Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 15, 2 January 1862 — Page 4
KA HOKU O KA PAKIPIKA.
POAHA, IANUARI 2, 1862.
HE INOA NO KEAOPOLOHIWA.
Keaopolohiwa he inoa—la,
O Anianiku no he maku—e,
E hoi ka nani i Lilikoi—la,
I ka ulu lehua i Kokomo—e,
Ua komo ua piha ia hale—la,
I ke kani haanou a ka manu—e,
Haanou ka ua i ka nahele—la,
I ka noe anu o Kamaole—e,
Ke hea mai nei Makalii—la,
A kau ka hoaka hoi mai—e,
E hoi no oe a Puna—la,
Hoi mai hooko ka manao—e,
Kahiko Lihau i ka noe—la,
I ke kipu ia e ka ohu—e,
Haina ka inoa i lohe—la,
O Keaolipolipo he inoa—e.
Na MRS. KAHOOHULIMOKU.
Keaopolohiwa he inoa—la,
Kapuakiele he makua—e,
E hoi ka nani i na puu—la,
I ke kuahiwi o Kaiona—e,
Noa ia kai kapu ia'u—la,
E peku ia aku oi ala—e,
Pili na laau o mua—la,
Ala mai na eu o kai—e,
Kipikipi o Palani me Kina—la,
Ku nana ia mai au—e,
Au aku ka manao ilaila—la,
I ka muliwai olu o Kiko—e,
I ke kiko noiau a ka manu—la,
Na poai olu akau—e,
I kaupaona ia Kuleke—la,
Ea mai Kaniuhi o kai—e,
Haina ka inoa i lohe—la,
O Keaolipolipo he inoa—e.
Na H. N. W. WAHINEAUA.
Keaopolohiwa he inoa—la,
Kawailahaole he makua—e,
Pau ole ka apa a Hawaii—la,
A ka moku ku hao i ke kai—e,
Ike maka iho nei hoi au—la,
I ka ai kikoi a Pele—e,
A ka wahine ai pohaku—la,
I ka hoopakelo i Hanakahi—e,
I ka hoopakika i Punahoa—la,
Ke hea mai nei ka opua—e,
I ke ao naulu i ke kula—la,
Hoolono ka ua o Kekele—e,
I ke kani uwini a ka manu—la,
I ka ai kapae a Kama—e,
I ka liko wale o ka lehua—la,
I ka miki miala ilaila—e,
Haina ka inoa i lohe—la,
O Keaolipolipo he inoa—e.
MRS. H. KEAMOKU.
Keaopolohiwa he inoa—la,
O Kahikina no he makua—e,
E hoi ka ua i Kaukini—la,
I ka po anu o Pokahi—e,
Akahi hoi au a ike—la,
I ka puukolea i mahiki—e,
Ua hiki no oe ilaila—la,
I ka hookapeke i Wainua—e,
I ka lau o Kaawapuhi—la,
I ka nua wale o kapali—e,
E nene ana nei oe—la,
I ka holo a Kilauea—e,
I ka punohu a ka opua—la,
A ka ua kokoula i ke kai—e,
Haina ka inoa i loa—la,
O Keaolipolipo he inoa—e.
Na D. KUPIHE.
Keaopolohiwa he ino—la,
Kapuaikealoha he makua—e,
Kohu ole ka ua i ka moana—la,
I ka pa leo ia e ke kiu—e,
E iini l Lehua ke aloha—la,
I ka wai huna a ka paoo—e,
Hookohu ke aloha ia nei—la,
I ka lihilihi o ka lehua—e,
Hookaha ka maka i ka Opua—la,
I ka nani o Wanakoua—e,
Aohe wahi lihi i koe—la,
O ka manao ana e kanu—e,
I ke kula ua ana puni ia—la,
Aohe e puni ilaila—e,
Haina ka inoa i lohe—la,
O Keaolipolipo he inoa—e.
Na MRS. B. WAINEE.
Keaopolohiwa he inoa—la,
Kahuilaokalani he makua—e,
E ka ua i Panaewa—la,
I ka moku lehua i Haili--e,
Ua ilihia au i ka leo—la,
I ka alapahi mai a ka manu—e,
A ka manu leo nui o Laa—la,
Lohe mai ke kupa i Waiuli—e,
Ke hea mai nei ke ala—la,
E hoi ko Puna keiki—e,
E pili hoi me Maukele—la,
I ka papa lohi o Apua—e,
E ake hoi au a ike—la,
I ka la wela o Kumukahi—e,
Haina ka inoa i lohe—la,
O Keaolipolipo he inoa—e.
