Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 13, 19 December 1861 — No ka Heluhelu ana i na Mooolelo Helu 4 [ARTICLE]

No ka Heluhelu ana i na Mooolelo Helu 4

E nana mai kakou i ke ano o na Aupuni, o ka wa kahiko, a me ka hua o ka lakou hana ana, a me ke ano o ko lakou manao, e hailuku ana, a e pepehi ana kekahi i kekahi. Kaua ma Maratona.

I ka makahiki 490. Ua hoouna aku la o Dariu i kekahi poe Koa ona he nui iloko o Helene, e kaili i ko lakou waiwai me ka manao e lanakila koke; aka, ua kuhihewa loa ia. O ka mokuna uuku o Atika, o Atenai ke Kulanakauhale nui oia Aina, oia wale no kai hoopau i ka ikaika o ko Peretia. Ma na papu o Maratona, ua hoolanakila ia ko Peretia poe e kakahi poe o ko Atenai. O na papu o Maratona, ua lilo ia i mea hoike kaulana no ka hana ikaika i hanaia'i e ka poe makemake e noho aku i Kawa e like me Hawaii nei, a me kekahi aupuni e ae. Na kaua ma Ceremopele, a me Salamia. A make o Dariu, ua lilo ke aupuni ia Kerete kana keiki, ka mea pani i kona hakahaka. Ua paa ka mano o Kerete ke keiki a Dariu e holoi aku i ka hilahila o kona makuakane, me ka poe koa he nui loa i oi aku mamua o ka poe i hoouna ia aku e Dariu, ua hele kino aku e ku e aku ia Helene. Ua lanakila hou ko Helene, ua puhiia no nae o Atemai i ke ahi i ka wa kaua. O ka hoolanakila o na koa o Kerete ma Ceremopele a me Pelatia, a me ka make ana o kona poe moku ma Salamisa a me Mukale, oia na mea hoike hou i ka oi nui aku o ka mea iloko o ka poe Helene e hooikaika ana e ku i ka wa me ko lakou malama pono ana. Pela no oukou e ka Ahahui o ka Pakipika, e noho ku i ka wa like me ko Helene poe, me ko oukou malama pono i ka oukou Oihana nui me ka noho ku i ka wa, e like me ka manao o kekahi poe alii e hooikaika ana ia ia e hoonui i kona aina, ma ka hana e hoopau i ka maluhia a me ka pomaikai o kona aina e, pela no paha ke ano o na kumu a kakou, o ka hoonui i ko lakou waiwai ma ka honua nei, o kahi ia e pau ai i ka mu a me ka popo wahi a Iesu. Wahi mai no hoi a lakou, mai puni waiwai oukou, mai make-e-e, mai alunu, eia ka o lakou aku ka oi pakela o ka alunu a me ka make-e-e i kahi pomaikai uuku i loaa i ka poe iliulaula, no ka mea, eia no i ko lakou lahui ka hapa nui o ka pomaikai o Hawaii nei, e hoonui ana, a e hoihoi ana i ko lakou

aina.

No ia mea, ua ane like me Dariu, ka poe Iudaio. Malalo o Ezera, ua hoihoi ia ka poe Iudaio i kekahi o ko lakou ano ma ka malama aupuni, a me ka hoomana i ke Akua, ua ae aku no nae lakou i ko Peretia, ia manawa, ua noho a kaulana o Nehemia a me Malaki, na Kaula o ka poe Iudaio. Pela no hoi o Hawaii nei, eia no ma ka malu o na olelo a lakou, a ua hoouna aku ko Hawaii nei i ka malamalama i ka pae aina pouli o Fatuhiwa, a me Maikonisia, a me ke kukulu ana i ka Nupepa Hoku Pakipika, o na hua maikai ai a na kumu a kakou i loaa iloko o ko kakou wa naauao, eia ka, o ka olelo mai e kinai i keia ahi nui o nui, ae auanei ka a ana. Eia kekahi, ke olelo nei lakou, he Nupepa Diabolo no ka aoao lealea. He Hilu he Ia noenoe. Hele ma no na Misionari me ka olelo a ke Akua, hiki pu mai no me na lealea i oi ae mamua o ko Hawaii nei. Ka mahele ana o ko Alezanedero aupuni. Aole i waiho o Alezanedero i kekahi i hooili ana o na makahiki he nui e pani i koan hakahaka, nolaila, he nui ka haunaele a me ka paio i kona make ana.

