Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 32, 1 May 1862 — Mooolelo no Hiiakaikapoliopele. [ARTICLE]

Mooolelo no Hiiakaikapoliopele.

Mooolelo no Hiiakaikapolipele.

Aohe e make kuu ālii iā oe, ; Ke hoole mai nei, na akua kane oiā nei, l 0 Keoloewanui a Kamaua, He māiia he ūiūi ā-ā, He ana leo iio ke ālii, E ai āku ana i ka pua o ī^hiu, I ka iala hie hai kana,Uioa[o!e o Uii, Akua oia nei ē hoole ihai aha, Aohe e iiiāke. A pau keia mele īi īāiia hei, paU ho keiā mai o Oiepau i ka heielei, oiuolū iio keiā. īa mauawa hoopūka hoū māi ūo o īliiakaikapoiiopele i kaha meie, i hiēa ho e hiake āi no Olepaū, penei. Ua make ia, ke hāi māi hā akua, Wuhiue o Hanā nei, Na waliine kaha pue wāi; Kui lei leliua o f u, o 0 oki hala lei o Kapea, 0 Kaiūeiiaikaiui ākuā, ī ke kūkiii i ka piihā, i ke oioiūā, Ke i niat ūei Haumea^ He eiioku ka tnāi a puni—iā, J : Ua māke ia. A pāu keia ineife aia nei } iliki māi āiiā kā mat o Oiepau he ehokū, i akū o Olepaii i ūā mau wahi wahiiie iiei, ia Wāihinano ma laUā 6 Kaweioikaehuehu, eia keiā ūiāi o'u lā he ehokUi heīe āu a ikiilei, o kuu iuāke waie iho no koe, āohe hiai wahi a Wāillihāho hiāj ia manawa, hoole no laiiā nei hia ke ineie, penei. Aohe e make kuu alii iā oe, Ke hooie māi hei ua akuā kāhe oiā nei, 0 Kane uiu iāūa o Kahāīoā, Kaekae iiialiu kā iaūl, Ke akua iki, ke akua nui* •• Ke iikua loa, ke ākua poko^ Ke kihi o ke ākuā, kā leliū 6 ke ākūā, Ka iiiaūo o ke akūa, , > Ke kokoha o ke ākūā, ; Akua oia nei e hoole mal aūa, Aolie e tnakt>. A pau ka lāua nei mele ana, hetetei iio keiā mai o OlepiUl, iliki hou akū āiiā ho keia i ua niāi o Oiepāii hia ke mele ho, peiiei. Ua make ia, ke iiāi niāi iiā ākha wāiiiiie, Ouiiiā iieii āāhii kapā 0 Māuhaloa, Paha ieo Ifeft i kā inakahi, Wahine o kāuiūonae, 0 Kāpo wahine a liUāhui; Ke i niai nei Haūiiieā, He pūā, he ka|K>, kā ūiai a pūhi—ik* Uā uiake ia. - r* 1 loa no a paū ke mele aiā ūei, hāo ākū ahā keia mai o Olepau. o kapU tio ihāiunā, o pua ūo inaiālo, hookahi no kā hao, oka ināke ilio la no ia o Oiēpaih tJWe k& hiākenā, ku aku īa uo lakou nei liele iina, iā iākou liei e heie ana, huli mai o HiiakaikaiKK liopeie, iiāM ihope, e hoio akū aha 6 niahope o iākoh hel, i hiāi o iliiakāikapolioopeie, ia kā|K), hoi mai lā kā hoi oe, ae, wahi a kāpo. 1 mai o Hiiakaikapoliopeie ia Knpo, o hoi v f ka hōpe 6 ke kupapaū, i kauoha aiha ana, hlāiiā, o kiuoha ia ka aiiia a pau, maiia o liāaWi i& hiai i kāhi pue Uaia, mau iio ia, oka noīiO iā kāi O kā lā O Maui nei, i ole iā, he wahi pUko pāhā, he lna«t iK> >» Ineleloaoe ika haafciiiā āiailā, pukaae ā ma ke kala o ka inai o kāpo, o kona hoi hou ākn iā no ii mā kfc olelo a ke kaikāiheu I iiāhi āku ka hana o Hiiakaikapolioiieīe, ūā kaikai ift £§' 0 Oiepau & m« ka ipukā o ītā haie, ua iā iho i ke kapa eieete e ua mau wahihē lliH* e kumakena *na na k&he* na wahinekāhiālii, okā uuu ua pa U i ka |>ii i», o b maiā, pūāā, nā pau i kā āi II Stā Wihlne, o kil awā, ua ihū ia « kā wihiue, o Oiepāu hoi ua hdaptotbti iā I ke kapā eteel(, kāhi iku ke oU iiil Uhi polōii ikekapa ākawahine, Hoomoe i nā kāpā* telē lttit miaJiā kkuā He akna iā he wāāwaa, -

