. lla hookoitt ke pai ana o ka Ntipepa Hae Hawaii Buke me ka hoomahuahua ana i koha kiuo $1,50 ka uku uoia hnpepa., U& olioli no kakou ia nupepa i ka puka ana ma Hawaii nei, iiie ka pati ole nae o ka makemake, o J. Fulter ka Lunahooponopono. t)a maa ka liele ana oia nupepa, a hiki i ka Bnkc 6 o ka llae Hawaii. Ua nui nae ka mahaloia oia nupepa, a ua mu iio hoi k& poē hoohālahalā, e hoomahuahaa i ka pepa; a owao kekahi oia hoohalahala, makehewa nae ia hoohalahala ana o makou, ine ke?kokua olē mai ō ua%anaka elua tausani a keo, ma ka hoonui ana i ka nupepa. Hae Hawaii. Ika makahiki 1859 paha, i ka malama o fulai f aa hoopuka ia mai ka nupepa Koka loa ana miaionaH hoolepope; o Heoere H. Pareka ka Lunahooponopono, Ua 'olioli no ka minao no ka ike ana ia napepa, He kanalaa nae ka manao ap lta lohi loa, hookahi no pepa ika malama hookahi, I kekahi manawa, ua halawai no maua'me H. H. Pareia, e kamailio pn no ka hoomahuahoa ana i leana nupepa, aole nae i hoomaopopo loa ia, mai mahridaca paha ia onpepa "Hoku Loa," ina aole e liele oE H. Pawka i kdma oo ke ka~ 1« nui o LahainalaEa. , " Ua kakan hoi au he wahi mele no nuiaOini, a me na makani o ma lu helu 1o ka Hoku Lpa, Bake 2, |ka akoakoa ana o ha misio«arf hoolepope 0 Hawali nei ma Honolulo, i ka malama q Mei M. 1860.

l'a kak*n waa i p«lapaU hoopii aka ] q* mi«H»nari W;lepoptf, e boomahu«baa i h nup*>pA Hoku Lmi, ma ka hoopaka man ana I kel» h<>l>ebomA keU bebedoma # a h«la na hi> bedom* he 52, me ka nka ana nae i $l f oo no ka makahiki noia nopepa» Ko komu nae o ko'u koi ana mo ke kikau ia o na im»» h*? 30, me kuu ha«#i ponoi akii ia W. F, Alekanekelo, ks mea e noho ana i ka Lnnahoomaln ia Aliaolelo, eia hoi, koia, no k»a makemake i na m«i lw>n ano nn: mai na aina e m4i, i boo!abaUi m» ka Hokn L <*, a rne knu makeuiake nui e paiia iui haiao a M. Kuaea, a me S. Kalx>ohalahala, n* mea kanlana o na kanaka lftiwaii, ihooliloia i roiskmari hoolepope, a iana i haiao ai paba ma ko laua npana r i lohe ole ia e na dpana e ao, Aia hoi ko lakon mea e ike aa, o ka l«we ana ina nupepa Hoku Loa. A e p*Ha no hoi na haiao & na Misionari hoolepope haole. e noho nei ma ko Hawaii pae aina. Oia ka mea a'u i palapala aku ai ia lakou. A i ke kali ana me ka manao e ekemaia mai, maloko o ka palapala paha, a me kekahi ano e ae. I kekahi wa, hakwai maua me Kev. L. Kamika, e ninau aku ana wau no ka hoomahuohuaia o ka Hoku Loa, hode man kela, " aole e hiki, aole lunohooponopono, oa hoi o H. 11. Parcka i Labnfna!nna, aole me& #abi ana, pela paha F aole paha. Nolaila, nii ko ole hou no ka makemake. A i ka la 6 o Dekcmaba 1860, helu, 36 Buke 5 o ka Hae,Hawaii, Ua hoopuka nuti o S. B. k< (oia h<»i o Kaulia o Kikihale b Houolulu,) he palapala hoolialahala, e boom&huahua no ka Hae Hawaii, i palua kona kino nui i ko ka ltae Hawaii, e paiia ana ia manawa. Ua ae mai o J. I'ula e hoomahuahuaia kona nui i ka palua o ka Hae e paiia ana ia wa, a e piilua ii(i na uku, i ka $2,50 a euii inai pnha i ka $2,00, ke nui nae ka poe makemaka. A i ka helu 37 oia Buke 5 no, o ka !a 12 o l)ekemaba 1860. Ua hoomaopopo mai oJ. Pulu ka Lunahoeponopono o ka Hsc, i keia mau olelo inalalo iho, no hoomahuahua ana 0 ka Hae Hawaii, eia malalo iho kana mau olelo. No ka hoonni aa» o ka Hae. " 0 keia mauawa no ka wa kupono e l:oolOLUoaiLM pono ole paua o fca hoonui ana īkelnno oka Ilae; no ka mea, i kakali oukou a pau keia bukc, mainua o ka hoakakaia ana niai o ko oukon makemake, aole e hiki ke hoonui ae, ke pai nei makou i keia pulo i wahi pepa niahuahi, i ike iho oukou i ke ano o ka pepa ke hoonniia ae; aka, eono wale no aoao i keia pule, aia hoonuiid e like rnc ka mea e inanaoia ana, ewalu no na aoao. Ina e liookola | ia manao, ina e hoopomaikaiia oukou, no ka mea, e paiia ana no na inelo, na kaa/>, na nuliou o kela ano keia ano no na aina e, a iio keia pae aina kekahi, na palapala paio, a me ka hoopaapaa ma ke ano oluolu, aia mea ae lia miē ae.. Owai anei la ka mea minamina i ke dala hookahi hou okn, ke loaa ia ia i kela pule keia pule i ewalu na aoa/> i piha i na inea momona e like me ka inea i oleloia maīuha. Minainina no paha ka naaapo, aole nae i minamiha ka poe ano nowelo. Nolaila, e noonōo iho Oukou na hoa o ka Hae, e noonoo we ke akahi, aia a loaa ia oukou ka mar nao paa, alaila, e hai rriai i/nua o ka k-huleha i loheia-' , / Oia na rftahao maikai o J. Fuller i hai mai ai imua oka lehulehu. I hea la na Luna o ka Hae Hawaii ia inanawa, i hea la o i'unimaemae ma, ilohe ole ai i keia kahea aJ. Pula/ e paipai i na kanaka, e hwmahuahaa i ka lawe i ka Hae Hawaii. Eia paha, no ka ike paha o Pooimaemae, o hoopukaie na mele, a me oa kaao, nolaila, hiamoe oia, aole ekemu mat. Owau, ua paipai no wau i ka'u poe lawe Hae oia Nupepa nui, ua ae mai no lakou, eea hou hoi. Ua hoopukaia mai ka palapala a X P. Kauwalu o Waialua, a me J. W. B. Kaulainamojfa o Honolulu ma ka helu 39 aoao 166, Buke 6 o ka la 20 o D«kemaba 1660, e ae a6a e hoonui i ke kino o ka Hae Hawaii, me k« a« ako e uku i nadala Aenoi mai ana o J. P. Kauwalu, e hoopuka kekahi bel« oui, hoikeike i ke kii o ua pepa !a, Kojāiia, maaāo iho la keiki o ke kuaaiaa e pu« kt io aaa ka nupepa nui. (JioU i pau.)