B. W. MALAMALAMA.
Keaopolohiwa he inoa—la,
O Kapuakoolau he makua—e,
E hoi ka lai i ke kaona—la,
I ke kai hone o Mamala—e,
Malama moku no oiala—la,
Kapena poe no hoi au—e,
E pii na kela omua—la,
Ua nui ka huini o hope—e,
I walea na ona o luna—la,
I ka hula a ka poe hanohano—e,
E hana mau oe i laki—la,
I ku ko liki pau paka—e,
E ake hoi au e pili—la,
Me Kaunuohua i ka pali—e,
Haina ka inoa i lohe—la,
O Keaolipolipo he inoa—e.
J. W. E. LONO.
Keaopolohiwa he inoa—la,
Kapuaikalehua he makua—e,
E hoi ka nani i Kaiona—la,
I ke awalau o Puuloa—e,
I kilohi iho au o Ewa—la,
O ke one kui lima i ka lai—e,
I-u hoomau i ke ala—la,
Ka mapu nene i ke kula—e,
Hoi mai kaua e pili—la,
Oi paehuini ka makani—e,
Ka maile laulii i ka pali—e,
Ilaila o Laka me Lia—la,
I ke kui lehua i Halemano—e,
Haina ka inoa i lohe—la.
O Keaolipolipo he inoa—e.
Na MRS. KAMAKA.
Keaopolohiwa he inoa—la,
Naehuelua he makua—e,
E hoi ka ua i Makaweli—la,
I ka uka wale o Kahana—e,
Hana mau ka ua i Ahuli—la,
Huli mai kaua ia nei—e,
I ka wailiula o Kekaha—la,
Pahapaha lei o Polihale—e,
E ake hoi au a ike—la,
I ka mikioi o Lehua—e,
Elua maua i ke kai—la,
Ua lai no oe ilaila—e,
Hookohu ka ua i Waimea—la,
Aohe kahe mai o ka wai—e,
Haina ka inoa i lohe—la,
O Keaolipolipo he inoa—e.
Na MRS. KAMAKAMAHU.
J. W. L. KAOLIKO, Kakauolelo.
He Mele no ka La welo i Lehua.
Auhea wale ana oe,
E ka la welo i Lehua,
Ke au la no paha oe,
I ke kai anu o Mareka,
Au iho nei ka manao,
O ko'u hoa i ke anu,
Hau oki o Nouaiki,
Ku kaawale na moku,
O ka noho a Lukini,
Hoeu mai o Farani,
Pehea kou manao,
Pualei a ke aloha,
Ike tini ae paha oe,
Kinikohu a ka manao,
I manao no hoi au,
E pili me Hoohila,
Kuu ipo i Haehae,
I ka la o Kumukahi,
Hookahi no koa nui,
Nana i alo ia ino,
Na ale o ka moana,
Ua ana ae nei au,
I ka leo oia manu,
I ke kani kohu ole mai,
I ka pua o ka lehua,
Elua no kaua,
E alo nei i ka leo,
Hookohu makehewa oe,
Aina kuleana ole,
Aole i alolio ia,
E paa paha i ke sila,
Pono ko kauhihi ana,
O ka noho a Limaloa,
Ke keha la i Manua,
Pehea Papiohuli,
One kani o Nohili,
Huli ae nei ka manao,
Pahapaha o Polihale,
He aloha nui no no'u,
Auhea wale ana oe,
Ka onohi ula o ka la,
Hoa pili o ka opua,
Pili alo o ka mahina,
Eia wale hoi au,
Ko hoa alo o ke anu,
O ke anu o ka mauna,
Uhiuhi lau Mamane,
Ohelo ai a ka manu,
Ua manu no ia nei,
I ka pua o ka Ahihi,
Hoohihi ka manu iuka,
Paa mai la i Halai,
Ua lai no maua,
Ma ia hui kaulike,
Ua like no hoi oe,
Me ka la welo i Lehua,
Hulei lua ka nahele,
I ka nome a na manu,
Ai hoeha i ka pua,
I ka liko o ka Lehua,
Hu mai nei ke aloha,
I ka lai e Maemae,
Pehea ahiku hua,
Ke noho la no paha,
I ka malu o ke kukui,
I kui ia mai ke aloha,
O ka hele a pua rose,
I paia e ka lehua,
Auhea wale ana oe,
Ka manu la o ka iu,
I pili ia me ka pikake,
He ala ka'u i honi,
Onaona e oi ala,
Oi ala kuu hoa luhi,
He loaa paumeume,
I ke kulu o ke aumoe,
Moe au a hoolana,
O ke kani a ke Kahuli,
O ka nehe a ka makani,
I ka lau o ka ohia,
E hina la kuu kino,
Pono ko kauhihi ana,
Hoohihi ka manu i kai,
Paa mai la i ka moana,
Ua ana ae nei au,
I ka pua o ka Mamane,
Makemake au e ike,
I ka nani o Maunaihi,
Ihiihi mai nei oe,
Noho mai i ke kiekie,
Kiekie no ko leo,
Maluna o kuu kino,
Kuu kino no kai luhi,
Kai au aku i ke anu,
Hoekepue maloko,
MRS. KALUAHINE.
