Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 17, 16 January 1862 — PILIKIA. [ARTICLE]

PILIKIA.

lf« ki oiikio( Hio !•« i pā io« matOtt« 0 ii OMka e holo mai ioi Atii Kalipoiii O»»# •ole i loii mai ii iaklo 0« p«p« kopooo Oo k« pēi ioi. iii ki fctt£od<* d H Hoku 0 ka Pikipiia; b« ffcp« otofl #«16 ftō koe, oii mai keii. A oolaila, tti h«o« makou i elimi ioao, i mei « bok« ole «i, i « oel« ole ii hoi ko Oiikon po« helohole» Ui oi iktt ki otti o kili fēp*i i»intti o k«li p«pi i pftt rt»ui ii. Aii i kela pule # pii ii 00 ē lik« ra« ka inoi* No ko mikou pilikii ana i ki ioo o keii Wi, oolaila, k« oioio lioi n«i aikott « ilo ioa oakou i keia Wihi kioi iki. otoakou. Ni tA LtmA Hoo*o!*opo5o. K« ike oei 0i mei i p«u i k« Kumu Kamwai i hiiwiii « ki Moi aloha i oiake aku n«<, • eia no ia ke Waiho mai n«i iniua 0 ko kakou oiitt maka, i « hiki Oo ia kikou ke heluhelu i ui kuinu kiOiWii li, i m« Oi honloli hoi i hoohnloii mi ka f$ 16 o Sepakeoiibi makahiki 1866, i ua hoōhb!oii « like me ka pauku 106 o ke kumu kaoaWai, a aia maiaila ke kumu 0 k6 (Aakou m«n«o « wehe#ebe a « hoakaki aku i ko mikou oiiāao. 0 ka piuku 01 o ke kumo kana#ai i haawiii i ka li U n lune makahiki 1862, ua hoololiii, a penei k« heluheliī aoi o ua pauku la. ** E akoakna ki' ahi»lē)o i kHi mnkahiki elua, keia makahiki elua, e kukakuka no na moa e pon*» «i ke Aupuni i ka /nnua#a, a tne kaht hoi a ka M«»i i mwiiao ai he pOho. E k«|iaii keia poe o kā Ahaolelu o ko Hiwaii Hae Aina." 1 ka taina*i aole ihnoloWia keia piuUu, aole he mana o ka Mui e huakoakoa i ka ihiiōleli» i ki minaWi e ■«, aka, aii Wnle n<» i ka hehnioma oiua o Aperila o kela makihiki keia makahiki Aka, ma kt'ia hnol«:li aiia, ua loaa no i ka Moi mnmuli o ke kumii knnnWai ki matfu e hoakoakui i ki ahnoleio i ka innnaWa, a ina knhi ana i fnānao ai he pobo; a holnila, he komu kupono no li ho na men a p«iif e iionnoo, a e nana mai m« ka hooinnopopo hoi, a ke aku nei miknu i iiihu niunu penei: 1. Aole noei ē liiki ke hoikoakoa koko ia ka ahnoielo mnloko o k« mnlaūiā o Feb6furi « hiki niui niiH? % Ai»le nnei e hoololi nko ka ahnolelo o keia makahiki rnu Kai'un i Hawnii, a i ole ia, ina Lnhaina, pnha i Maui? Ma ka nauu ana i ka pauku 3d o ke kumu kann*ai a me kona hoololi i?ia, urt maopopo ll»iV Ua akeu U- i-—Hrot « hiki ai ke hoikoHkoa i kn ahnolelo i keli mānawa kein mannwn i kupono i kona tnnnao, a ke mnopopo hoi ka pilikia, a ma ia pauku, ua nne like no kekahi «no me ka pauku 61 i oleloia mnluni. O ka pilikiā i oleluia mNluna ma ua pnukii 20 la, luo hi mea la, ua hiki mni no i keiā manawa, a me he inea, fio keia pilikiu no kekahi mea i mnnaoin ma ua pauku la. N« ka meu, ma ko pouku <1 o ka Bila hnawina o na maknhiki ēlui e pau ana i ka la 31 o Mapnki maknhiki 18(i2, ua oleloin, e huumau ia ka uku ana o na Lunn Aupuni