Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 9, 21 November 1861 — No ka Heluhelu ana i na Moolelo. [ARTICLE]

No ka Heluhelu ana i na Moolelo.

Ua koe kekahi mau apana nui o ka Mooolelo e maopopo ai. Aole lilo kanaka i ka manawa hookahi, i poe naauao. I kekahi manawa, uuku ka naauao, nui ka hemahema, o ka manawa ia i oi aku ai ka hemahema, a me ka hihiu o ka na kanaka hana ana, mamua o ka lakou i keia wa e noho nei kakou. Eia kekahi, aia he manawa iloko o ka moolelo o kela kanaka keia kanaka, ua oi aku ka nui o ia mea ano hemahema, i ikeia i kekahi manawa apuni ka honua, mamua o ka nui oia mea i kekahi manawa apuni ka honua, mamua o ka nui oia mea i kekahi manawa e ae. Nolaila, he mea e pono ai ke kanaka ke loaa ia ia kekahi mea e hiki ai iaia ke hoohalike i ka hua o na mea i hanaia e ka poe i hookoia e ia ano hemahema, me na hua o na hana i hanaia e ia i ka wa i hookoia oia e keia ano like. I kona ike ana i ka hewa i hoopuka ia mai, mai loko mai o na mea i hana ia pela, e loaa ia ia ka rula o ke ola ana, he mea ia e hiki ai ia ia ke malama ia ia iho, aole e loaa ia ia na hewa like. Oia kekahi waiwai nui o na moolelo kahiko, na kaao, o na lahuikanaka a puni ka honua. Eia kekahi moolelo kaulana i kakauia a paa, o ke kaiakahinalii. Aia i na kaao o na lahuikanaka a pau o ka honua keia mea o na lahuikanaka hihiu, a me na lahuikanaka laka. Ua pau na kanaka a me na holoholona i ka lukuia. Aole paha pono e hoopaapaa no ke hua o ke kai akahinalii. Ua pono e olelo penei; Aole i hoikeia ma ka baibala. Ma na kaao kahiko a pau loa, a me na palapala o na Iudaio (Josepuso) a me ka palapala o na makua Karistiano (Oregena, a me Cerutuliano) ua olelo ia ua koe na hale, na

kia i kahaia, aole make i ka wa ua ino paha. E nana i ka palapala hulikanaka i waena o ka poe kahiko aoao 37. Pela no hoi na kaao a me na moolelo o na 'lii koa, na koa ikaika, ke kanaka (illegible) i ke kukini ia mea aku ia mea aku o ko Hawaii nei pae aina, a pela no ka honua apuni. Nolaila, o ka moolelo, a me na kaao, aole ia he mea e poino ai ka lahuikanaka, he kumu ia e hoike mai ana i ka pono, a me ka hewa o ka lakou hana ana. O ka rula o ke ola ana ia. Aole nae i like ka lilo ana o na lahuikanaka, i ka wa kahiko, a i keia wa e noho nei kakou, i poe naauao. Ua lohi kekahi, a ua hiki wawe kekahi, i ka lilo i poe naauao. Ina e huli kakou i ka moolelo o kela mea keia mea, aole maopopo lea ia kakou keia like ole o na lahuikanaka, aole nae e manao kakou e imi i ka mea e lohi ai kekahi a e hiki wawe ai kekahi, i ka lilo i ka naauao, o ka hoohalike ana i na hua o kekahi hana, me na hua o kekahi hana, aole i ike maopopo ia malaila. Aka, i lilo ai ka moolelo i mea e waiwai io ai, aka, ia kakou i ka poe naauao, he waiwai ka moo-olelo, i ka poe hupo, he mea aha la ia i ko lakou manao, he mea pono e hoomau ia keia hoohalike ana. No ia mea, he mea pono ai kakou ke kakau ia pela na mea iloko o ka moo-olelo i ike mau ia keia hoohalike ana. Pela, ua ike kakou i ka moolelo i kona ano, ua ike kakou, i ke ano maikai loa. Pela e hiki ai ke hoohalike i na hua o kela hana keia hana; aole o ka hana a kela kanaka keia kanaka me ka kakou wale no, aka, i na hana a na kanaka e noho pu ana, a me na lahuikanaka kahiko, me ka hana a na lahuikanaka hou e noho ana i keia manawa. Pela e hiki ai kakou ke imi a loaa ke kumu o ka hewa maoli o kekahi kanaka, a e paio aku ia hewa; aole o keia wale no, aka e hiki no ke imi a loaa ke kumu o na mea e lohi ai kekahi lahuikanaka ma ka lilo ana i ka naauao, oia na mea e hoohakalia ai ia lahuikanaka ma ka hookokoke ana i ke ano noho malie a me ka pomaikai. O ka haawi aku i ka olelo ma keia ano oia ka mea i imiia iloko o ka moolelo. He wahi olelo pokole ia, aka, he mea pono paha ia e like me ka papa kuhikuhi e maopopo ai na mea liilii iho. Ua maopopoia, i na wa ikeia elua a ekolu paha mea nui, kaulana, iloko o ka moolelo o na lahuikanaka e noho ana i ka wa hookahi, me ka manawa i hanaia, e hiki no ke huli ia na moolelo o koa, a e hoakaaka i na mea nui a me na hana uuku iho a pela e hoohalike ai i keia mau mea o kekahi lahuikanaka, me na mea i hana ia manawa hookahi e ka lahuikanaka okoa. He hana mama keia. K.H. KAUHALIU. Aole i pau