He na*apo k® hea, Kaoalo ok mai e oemw** 0 maio—e. Ia make *bm o Olepai, hooana ia tw» lontt, e kii i na kaikaiii&, » Holokai, i K«tai kekir hi, boio no a* kanaka nei, o Kaiehn ka inoa o kekahi, o Paakakalo kekahi. A ka inoana laua nei, haiawai lana nei me na lona o Molokai, o Nanal, e kii maī ana no boi ia lakon nei e boio i Molokai, hat mai la hoi me ko Nauai me ko Maui, i hni ana o na poe Inna nei, hui mai la ko Molokai, Mani, Nanai, i ka moana, akoakoa lakou i ka moana. la akoakoa ana, hooholo lakou i ka lakou olelo i ka moana, e hoi iio ko Molokai | poe tuna, e nwe I ka lakou knpapan, pela j no ko Nanai, pela no hoi ko Maui, na holo j ia mea ia iakon, a hoi aku la kela, keia, e j like me ko lakou manao i hooholo ai, ia pae j aua o lakoa i kala, ninau ia inai, liai aku la j na luna e like me na inea maiuna ae. Ia manawa, hooana ia ua man luna nei e kii ia Kauakahimaikulani ke kahaua, e hele mai imua o kē alii e lapaau ia Olepau ke aiii, a kii aku la na luna. E heie ana no lakou nei i ke alanui, alala aku ana keia puaa, i aka o Wahineomao ia Hiiakaikapoliopele, ēl he pu&a ae hoi keia, pane mai o Hiiakaikapoliopele, he mau luna, e kii ana i ke kahuna, e hele mai e lapaau i ka mai o Olepau. Ma ia olelo ana aia nei, loīie o Lohiau, pane ae ia, ola no o Olepau ia ia i keia la, ae, wahi a ka wahine, e! ola o Olepau i keia la, o kuii inake iio ia, kauo aku no olua ia'u a kā mokuna o keia aina, waiho iho olua ia'u ilaila, aka, make o Olepaa i keia la, o kuu ola ana no ia. tle aloha no ko Hiiakaikapoliopele ia Olepaii, me ka inanāo no oia nei e olā no o Olepau, 0 ka pāne ana mai o Lohiau i kela mau olelo maluna. Alaila, i aku o Hiiakāikapoliopele ia Wahineomao, nana ia'ku ka pūaa, i ae auinei ka puaa ma ka aoao kupu o maua me kuu kaikuaana, inake o Olepau i keiā la, aka, i ae ae hia ka aoao noa o maūa, ola o Olepau 1 keia la. Pane hoU māi uo o LohiāU e like ho me kana niilau inua, ae aku no ka wahioe, o ka Lohiau olelo hookahi no ia, e like ine kaha olelo mau, oia hoolohe 110 ko Wāhineomao i ka puaa, alala ana ina ka aoāo kapu o lalia fiei, iūahea ae nei ka piiaā, %uhi ā Hiiakaikdp{}kiopelej pane inai o Wāhineomāo, inā kā aoāo kapū ae nei no o olua. I hanā āku kā hanā 0 lākoii h6i, liolo ānā Us= maii kaiiakā liei inaiiiūā 0 lakoū iiēi, e oli akū aiui o iliiakaikapōliopele, penei. E Kaiehū e Paukukālo—e, He alupii ūa ka mai kanfc, Hala iho iiā ka inai wuhine, Akua iāmaiaina kai o Niuā — Mai Waiiiee ho ā lCapūleiiU. 1 loā no i ka pāii kna o ke iiiele aia iiei, e puiii mai ana kā mākaiii mamuā o iauā ūei, pula ūa māka 0 īiā hiāū kaūakā nēi, oiā j a nāi o laūā nei* a i hookūū āe ka hauā; heie kā ināi 0 ūa ināka o lauā nei, a kā āki pēpeiao o laliā nei, i ākū kekahi i kekahi, e ! Ūā ūiai koū inaka, o kaūā pū no, uā ināi ūo hoi ko'u makā, ei i pohakū no kāū, i pohāno hoi ka'ū, kinio iuāi hb hoi oe ia'U f kiino ākū iio iioi au ia oe, ā inake iho kāūā ia ūef, āfeaiii ūo f;a inakā ihū o kāūa. 1 inai kekāhi, aoie, he maū ihakā maikai keiā o kāūā, heie māi ūei kaua, he maū niāka okoā, Loi akū he maū maka okoa } lie ūiaū iūaka ūlaiiiā, ūā inaikāi iā iā laua, ko iāūā heie akū Iā iio iā. A ku aua lāua nei mawaiio t o ka iiaie o āiāiā ānā kā pūāa hiāwaiio, kā naeūae āhā laūā nei, inawaho, eia ka pūāā lā, he pūāā ūā ke ākua, e oia iā inaua, ia Kāiehii, iā Pāūkūkāīo* i ke alii, aiāila, aiā mai o kaūākaiiiināikūlāni, nihau niai, he pūaā āha keiā i Pāūe ākū ūa mau walii kauakā ūēi; iiig kā oīeio hūhū, heālia ūiai kā kaū, he pūaii iio ke ālli, ūa niāke, i māke i kela ūaau fe heie tnai he māū wahine niaua, hookāhī no ke kūhiknhi mā Molokai, make no iā kaikāinā o ke āiii, kulii iio hia Nanai, lnake no iā kaikāiūā o ke alii, ūoiāiia, kii lūāi nei māūā j iā oe, Uā māke ke aliii t māi ke kahūūa, j ka! tio ke āiii kā bdi kā |iuāa; i mai hei hoi j olua, na oīua no kā puaā. | lā māūāWā ūO, hiāopopo iho lā i ke kāhū- j na kā ināke o ke iio ke kāumāliā ana aku no o na lunā i kā puaa iio iaūā mahiuā, a inahope akū ka iiioā o ke aiii* eia k& hiā*, no ka hemo ānā o koiia iUāio kekāhi, he hūsā ih&ii iā i ūa kahūna i kā Wā kahi ko, o j ka henio 0 kā malo; lewaiewa kii maiii moe j waA J)āhā a pelā aku* iā hoolale ae ; anā keiā i na ākūa oiā nei. Ke ākUa uui, ke akua iki, ke akua ioa* ke ākiiā poko, ke kini o ke ākuā* kā iehii o ke ka mano o ke akūāj ke kokoohā o ke akttā* kā*£tiksii o ke akUā. Hookahi tio kā olteoleo āha ū» meā be akua, 0 kd atio o keiā akiiā, fee ākua i iianā ii e hā kafaak% oifi hoi n» kii laau i kalai ia» ko lākoU nei hele akti la no ia, i haiiā hiai ailaiiei ka hao Wahineomaoj heie akh ana keia huak*i kanakā, aote i*kāiiā iuāi O ilā kāūākā, paa ke alāniii i Aa kauakā* e hdteaku āhā. HoohO «iktl aha o Wahiiieoināo! Uh hiihii; pāki hoi ua kahākā e hele t&ai nei, paa ke āiaiiūi, ninaū mai o Hiiakaikapoliopēle; auheA t iS» a« 5 paa ke alanui, wahi a Wahineomāo. . ! aku o &Hākidkii{>oiiot>eki iā Wahineomao, aohe kaiiākā, heāhā lā waiii • Wahi- » womw, iāku ke aikane, o lia ākoa o ke l kafa «*»ā, e hele imii e lāpaau i* OlepāU, i m*i o Wahiiwomao, aole iio i kaiiā mai d na *k«% i hoa aka ke «ikane, mohe he āktt» , wwu,nia«i itaāi i^wfce^W| * ***** i» ā me iw aiko kanaka la lte kioo,