e like me na haāWina i oleloia iloko oia bila (ma ka ina no ka inonawa) a hiki i ka la 30 o lune, ke ole e huoholoia ka bila haa*ina mamua oia manawa. Nolaila, oia kekahi inea kupuno e nana aku. E pono anei ke hilioii a e helu i ua bila ii wale no me ka ike ole i kahi e loaa mai ai ke dula e uku ai, a e hookaa aku ai? nolaila, ua oi ka pono o ka halnWui e ana o ka ahaolelo, me ke kali ole aku i keknhi heinaheina e ie o ka Wiihona o ke Aupuni. Eia hoi kekahi kuinu nui i kupono i ka ahaolelo ē halawai koke, e hooholo koke likou me ka hookaulua ole i na peuku hoololi, o ke kumu kiiiiWai e waiho nei, a e hoopii k6k« ia, oiii ka (a aku 0 ki ipono ana o ka Moi, ilaila, e hooluli ia ki uku o ni LuhnmHkoainnna malilo oii pauku hooluli no ia mana«»i aku o ko lakuil n«»ho ana 1 ka ihiolelo, « hiki i ki munawa e pau ai ka ahiOlilo ana; i ioi e ku« na Luna i keia hoololi ina, iliili, ke miouO n«i makou ui kupono no ke hoopauia keia p«»e Luna, a e kauoha aku e koho hou i niiu Luna hou no ka nhi' lelo, a e ihaolelo koke no hoi. Ua maoaoia, iiu e akoākoa ka ahaolelo, e puoo n-« ke hapai ke.ke i ka n»onoo ioa ho' ki bila haawinn o neia n au inak*tiiki*hou iku elua, a e hooholo koke ia keli bila mamui mm o ka la 31 o Maraki e hiki inai ana, iliila, aole e lilo i tftei ho«»pilikii i ke Aupuoi « liki me kihū piuku 3 o ki bila hiawiui 0 ki mikahiki IS6O. Mi ko makou mioin taa, o ni mea i ohloii maluna, oia na h4na e hini mu« ia e ki «hiolelo me ke hoohikilia ole, a holo ia mau mea, iliila, e poon ke nuonoo aku >oo na kinawii « pili §nā i oi iuhin i ii« n« hoop«»oopono ioi a houloli io« i.kekihi mau kioiWii i hemahēuia olē ke Aupuni, a 1 heemīii n« lilo, me ki hoomahuihua ioi i ki Wii«ii i kupoao i k« Aupuoi ke ttilio»i ia ia iho. Aoli o mikou (iiiio, kumo oui i hikili iku 00 oa hina i ni Knhioi, i no ki liknu oiiii OlilO hoike Oo h«, oo ki oltfa t ii m*6jpp* oo m ki pitfk« 64 6 ke M«i**

Māmwāi, ko tāk«m <#*•••■ * bo»K «», 4 iai i tt*i«6ift lt*i« ai mkoākm ! iifeit*lo« kā Pt*kē 4i t «k*, m*iāb no i fen p*«k#9, * mkūāi āālOki ā0 M }«*«s fti lMkftll i kā Mkē āāā ā fcittl i ki ***** wā i oMoia mā ho Kii« RfM«iū Oiii kakoo ilolio o fe« piliki* t «« «4Mo wmUiē kā pooo fco«a (MMO «i« M t fc« «Be« noa* k« māHā «« ke Komu K«t>«««i, «U boi fc« Moi ; «i« Wili Uo i« ift kft V«fti i »* m*ā ē pā* ē lik« ni« k« m«6« i ioii ti. Ak«< «ol« pom> i« k«kou e ooko im kc «k«mu ole. « me k« hoik« 0l« «ktt i ko kikou iinao 70« k« «ke« ( n« iM« • kakoo i mao«o «i be pono k« k«o« ia i rn«« « pono «i k« khuleho. Ma ki lo« oki uiniu i olelo ia maluor, k« mik«(oik« hei oo ra«koa; aoh« kuleana o kekahi mea «raha « olelo ako āi t aia wale 00 i ka manao o ki Mdl, « lik« mē ki inana 1 b««#tia i« ii fni ke Kumu Kāti»w»i} ioi ki Woi • minao ma Kiiiui* tiawaii t kā Ah«olelo, o« pono ho; i ib« nii