Kepohoni, Honolulu, Dek. 28, 1861.
I na e ae ia ke puhi rama ma Hawaii nei, alaila, e paa io no ia puu dala nui ma Hawaii nei, mehe la $30,000 i loaa aku i na aina e a oi ae paha, aka, i na e ae ia penei, eha hale puhi rama ma Hawaii, a pela ma Maui, a pela ma Oahu, a pela hoi ma Kauai, emi mai paha, alaila, e paa keia puu dala nui no kakou; a pela ka waina ua ae ia no, aka, no ka lilo he hana nui mamua o ke kaomi ana, nolaila, kanalua ia ia mea, aka, o ke puhi rama, he nui na mea e ulu nui nei ku pono i kini, i rama &c.
Kanalua paha o make nui kanaka a o haunaele nui paha; eia hoi, aole loa, e ka mea a mau mea i ae ia, e uku mai laua i $200, i ka makahiki no ke puhi ana, a e ae ia na kanaka Hawali, e malama i mau hale kuai rama i eha paha ka pono, no kela Mokupuni, keia Mokupuni, a e like me ka hoolimalima ana o na hale kuai rama o keia wa.
No ke aha i pani ia ai keia mau mea i na kupa Hawaii, a loaa hoi i na haole e lawe lilo ana i koonei mau dala, $70,000 paha tausani i ka makahiki o koa?
E olelo mai paha auanei kekahi, "no ka lahui hoomahui uhauha no." Eia hoi ka mea hai aku, ke waiho a kea nei no ka mea inu a pau, me ke akaka no i na kanaka kupa e loaa no a e hiki no ke inu, aole i paa loa ka loaa ana ia lakou no na mea lealea, aka, ke ike nei no kakou oia mau no, aole i ulala kanaka, ua like pu no me na haole, auhea ke ano e nui o keia i waena o keia mau lahui elua, ua like a like, a, i na e loaa ia'u he hale kuai rama, o ka haawi wale aku anei ko'u kuleana i ona ai kela keia? aole, e like no me ke Kanawai, ka haawi i bond, oia ka palapala hoopaa, manao ia anei he tausani ke oua ma ke kulanakauhale nei, i kela la keia la, aole, oia like no me keia wa, e kooio, e hooio, e hooio, paha i pau kou kou kuhihewa, e hoao sir, e hoao sir.
NA KAMANAOLANA,
Waianuenue, Hale, Dek. 20, 1861.
He Mooolelo no ke komo ana i ka Halepule o Hauula, i kapaia o "Lanakila"
E like me ke kahea ana i na manu hulu like o Ziona, ma ka helu hoikeike o ka Hoku Pakipika; pela no, ua lele auna mai lakou; i ka poakolu, poaha, poalima, la 27 o Sepat. o keia makahiki i hala iho nei, a akoakoa ma ka malu o Lanakila; he mea e ka nani, ka malu, a me ka lehulehu o ia anaina, no ka mea, aole i hiki i ka hale i hanaia, ke apo iho, a hoomalu i ke anaina kanaka, malalo o kona mau eheu, no ka nui loa.
A ma ka hora 11 paha o ia la, ua hoomakaia ka hana, penei. A pau na Himeni.
"Ala'e kakou,
Na hoahanau, Himeni 138,
A me Eu na koa o Iesu,
Me ka oi, e kukuku; Himeni 119
Hai ia ka moolelo pokole, no ka hana hou ana i ka halepule. A ma ia moolelo, ua maopopo, ua nui ka hana, a me ka waiwai i lilo; a ua aie hoi i na dala $330. A oia ke kumu nui o keia halawai ana.
A pau ia, hai ia ka olelo a ke Akua ma ka Halelu 133:1-3. Eia ua manao la i hai ia.
E kolu mea e maopopo ai ka maikai o ka lokahi o na hoahanau.
1. O ka holo a ka hana,
2. O ka mama o ka hana,
3. O ka hauoli o ka manao,
O na mea like me ka lokahi, o na hoahanau.
1. O ka aila poni maikai i ninini ia ma ke poo o ke kanaka, i lilo ai i Kaula, i Kahuna, a i alii, e like me Elisai, Aalona, a me Davida.
