Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 29, 10 April 1862 — Ke au ia Kamehameha. [ARTICLE]

Ke au ia Kamehameha.

Ekolu mau makahiki mahope iho o ka make aria o Lor;o, ua make iho la o Kalaniopuu, fna Waiohukini i Kau kahi i make ai, ,ma ka o ka makahiki 1782. Ile alii ikaika <|£ttj|aniopi]u i ke kaua, a piiie? pine kona ana īnē Kahekili, ke alii 0 Maui. A make ilio la o Kalaniopuu, koi mai la o Keaweinauhili, a me na'līi, a me na puāli ia Kiwalao i ke kēiki a Kalaniopuu, e kauā me Kāfnēhameha, ā me nalii a pau o Kona. 0 l&miehanieha, oia ke keiki a Keoua, ke o Kalaniapuu, no ka mea, hookahi olaua makuawahine o Kainakaimo 0 Keouā, he inoa liou iio iāy o kona inoā kahiko, oia 'o Kalanikupuapaikalāninui, no kona iokomaikai paha, ua kapa ia oia o Keouā, 0 ke-ao-ua, ina i lokoino oia, alaila, o ke-ao-tia-ole, ka mea kupono. Aiā ina Kohala 1 hanai ia 6 Kamehameha, ua lawe ia nae i Molokai e hanai ia'i oia^ Eia paha ke kumu o ko Hilo poe aiii kaua ānā me na'lii o Kona. Ua makemake nui ko Hilo alii ia Kona no ka pohu. Lawe mai la lakou i ke kupapau o Kalaniopuu malunā o ka waa, a holo pu mai Ia na'lii, a me na kanaka a pau i Kona, no ka manao no e kaua. A hiki lakou ma Kapalilua i Kolia, holo raai Ia o Keeaumoku mai Honokua mai a i Kapalilua mai, i ike i ke kupapau o Kalaniopuu malona o na a nwe iho la lakou. A ike ia ke ano o nalii, a me na kanaka maluna o ka waa, he ano e, no iā mea y ninau aku la ia ia lakou. Mahea ke kupapau e waiho ai 7 1 mai ia lakou ia ia, ma Kailua e fraiho ai, maopopo ia ia ke ano o ke kaua, no ka mea, ua manāo iākou i ntri kahi o Kona e lilo ai ia lakou, nolaila, i hoakea ai o Kailua. Holo mai lakou a kupono i waho o Honaunau, alaila, ua iho la ka ua, he nui loa no, nolaila, pae ae la lakou i Honaunau, a waiho akii la i ke kupapaa o Kalaniopuu maloko o ka hale o Keawe, * noho iho la o Kiwalao, a me na'lii, a me na kanaka e ki i ka aina a puni o Hawaii, no lakou wale no a pau. A na kela ua ana i paa ai ke knpa|«u inka, holo aku la o Keeaumokui o Kamehameha la, ma Kohala no o Kāinehameha ia inanawa, aka, na kii aku o Keknhaupio ia ta, a ua. hiki o Kamehameha, ma ke Kekaha, a halawai aku o Keeamnoku ma Kekaha, me Kamehameha, a hāi diu la o Keeaumoku ia Kamehameha, i na inea ana i ike ai māluna o na Waa kupapau, a inaopopo iiio 1a ia lakou ke ano o ke kaua. Aiaila, knka ilio k lakon no ke kaoa & p»n iu, alaila, bolo aku ia lakou e hookokoke ma Kaawaloa, a me Keei Holo mai o Kiwalao toai Honannau mmi, a halawai me Kamehaineha, a uwd iho la laua, ā patt ka tiwe a&a, i mai la o Kiwalao ia Kamehameha, AnW e make ana kaoa la, oia oo ka makoakane o katta la ke poe mai nei e kaoa kakoa, efaa wale no paha auanei kaoa e make # akAa ino kaa% o Keawemaohili ua maknakane 1&. Hoi aka ta o Kiwalao a Honannau, okioki ibo i ka «iftit me kona poe alii, a nele Iho la aHi i ka aina ole, o Keona kona inoa, *»Innkt

2bol*no koiwoele &na,a no ke knamommn ana m*i kekahi AI«Ua, hoohewmhemk aka im me kon* mao kaaaka a pao, e bele i1» lele kawa. A heie loa akn la lakon m Keomo, koalhoika nt>i maiaila» a pepehi *kn la i ko Kamehameha kanaka. Oke kaoa 9m> Ia ®o ia, ekolu paha la Lkaoa ai, hoooka imi Eia nalii mainuli o Kainekioeh» 1 ka la i hooka ai, o Keeanmokn, o Keaweftherx!a, o Kameeiemok n, a o Kekuhaapio, ame kaikaina o Kamehameha a paa. A inala i hoonka ai, o Keeanmokii kai hoooka aku i ko Kiwalao poe kana, a hina īho la o Keeanmokn ilalo, no kona hihia i kapoiolu, hupn iho la ko Kiwalao poe koa, 0 mokn ke kn* i ka pahoa, a o ibo la kekahi 1 ka pololn me ka i ana iho, kn akn la ka laan ika aama kna lenalena. Ana na«raliwali o Keeaomokn, kokoke e m&ke, aole nae i make loa. Ia wa, lohe akn la o Keeaomoko i ko Kiwalao leo, i ka i ana mai emalama ika niho palaoa, aole e malama ia ia. Alaila, manao iho la o Keeaamokn i kona make loa. A īke o Kamanawa iko Keeanmokn, honka akn la ia. A lohe o Kamahoe, maha poko iho la ia, a pa iho la o Ki walao i ka pohakn, ajiina ilalo, ala aela o Keeanmoku me ka hooikaika, a aami iA o Kiwalao, nie ka leiomann ma ko na lhna, a moku ko Kiwalao ai, a make no ia. Alaila, hoonka nai iho o Kamehameha, o ka hee iho la no ia. Alaila, lilo ke anpani ia Kamehameha, o Mokuohai ka inoa oia kana, oia no ke kana mna i lilo ai ke aapani ia Kamehameha. A ma keia kaua ana, lilo no o Keoaa, ma ke kai kana hoi ana, a lilo no ia i alii uo Kaa; a ia man la iho mahuka maln o Keawemaa* hili toa ka manna, a lilo ia i alīi no Uilo a me Puna paha, a o lana no na hoa kaua o Kamehameha mahope iho. A noho alii iho la o Kameliameha malnna o Kona, a o Ko h'ala ame Hamakua, akoln okana ia ia, a noho alii no hoi o Keawemaahili ma Hilo, a noho alii o Keoua ma Kau, akoln aopnni o Uawaii, akolu iio hoi alii ia manawa. Oia ae ia no ka hope oia kaua ana. J. M. Keamha. Halemakeke, Honolulu, Oahu, Mar. 5,1862.