Lihiioi pnoo 00; i ini ou hoi ma HonolulU, utt p<>od nō; iii Wale no i ka manao 6ka Moi, oo ka mea, u« haawi aku ke Kumu Kioawai, aia i ki Moi ki mini ma kela mea{ makehewa kakou, a makehewa na Nupepa ke hoohailibafa wale aku. Aka, he Wihi kuleiOi no ā huikeike iku; i aia no i ka Moi ka hooholo oi ina* Olioli no pahi ko Kiilua poe malaila ki Ahaolelo, nō ki mea, « luia kekahi mau dala na kolaila poe iloko o ke kau ohaoielo, i pfcla ho hoi o Lahaīna. Iki Moi nale Oo ia mea. E nla ko Moi I E hoomnuii ki nnho olii ! Lahaina, Jan. 13, 1862. I &A Lokahooponopo.vo o ka Hoiu PiKiPiitA 1 Aloha ofi, —He mea oiuolu paha ia oe ke lohe i na mea i hanaia. ma- keia Wahi iloko o keia mau la, a ua kupono paha ke hoolaha aku maloko o ka Nupepa. He mau mek iino mri ho kekahi e pili ana i ka Mea a'u e hoike aku iiei, oia hoi ka mea e pili ana i ke koho balota ana ma keia apana. Mamua aku o ka la koho, ua halawai kā ēkalekia Kalavina o ka apana o Lahaina, me ko lakou alakai, oia hoi ko lākou Kahunapule, maloko o ka luakini o lakou, a ua o na lima ine ka hoohiki ana, e koho like na hoahanau a pau ia D. D. Baldwin, ā rne J. ī). Kaliookano, i mau Lunamakaainanā no keia apana; a mamuli oia huaolēlo, Ua paipai nui na luna ekalekia ma na halehālāwāi 0 lakou, mamuli oia kumu manao, me ke kokua pu mai o ko lakou ālakāi. 0 ke kumu manao nui o ko lakou hana anā pela, oia no ko lakou makau i nā luna e ae ke kohoia, no keia mau kumu malalo. - 1. Aole o lakou makemake e ae ia i hale : kuāi lnlli ī fea rama ma Lahaina nei. 2. Aole o lakou inakemake e noonoo ia, «jUte|a.ke. iutot o. Aole o lakou makemake i keīa Kanawai no na mai ino i laha ma ka hookainakama ana. Oia na kumu manao o lakou i hoike pono ia mai ia'u, ua koe aku paha kekahi. A mamuli o ko lakou manao paa, e hooikaika i mea e puka ai na balota, ua hooikaika pu no hoi me ua mau luna la i ka pāipai ana, a me ka haawi ana i na balota o laua. E ike auanei oe, e kaLuna Hooponopono, 1 kekahi hooikaika ana a laua, i oi aku niamua o na luna e ae ma ia la, a e lilo paha ia i inea kahaha na kou manao, a me ka poe hoi e heluhelu mai ana i keia palapala. Owau kekahi o.na mea i manaoia e koho balota/a ma ka la koho o Jan. 6, 1862, i hala iho nei, ua kuhi au 6 ke koho ana ia la mai ka hoomaka ana, a ika pau ana, aole hoi au i ike i ka haunaele Mi ana, aka, eia nae: Ua lehulehu no na kanaka i hele māi ia la lio ke koho balota ana, a o ka poe i hoo-. kāa ole i nā auhau, ua hoole ia ko lakou kōho ana, e like me ke Kunawai; o kekahi oia poe, ua hoi loa i ko lakou mau hale; ilok6 6 kela manawa, puka mai ia he lohe, aia o t). D. Baldwin, laua me J. D. Kahookāno, e haatfri ana i na kanaka i ke dala, i mea e hookaa ai i ka auhau, ine ka haawi pu aku i ko lāua balota, e lawe mai e hookomo il6ko o kā pahu balota; nolaila, o ke kanaka