O ka hau o Helemona, ka mea i haule mai maluna o na mauna o Ziona, ka mea e hanohano ai oia, e like me ka papale mahiole ma ke poo o ke alii, a me ke koa.
E na hoahanau iloko o Kristo, i lokahi ko oukou manao, e hapai i keia hana maikai, i mahaloia oukou e ke alii o na lii, a me ka Haku o na Haku, i ka mahalo mau loa lua ole! Pule a pau, hoomaka ka hoahu dala.
Mamua o ka hoahu dala ana, kii mai eha mau keiki liilii, a mele i keia Himeni malalo iho, penei
1. He aloha no oukou la,
E na manu hulu like,
I lele auna mai,
E komo i ka halelana
2. Eia no makou la,
Iloko o ka pilikia,
Ua hele a luuluu,
Hiki ole ke eu ae.
3. Hooikaika ae nei,
Me ka manao lokahi,
Aole nae hiki pono,
No ka nui o ke kaumaha.
4. No keia pilikia,
Au ae nei ka manao,
Nana ia oukou,
Na hoa hui o ka pono.
5. A ike ia oukou la,
Na manu makaonaona,
Me na lau Oliva,
Hoolana ia ka manao.
6. E manao ia makou,
Na pokii o ka pono,
E uhaiaholo nei,
Mai kipa hewa ke aloha.
7. O ka la iho keia,
Kuupau iho ke aloha,
Manuahi mai ka manao,
Hoike i ka la nui.
8. I pau ia pilikia,
Hala ae ia luuluu,
A hauoli pu ae,
Me ka manao lokahi.
9. A pau ia pilikia,
Hoolaa ae kakou,
Ka inoa o ia nei,
O "Lanakila'' i ka pono.
10. Hipahipa hulo like!
Hipahipa hulo like!
No Lanakila i ka pono!
No Lanakila i ka malu!
A pau keia himeni ana, ku mai o P. Naone, ka luna o na malihini, a kahea aku ma na Apana, a eia iho ka papa hoike o na kokua.
No Kawaiahao, " " " $38.50,
" Kamoiliili, " " " 42.62,
" Manoa, " " " " 15.75,
" Pauoa, " " " " 13.50
" Waikiki, " " " 13.12,
" Nuuanu, " " " 6.37,
" Makiki, " " " 4.00,
" Palolo, " " " 1.50
Ka huina, $135.37.
No Kaumakapili, " " " $31.25,
" Ewa, " " " " 15.87,
" Waialua, " " " 3.75,
" Waikane, " " " 17.50,
" Kaneohe, " " " 13.37,
Ka huina a pau, $17.12,
A pau ia, kii mai o W. L. Holokahiki, ka luna o na kamaaina, a kahea aku ma na Apana, a eia ka papa hoike o na loaa.
No Kaawa, " " $43.25,
" Kahana, " " " 58.37,
" Punaluu, " " " 33.75,
" Hauula, " " " 78.00
" Laie, " " " 47.12,
Ka huina, $260.50,
A he mau dala e ae no ka halawai kahunapule, o ka la 10 o Sept. o keia makahiki i
hala iho nei.
Na na haole, " " " $22.00,
" na luna i hele mai, " 29.50,
Ka huina, $51.50,
O ka huina pau loa, mai ka mua a i ka hope, he $529.12!
A i ka lohe ana o ke anaina i keia mau mea, piha loa ae la lakou i ka olioli, me ka olelo "Lanakila! Lanakila!!" Oia iho la ko lakou hoolaa ana i ka inoa o ia hale o "Lanakila." A mele ae la ka poe Himeni keia mau Himeni, ma ka Himeni 123.
Hauoli e Ziona e,
He malu pono kou,
Pomaikai maoli kou alii,
He Lanakila mau,
A me ka Himeni 270.
E hoonaniia ke Akua,
Ma na lani kiekie loa,
He malu no i kanaka,
He aloha no i kanaka,
A hoi nui aku la me ka hauoli, a me ka olioli, e lele ana ma ka akau a me ka hema. Nani ke aloha
E malu Hawaii i ka pono,
E ola ke alii i ke Akua,
Ma ke kauoha a na hoa, i hoouna ia i ke Kuokoa, aole nae i puka mai, ia oe aku hoi e ka Hoku Pakipika ka waha o kanaka Hawaii.
Me ke aloha hoolailai i ka Hoku o ka Pakipika, a me na hoa o ka Ahahui.
M. KUAEA.
Hauula, Dekmeaba, 29, 1861.
He Olelo ao.