ke f*x>, na na w*w*e iw t ob»maka, be msa makA prpi, oia bd kel» iā he pīpī ka tm**> *tteane lakou la elokake Bt*ii i akii o HiuUeaikapoliopek' I ke aikane, mna 'm akit kshi e bete mai «i. I nanii oē aia ae ae ma ka aofto kapa o ouLoa me kaa kalkoaaaa enake o Olepaa i keia la, aka, i ae ae lakon ma ka aoao noa o mātia, ela o Olepan I keia !a, m* ia olelo no aia uei, lohe oo o Lohiaa, ninaa hoa ao keia, ola no o Olepaa i keia la, ae akn no ka wahine, ae, o ke ola ana o Olepan, o kan make ana no ia, alaila, kaao aka no olua ia'a a ka mokana o keia aina, alaila, waiho iho oiua ia'a ilaila, i hele mai ka haakai.hete o ke alanni, a nana iho ia*n e waiho ana, alaila, loaa knhiknhina o keia wahi o Maai nei. Oia nana no ko Wahineomao aae no . ma ka aoao kape o lana nei, ninaa mai ke aikane, mahea ka hnakai i hele ae nei, i aku 0 Wahineomao, ma ka aoao kapu no olua rne ko kaikuaana, i aku keia i ke aikane, e make ana o Olepau i keia la, ma ia oielo a Hiiakaikapoliopele, ke olu wale la o Lohian, Ika make o Olepan. Ka hele akn la uo ia o ke kahuna me na mea ana i hoomākakau ai, a hala hope lakon nei, kahea aku o Hiiakaikapoliopefc. E Kauakahimaikulahi ma e! io mai kela, i-oī! inauao o Hiiakaikapoliopele y o liio ka leo oia hei f no ka taea, he kahuoa apō leo kela, ka hea aku ana keia, ia'u la, e-o la—e Ko lakou la hoi aku la 110 ia, hele no hoi lakou nei, oia hele o Kauakahimaikulani, a hiki i kahi o knpapau, e waiho iiiai ana no hoi o Olepau, uU make; kti anā ho hoi ka kahuna me ha lau apuwai, o ke aiiooia mea, he lau o ke kalo, ua hana ia i inea e paa ai ka \Vai, mehe kiaha la, i nie e paa ai ka wai.