Eia ka mea e haunaele ai, o kekahi mea i hoonoho ia maluna o ka noho alii i hookaawaleia, o ke aupuni nui loa ana i hookumu ai. A mahope o na paio nui ana, a nui ke koko i hookaheia no ka puni hanohano o na luna koa o ke'lii i make, o ka imi ana o kela mea keia mea e loaa ke aupuni nona iho. Pela no paha ke ano o na kumu a kakou, a me na manu hulu ano like o lakou a pau, e manao like ana o lilo auanei kekahi pomaikai o ka hoolaha nupepa. Ka poe i pani i ko Alezanedero hakahaka. O Makedoria malalo iho o Anetipate, a mahope o kona make ana malalo iho o Seuku, a o Aigupita malalo iho o Potolemi, o Lagu, o Terake, malalo iho o Sukimaku. He oia no, i kekahi manawa, pau loa na aina o ko Alezanedero aupuni i ka lilo, he wahi paio mau.

Na aoao o ka poe Iudaio I keia manawa, ua mahaloia ka poe Iudaio i elua aoao nui, ka aoao o ka poe Paridaio

a me ka aoao o ka poe Sadukaio. Ua ku okoa lakou kekahi i kekahi, e like me ke ku okoa ana o ka poe ekalesia o Roma, a me ka poe Perotesane. Olelo kekahi poe, (ka poe Paridaio) ua like ka oiaio o ko ka poe kahiko manao me ka ke Akua olelo; a o ka poe (ka poe Sadukaio) olelo lakou, ua ike ia ka oiaio iloko o ka ke Akua olelo wale no. Ua mahele nui keia mau aoao elua. I ke kue aku i ko lakou poe enemi, ua hui ia keia mau aoao ma kahi e, ua hoike lakou, ma na mea e pili ana i ka malama aupuni a me ka hoomana ana, i ka inaina nui kekahi i kekahi, nolaila, ua kupu nui mai na mea e poino ai ke Aupuni, no ko lakou manao haakei. O Hawaii nei ka mea ku i ka wa me ke ano kulanalana, ua hoohewaia ano e haule loa, pela ka olelo a na kumu a kakou me ka wanana ana. E holo ana keia lahuikanaka i ka make, a e nalowale loa ana no ka ino o ka kakou Nupepa, oia ka Hoku o ka Pakipiki. Nolaila, ua kupu mai na manao hakaka no ke kiekie o ka manao. Elua hoahanau o Hurekano a me Arisetabulo, ua ku e laua kekahi i kekahi, a o ko kona lima oia ka mea e hoopau ia ku e ana. A nolaila, o Iehova ke Akua kiekie loa ka mea na na e hoopau i ke ku e ana mawaena o na ili ulaula, a me na ili keokeo. E aho ka hoi ua kau ka la ma Maili aia ma ke Kaha o Kualakai, wahi a na kaikuahine o Lonoapamano. K. H. KAUKALIU. "Ile Rnla no ka poe maikal." (£7* Ma ka helu eB, ua hoike ia ka malama ole o na kane i na wahine i lakou ke hiki i ktt wa ahaaina. Nolaila, e pono no ia kakou ke hoomaopopo, tnii kinohi o ka ai ana. Ai ka hele aoa aku i kahi o ka mea nana oe i kahea mai e hele aku i ka ahaaina. He pono no ina e makemake ana kekahi o ka poe e makemake ana e haawi i kikahi ihaaini e kuai i na lako o ka ai ana, ka pahi, ke o, ke puna, ke pa kapa, ke pa ai, pa uuku iho, ua like paha me eono ano o ke pa. No ka mea # he waM Waiho ptii hoonani oia* waeha k&nū o ke-pakaukaii, pau ia'. Eia ka mea mua loa, no ke kahea ana i ka ahaaina. £ kii i Ca?d, a maluna oia Card, (he pepi oolia e like me ka pepa hahau ka nui,) a e pai ia ka oleio malokO o ua Card nēt p^nei. V& oluolu o Mea a ine Mea e hele mai o Mea ika aina awakea, (Diitncr ( ) ika hora e mea o ke ahiahi, o ka la mea. . ' 3 "