Imua o oukou e na kanaka a pau e makemake mai ana e kakau, a hookomo mai i na mooolelo, a me na Kaao, e hoolaha mai ana maloko o ka Hoku o ka Pakipika e pono ia oukou a pau ke kakau mai a pau loa, na mooolelo, na kaao mai ka mua a i ka hope. No ka mea, he makehewa ka hoolaha e ana mai mamua o ka pau ole ana, no ka mea, ua hoolaha ia mai o Kawelo e ka mea nana i kakau mai a hookomo iloko o ka Hoku o ka Pakipika.
A o ka mea hoi nana i hoike mai ke Kaao o Mokulehua, aole i hiki i kona palena pau; a pela no hoi kekahi mau Kaao e ae a me na mooolelo i hoopuka hapa ia iloko o keia nupepa, nolaila, ke manao nei au, he pono i ka luna hoopuka o ka Hoku Pakipika, ke kauoha aku i ka poe i kakau mai i na mooolelo a me na Kaao a pau, a waiho mai imua o ka lunahooponopono, alaila, hiki no ia ia ke hoopuka aku, mai ka mua a hiki i ka pau ana, alaila pololei, oia ka mea maikai, lawa pono ia mea i ka heluhelu ana o na mea a pau i ka makemake.
Ea! mai manao mai oukou e ka poe e kakau mai ana i na mooolelo a me na Kaao he nuku maoli aku keia? aole, he mea hoakaka wale aku no, i maopopopo hou ai ia oukou e ka poe e kakau mai ana ia mau mooolelo a me na Kaao.
Ea! e hana no hoi kakou me ka pau pono o ka kakou mea a pau i hana ai, a i ao ia hoi kekahi e ko kakou makua, aole make hana me ke poomuku a elehei wale ae iluna me he mumuku la, ka hoohalike aku me Lonomuku. O ka hookuonoono a mole aku ka pono e like me kekahi mau mooolelo a me na Kaao e pai mau ia nei, pela ka makemake nui o kekahi poe e noho mai nei a puni. Oia kahi manao kauleo wale aku i o'u mau kini makamaka e noho mai nei ma na pae moku o Hawaii nei a puni. Me ke aloha i ka Hoku o ka Pakipika. Ua pau, ke hoi nei ko Kaumakapili keiki, ua lai ke kula i na manu, ua ahiahi. J. D. KAUAKOIAWE.
Kaumakapili, Honolulu, Dek. 24, 1861.
Kamailio hoopaapaa nana mea elua.
He nui ka wawa, a me ka hamumu, a me ke kamailio ana ma na waha, me na leo hawanawana e kupinai ana, me ke pioloke nui loa no na Nupepa.
O kekahi no o na kanaka maoli, e lawe ana no i ka Nupepa a Wini, ke olelo nei lakou e make ana ka Nupepa Hoku Pakipika, no ka hoopiha loa ia ka i na mele, a me na kaao, a me na moolelo kahiko o Hawaii nei; oia ka! ka mea i hoowahawahaia'i wahi a lakou, u! u!! u hoi!!
Ia'u i lohe ai i keia mau olelo, ninau iki aku la wau i ka poe e olelo ana pela, he lawe no nae paha oe i ka Nupepa Kuokoa? ae mai la kela, "ae." Ninau hou aku la wau, aole nae paha oe i ike i na mele i pai ia ma ia Nupepa? pane mai kela, "ua ike no wau,'' ninau hou wau, aole nae paha oe i ike i na kaao i pai ia? "ua ike no hoi wau."
I aku wau, i na o na kumu ia e make ai ka Nupepa Hoku Pakipika, a pehea hoi ka Nupepa Kuokoa? pane mai la kela, "pela hoi," ninau hou aku wau, he lawe no nae paha oe i ka Hoku Pakipika. "aohe hoi o'u wahi mea a lawe iki, ua papa ia hoi makou e ka makou kumu aole e lawe ia Nupepa.
Ninau hou wau, nohea oe? no Lahaina au, no ka malu ulu o Lele, i aku au, o ka aina no na i hanau ai o Punimaemae, a o oe ka ke keiki a Punimaemae, ku nae hoi la i keauku i ka ia nuku loihi o kai; olelo hou aku no au, oia ha ka mea e make ai ka Hoku o ka Pakipika, o ka oukou huhu wale iho no ia Nupepa; he hailuku ka ka oukou me ka pohaku, he hou aku me ka pahi kaua. Ka! make ai hoi ha Lonoapamano i ka me pono.
I mai la kela, "oia no auanei ka mea i haalele ai o ua kumu nei a makou, i ka lohe ana no he Nupepa kaao mele, a oia nohoi ko makou me i haalele like ai." I aku la wau, pakele io no na maka o oukou mai makole, ina ua makapo oukou; nani no hoi ua hooio o ka olelo a na mikipalu, me Mikaele pomaikai, i ka hele a hu i luna, a hanini ma ka nihomole, wahi J. W. Makalena.