i hiki mlīā mai, ā hooleia no, ke kaa 'ole o kOna auhau; ua hiki hōu mai la no ua kanaka la, ā hookaa mai la i ka anhau imua o na luhiā hana, ā hookomo iho la i ka balota o • D. D. Baldwin, a me J, D Kahookano. Mau mai la ia hana, ā hiki loa imua o na lunā na'nā. Penei kā hiki ana mai: &omo liiīi la iloko o ke keena koho balota o J. D. Kahookano, e ālakai mai i kekahi kanaka o Kamano kona ihoa, a hiki kelā kanaka, alaila, hoole aku la ka Lunaauhau, aole e hiki iā ii ke koho, tfo ka mea, aole i kia kona auhau, ( e noho ana wau me ka Lunaauhau i kela manawa,)iā manawa, unuhi ae )a ua kanaka lā mailoieo ae o kana pakeke i $2,25, a hoole āko ka Lunāauhau me ka olelo, f 'aote 1 lāwā, ekolu hapaha i koe," ia maeiwa, kuhikulii aie īā ke kanaka, aia ia J. D. Kahookāno ni hāpawalu ekolu, wahi a oa kanaka lā, uā olelo mai o J. D. Kahookano, nanK 4 ho6fc&a, a noliila, ka lawe āni mat iko lauā bftlofa. Hopo koke mai li oJ. D. Kahookano, iōā kāniKi 1&, me ka olelO rtiāi, e puka mawaīio e uni ai iloke o ka maun; a i ko lau« pukā ana, eloa, a ēk6tu paha minut«, komo mai la ua la, i hookaa i ke koena, a hahao hoi ika ba}6ta a J. D. Kahookano i hiawiai MM; No kēiā hāāā āna, nlu īeoke ilolo o*u ki manao, ehina lana me ke kuei ke

M»>i w> k»bot oliwa ab : i« be iMa 4» kwaika; a nm lnall aa I ke £***#» a na hoike aka #. D. D,B*H*ini hallW9ft Ma «I k* IwkKaL, aiAlla, (ii M laaa na paloUi O? ika. 1 )ta |Nnhi nu, ttft Ws*s io« ma kela waln keia ] ha»a asti a D. D. »aldw"ui I*** toe i. t). 8 iōoliliio, ioī liiua mai fra, oa nxd IoA k poe a 1m» i haawi «i i ke dala i kela la i o i, e komo ai ko laaa ba!oU; ooiaieia, hele i e oinao ika Lanaauhan, a loaa, Mokoke ii kaiaa ka poe i ike pooo ia, a aa oai aku iha, a o kekahi poe, ua koiia aku 00, a t hoole lakoa. Ma ko"a tntutmi aaa i ) tio ole i mea e hoolahaia ma ke ak< ua palapala koke aka aa ia laaa, e haalele ko laaa kohoia ana e llke me ka paaka ?98 na Kanawai Kirila, me kuu hai aka i ka laaawa e pane mai ai, aole nae laoa i pane ii mai, ua lohe mai au, aole laua e ae; noh a, eia ka haūa i koe i keia manawa e hoo I malalo o ka Paaka 809 o na Kanaw'ai Ki la, a pau ia, alaila, mahope aku e hanaia i like mē ka Pauka 98 o ke Kumukanawai. te ka Mahalo. «L W. H. KAtrwAJii. 19* Ke maniU oei makou, ua oiaio keia mau olelo maluna no ka mea, ua hai pooo ia mai ke ano o ka ] :oa ana, a ua kuhikuhi pono ia mai ka iui o.ke kanaka i alakaiia a ua haiia mai ho ma ke ano hookamani ole, ua hanaia no imi o na Luna Nana kela mea. Ua kakau no h< o Kauwuhi i kona inoa, me ka olelo mai, < & no kekahi malaila e noho pu ana, a nolai i, ke manao nei makou, ua pono ole loa kwiana ana a kela mau Luna, aua ponō ole laua kohoia ana. Kc kali makou i ka loaainai o ka inooolelo no ko laua hookolokoloiamalalo o ka Pauku 809 o ua Kanawai Kivi\o Ja.