( Inoa. Honolulu,— — (Inoa. 1 I ka wa e loāa āku āi keia palapala, atāila f e pālapiālā koke aku ka mea t kahea ia pēlieu Uā olioli o —-'(ka loaā ttfla mai oka olēlo kaUoha ( a e liāi aku ia K« - ame W '6-hēle aku ana i ka ahiāina i oielo ia. v loo *« ' ""'" 1 ' V Honolulu, } a -rrr 1849. Aiiilāi 4 pono ke hoomaopopo i ke kapa, penēi, wāwae ēleele, puliki elēele ā kēokeo {»aha f piiāpnainō*, hāiiiakā īēi ai *'• ēleelē mlkina lima keokēē, hainēkē ho* loi kēokeo* fie poiio iio ke Uomo --f ke kukā, &k«i fi kl {>000 toi 1 puāpuamoāi palule keokeo. Mai komo ika riiikioa lima keokeO lo(ē, ē poho no i iii, a ina i ole i kilika. Mai hele mo ka pāu 6le o ka lepo o ko mikiao, e hana i ka halē ē maemae na mea a p«u, alai* la, hele. Ina ttA Ipaa oe ike kuou, a hupe iiūi pahā ka ihU, e pono e hai aku i ka mea naoā oe i kauoha tnai, āole oe e hiki aku, no ka mea, i na e hēle oe ā kuriu, ā hooke i ko hupu i ka wa e āi ānā, hē mea hoopailua no ta 00 ka poē e ai ana, a ua like rio ta me ka hoinoino aku i kou mea naoa oe i kauohā. Māl noho a hat& ka manfl#ā i kāuohā ia f ē pono no e hiki āku oe, i mau lriinu(e, a i umikumamalima paha niinute, mamua āku o ka manaWa ai, i hele a kuia i kē kahi hana, ē hoole aktf no, e haalelē aku, e hookuli loa i ka olelo ā kela meā keiā mea, a hiki i ka . hale o ka iiiēā oaiiā oe i kaaohā. * ! ko wa i hiki ai ilaila, puka mai no ka meā ti<£na ka hale, a hookipa āku ia oe, e paa «0 oe I fco; pipatē ma ko'u limft f i oa ka mea hale oO iā 4 kii mai, ālaila, haawi aku. loi Ua piha oloko ina wahine, e porio no ē bētē ē kamailio pu me lakou, aka, ui haalēle oāe oē i kē iloha mUa aku i ka wahine M nfl ka ahaaina, e kailiailio uuku no mea, alaila, e ku a#a kāmftili6/ i alohā aku paha i kē ka-* hi wāhinē ē ae, mai hawaAiwioA inē kekahi. Ina e kamailio, e kamaelio oo i ke kahi kumu maoao, i mēi e loho iā a} 0 oa mea i pan o

loko olii rumi, ine ka hwiulakili ole ok& kabi pepeiāi» i k« oMa au e kam«i)«o »o», A hiki i ka o»a(i«#a i d«lo ia, alaili, e ku no ka mea, nona kā hālē, ** olelo Aiali« aku i na k«6# ā kii i ka lakoti *āhia* e Hk« «« ke kahikohi a ka mea oaoa ka aba«!«i p*--9 ki |>ō0 kf«t<te * o kā !»• kanoliaa ako, a u ka po» kaolana ako, a pā* la akd no, oo ka #n«a, n«m« ka hale, tt olelo oe, o mea k*n «ahine, ao ■« kai ala, i pela ēko» Mai kookalakala kekahi ika k«* kahi i ka inea nona ka hali ā kahikaki mai ai c i ka wa e heie ai e like me ka mea i kai ia mālona. K hele lalaoi no, a kiki i ka papg kitikā* ahaaiāa, noho ke luuiē ame ka wahin«, tik« me ka C«ri i kakao ia Ai inoa ii ma kana {Mlapala aku. I ka wa e nobo ai na wakiee a me ka me& oana ka āhaaina« alaita, e nobo like iialo, a o kekahi poe be poie «namoa okā aina, ka ka poe BerHaina mahope oka ai aāā i kā mea ono, aJaßa, fole ka pul* ā pāu, alāila, lāā kā ahiāiāā ā ke Akoa. |tjrEmalama i na Mpepa, mai haakae wale.