Ua ano hoopaapaa loa maua ma keia kamailio ana, aka, ua olioli no au, no ka mea, akahi no au a halawai me ke kanaka kupono, e hoi ana i ke one hanau o kuu hoa o Punimaemae, ua haohao iho no au, ua palupalu loa paha ua o Punimaemae, nani ka ike ole ia o na maka, aohe no e halawai iki.
He kanaka heluhelu mele no ka hoi oe e Punimaemae la ma ka Nupepa Kuokoa. I ke kaa ana iho paha na oukou ponoi ea? He hookae maoli no ka paha kou i ka ili ulaula? I puka hoi ka hana o ka Nupepa a ke kanaka, e like me oe ke ano wela ole o ko maka i na mele, a me na kaao, ka mea au i hoopailua ai, o ki no hoi ka hana a na mea he hookamani. Hu mai ke aloha o ka poe kahiko, pau a ana koe.
J. K. PUNINUPEPA.
He Mooolelo no kekahi keikikane, ua nalowale a ua loaa.
Hookahi o kekahi mau keikikane e noho ana ma ke kulanakauhale ma Livapulu, ua hele aku oia e auau iloko o ka muliwai, a ua lilo aku oia i keau, aka, ua au aku oia me ka loihi a me ka ikaika, a paupauaho oia, aka, aole oia e hiki aku ke au aku no ka ikaika loa o keau, a ua lilo aku oia iwaho o ka moana, a i kona lilo ana, loaa iho la oia i kekahi waapa no ka moku e holo ana i Dublin, loaa iho la ua keiki nei i ua waapa la, a ia manawa iho la, aneane e nalowale ia a piho ilalo. A i ka ike ana aku o na kanaka maluna o ua waapa la i ua wahi keiki nei, ua oluolu no hoi lakou ia ia, a lawe ae la lakou i ua wahi keiki nei iluna o ko lakou moku. A haawi iho la kekahi o lakou i ke kuka, he papale kapu, a o kekahi he paa-kama, a pela aku no ko lakou haawi ana i keia keiki.
Hoi aku la ua haole hanohano nei me ka minamina a me ke kaumaha o kona naau e hai aku i na mea hou i na kupuna o ua keiki nei, olelo aku la oia i ka makuakane, ua loaa iho nei ia'u keia mau lole, a nowai la keia mau lole? Olelo iho la ua haole nei penei, ua piho paha ko keiki, a ua make paha. A ia manawa, hiki ole ae la ka olelo o kona makuakane, no ka minamina loa. A o kona makuahine, uwe iho la ia no ka piha loa i ke aloha no ua keiki nei. A kauoha iho la lakou i ka poe o ka hale, e pule no ua keiki nei.
A hoihoi ia aku la ua keiki nei maluna o ua moku nei e holo ana i Livapulu. Hoihoi ia aku la ua keiki nei i kona wahi, aka, aohe makemake nui iho la kona manao e hoi i kona wahi hanau, no ka loaa ana mai o kona mau lole hou, aka, i kona ku ana aku, hoi aku la oia ma ke alanui i ike ole ia e ka poe i ike ia ia. A hiki aku la oia i ka ipuka o ko lakou hale; alaila, kikeke aku la oia i ka ipuka, a i ka wehe ia ana mai o ka ipuka e kona makuakane, kahea ae la oia me ka leo nui, eia o Komo, holo mai la kona makuahine me ka waimaka nui, a maule iho la ia manawa, no ke aloha nui. A i ke ahiahi ana iho, halawai iho la lakou, a ia manawa pau ae la ka pule, a i ae la penei, e like me Iakoba. Oiaio kuu keiki ke ola nei oia.
Owau no o J. W. L.*
Waipio, Hamakua, Haw. Dek. 20, 1861.
Hoike kula ma Waipio, Hawaii.
Ma ka umi kumamaha o Dekemaba iho nei. He hoike kula Beritania ma Waipio, Hamakua, Hawaii. O John Livingston ke kumu. He iwakalua kumamaha ka nui o na haumana, he umi kumamahiku keiki kane, ehiku kaikamahine.
O Rev. L. Laiana ka mea nana i hoike Nui loa na makua i hele mai e nana i ka hoike ana. He nui ka hauoli o na makua i ko lakou ike ana aku i keia mea hou i loaa i ka lakou mau keiki.
O ka nui o na mea i hoike ia ma ia la mai na hua pakahi a ka hookui, heluhelu kekahi poe, a ma ke pela ana kekahi, he mau paio a me na paikau, me he mau koa la no ke 'lii.
Ke makemake nei na makua o keia poe keiki, e hoopaa loa i keia kula o Waipio nei, ke kokua mai ke Aupuni ia lakou.
Ma ka Hae o ua kula nei ua kau ia ka inoa, KE KULA BERITANIA O HIILAWE. Pau ka hoike ana, e holo ana ke kumu i Oahu, a hoi mai hoomakahou ke kula.
G. W. D. HALEMANU.
Kuhihewa.
Ma ka Helu 12 o ka Pakipika, ua ike au i ka olelo hoolaha a S. K. i kakauia ma ka la 23 o Novemaba i hala iho nei, A. D. 1861. No ka aihue ana o ka Pake i na dala 57, a Hao ma Waikele i Ewa, ma ka malama o Sep., a me na dala 6,50 a Halauwai, ma ka malama o Nov. ma ka la 6, no Waikele no ma Ewa, a me ke kihei Pahoehoe. Oia na waiwai i aihue ia e ka Pake, a me ka Pahu i wawahi puia'i, ua hoakakaia e S. K. ma ka Helu 12 o ka aoao 4 oia helu ma ka lalani 5. A ua oleloia na'u i hookolokolo i keia hihia.
Nolaila, ua kuhihewa o S. K. Ke hoole aku nei au, aole na'u i hookolokolo i keia hihia e like me ia i hoolahaia ma ka helu 12. Aole no i lawe ia mai keia hihia i mua o'u, aole i hoopiiia mai ia'u, he oleloa no.
Nolaia, e na makamaka, mai hoolaha kuhihewa oukou mamua o ko oukou ike pono e ole ana i na mea a oukou e manao ana e hoolaha. Me ka mahalo.
J. P. E. KAHALEAAHU.
He mele no ka Haku o Hawaii.
Haku o Hawaii he inoa la,
E hele mauka ma heka la,
Ua puni Hawaii o Keawe la,
I pua no ka hono Piilani la,
Akahi a loaa ka'u lani la,
Ua puka ia Makuhikaaala la,
Ua laha ia lani i Oahu la,
O ka wohi no ia me ke kapu la,
Kapu Nuuanu i ka ua kiowao la,
O ke alo haliu i Heeia la,
Nana i ka ua mololani la,
O ka lani no ia a Keawe la,
Mai ka haiki o Kakae la.
C. H. HAUI.
He inoa no Kunuiakea.
He mai waiala no ke 'lii,
A lu ia ae, onaona paoa ka mai o ke 'lii,
Mai o Kukailimoku,
I hoi moe i kana wahine,
Ia Kalohelani a Kinau,
Kaukeanohiolani ka wahine,
O Kihealani a Kailaia,
O Kunuiakea, a lakou nei ko kane,
A holo e ke kaa, nome mai ka huila,
A pa ka huipa, hoolai e ka aha,
Kuikahi ke aloha, ko mai e Kalani,
He hulumanu nei la—e,
Eha ia Kowaihoomae, Kikipani la.
S. HINAU.
OLELO HOOLAHA.
HUMUHUMU PEA!
KE HAI AKU NEI KA MEA NONA KA inoa malalo nei, i kona mau makamaka a i ka lehulehu hoi, ua makaukau no oia e hana i ka hana a pau i haawiia ia ia e hana ai
MA KE ANO MAIKAI!
A ma ka Uku Emi loa!
E pono no ke hele e imua ona, mamua o ka hele ana io hai.
E ninau hoi no kona ano, ia Kimo Pelekane a me Paulo Manini.
1-3m WILAMA G. WOOLSEY.
KA LAKO HALE A ME NA
Pahu Kupapau!
AUHEA oukou, e ka poe e makemake ana e kuai ma ke ano makepono wale! Eia no ke waiho la ma kuu hale paahana, ma Alanui Papu.
NA PAPA KAUKAU!
NA LAKO HALE!
NA PAHU KUPAPAU!
PAHU KOA, $12.00
Ua loaa mai hoi na mea hoonani pahu kupapau he nui loa, a e kuaiia no ka uku makepono.
A ua makaukau no hoi au e hana i ka hana kamana, ke manao oukou e hoolimalima mai ia'u, a ma ka uku emi loa. E hele koke mai i pau ko oukou
kuhihewa. H. ALENA.
2-tf Alanui Papu.
OLELO HOOLAHA.
PIULA WAI! PIULA WAI!
O ka poe e makemake ana e hookomo i ka Wai Piula ma ko lakou wahi, pono no ke hele lakou imua o ka mea nona ka inoa malalo nei, no ka mea, ua hiki ia ia ke h ana i na Piula me ke ano paa, aole noha koke, no ka mea, o kana hana no ia ana i ao ai a maikai
Aia no ia ia na lako a pau e pono ai keia
–HANA, OIA HOI–
Na Ki Wai o na ano a pau!
KA PIULA WAI
A ia mea aku ia mea aku e pono ai.
Aia ma ko'u wahi hana ma Alanui Kaahumanu,
Ka Hale
Hana Piula Maikai Loa!
Mai kuhihewa oukou, no ka mea, ekolu na hale hana piula ma ia Alanui, a o ko'u hale, oia ka Hale mauka loa.
2-tf J. J. O'DONNELL.
OIHANA LOIO!
JOHN L. NAILIILI, AIA KONA KEENA Oihana Loio ma ke ALANUI NUUANU, makai iho o ka Hale Kuai o A. S. Cleghorn, ma ka Hale ai o na kanaka Hawaii, i kapaia o "HALEOLA," ma Honolulu. Ua makaukau oia e kokua ma ke ano Loio i ko oukou mau pilikia ma ke Kanawai no kela hewa keia hewa i hoopiiia'i oukou, a ua makaukau no hoi oia e hana me ka maemae loa a me ka pololei i ko oukou mau palapala kuai o kela ano keia ano, me na palapala hoolimalima, me na palapala haawi waiwai paa a waiwai lewa, na olelo ae like o kela ano keia ano, na palapala hoopaa o kela ano keia ano, na palapala moraki waiwai paa a waiwai lewa, o na palapala hoohui o kela ano keia ano, a me na palapala hoopii i na Ahahookolokolo no kela hewa keia hewa Kivila a Karaima, a me na palapala kauoha a pau, a me na palapala a pau o kela ano keia ano. E ninau no ia ia no ka uku.
Honolulu, Augate 31, 1861.
HALE KUAI O AKE.
O KA POE A PAU E MAKEMAKE ANA I ka oluolu a me na mea kupono o na ano a pau e kuonoono ai i ka noho ana, e haele nui paha lakou ma kahi o
AKE,
Ma Alanui Nuuanu, ma kela aoao o ka Hale Hotele o KOE BU, malaila no e loaa ia lakou ka lawa o ka makemake, oia hoi na lole o na ano a pau.
2 tf AKE.
S. JOHNSON (Ioane,)
KAMANA HALE, &c.
UA MAKAUKAU ka mea nona ka ina maluna e hana i na mea a pau o kana oihana no ka uku haahaa loa.
Na kii o na hale, me ka hoakaka aku i ke ano a me na lilo, e haawiia no ka uku ole.
Pahu kupapau koa nui, - - - $12.00
Pahu kupapau pine nui, - - - 3.00
Aia ma Polelewa ka h ale hana.
8-tf
OLELO HOOLAHA!
HALE HANA NOHO A ME NA KOKI!
O MAUA o na mea nona na inoa malalo nei, ke hai aku nei maua ma ke akea, ua makaukau no maua e hana i na mea a pau e pili ana i ka oihana i oleloia maluna.
Eia no hoi ma ko maua wahi na noho a me na papakaukau e kuai ai ma ka uku emi loa.
Na lako hale kahiko i hana hou ia.
O na pahu kupapau o na ano a pau no ka uku make pono loa kekahi mea a maua e kuai ana.
E pono no i na kanaka a pau e hele mua mai e kamailio pu me maua mamua o ka hele ana ma na wahi e ae, no ka mea, ke manao nei maua e oluolu no oukou e kuai me maua. ALAPINI,
KALE.
Alanui Alii, ma kahi e pili ana i kahi o Keoni Palaunu Luna Makai. 11-tf
Pai kii! Pai kii!
E. D. DURANA!
EIA kou Hale Pai kii ma Alanui Alii, ma ka Hale e pili ana ma ka aoao hikina hema o ka hale kuai o Daimana ma, kahi i aha ai o na mea maikai a pau o ka
OIHANA PAI KII.
Nolaila, ua makaukau no au e pai i na kii o ka poe e makemake ana, me ka hilu a me ka nani, no kahi uku oluolu loa. E pono no e haele kino mai oukou i ike maka. E. D. DURANA.
Mea Pai kii.
Honolulu, Okatoba 25, 1861. 11-tf
LOIO! LOIO!!
INA MAKEMAKE KEKAHI E KOHO IA
J. W. H. KAUWAHI
I LOIO, e pono no ke hele ma ka hale hana o HALAKI (C. C. HARRIS,) kokoke i ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, mawaena o ka hora 9 kaka hiaka a me ka hora o ke ahiahi.