Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 33, 8 May 1862 — No ka ukane mahope iho o ka ke ana o ke kino. [ARTICLE]

No ka ukane mahope iho o ka ke ana o ke kino.

Aneane ku likē ole ka manāo o na kanaka kahiko o Hawaii nei mahope iho o ka makē ana okē kino. He ekolu \vahi e noho ai kā uhanē, wahi a lakou. Oia hoi, o ka lua o Pele, o Kilauea no iloko ona wai ā ine na aina maloo. Ina i mākē ke kino o nā alii, a o koha toau kanaka ponoi pāha, a mē na kahu pēle, alaila, ē hoi ko lakou uhāne i ka lua o Pelē, ā e lawelawe mai na kahty Pele, a mē kona poe kana, e likē mē ka iioho anā rna kēiā āo. A ona kahu Pele, o lakou kona poē puuku, a hē mau luna hoi maluha o na kanaka āi~ puupuu, a i ole ia, o kona poe kahu ponoi no. Ika noho ana o kēia man uhane malāilā, ina i makēmake kekahi kanaka e |ke ia lākou, alaila, penei e ike ai, ē hele pii inē kē kahu Pele, a na ke kahu Pele ē kāhea aku.

Olelo mai kēkahi poe, i na.e make kahi kanaka, a kanu ia kona kino ma ke kue 0 ka o ka muliwai, a o ka punawai, a ō ka aiiwai paha; alaila, e komo aē ka uhane iloko o kēkahi mea kiho e ae, iloko o ka Mano paha, ilōko 6 ka puhi pahā, a i olē ia i ka tila paha* a me na mea e ae o ka moana; aka, ō ka 0 na mēa ma ka lihiwai, ē komo ae lakou j|§> o ka muliwai, a lilō i mau Okuhekuhe hui, a i inau moo huēlo,! a ina raa ka aina maloo, aiaila, e koino ae ilokō o ka Puēo, a a iaē na niea likē. O kēia mau mea a pau i koino ia ē ka uhane o na kanaka, e lilo lakou 1 mau mea alakai i ko lakōu poe ē ola ana. Pēnēi ka hana ana ō kēia uhanē i komo iloko o keia maii inea, hēlē hōii aku no ia, a komo ilokō 0 kona mau makāinaka, a no kona nōho ana iiuna oha, a ai mai kā iihanē i ka āi maoli a ināoiiā, alaila, hoi aku a noho iluna o kona kahn a pela mau kā hana aha. A o kēia māii makamaka, ina e piiikia ko lākoii ihakā i na āinā nō kē kaua iā mai/ na ka Piiēō ē ālakāi ia iakou i kahi e pakele i\ kahi make. A ina mā kā muliwāi; na ka moō a mēna mea ano like e malama ia iakou. A ina kā pilikiā, iia kā iiiāhō ē malama ia lakou a mē hā ihēa ano lik& no keia ināu mēa ko na kanakā hookapu āna i kēkahi inau mea āi he hui walē. Eia kekāhi: Aia ma kā āiiiā māloo, kāhi i noho ai ka uhane mahope o ka ihake ānā o ke kinō, a ua kāpaia mai keia maii wahi o kāleina a ka uhane. Ūa lāwa keia " leina a ka uhane," ma kela Mōkupuni, keiā Mokupuni o Hawaii nei i nohoia e na kanakā. 0 kahi e noho at na uhane o ko Niihau poē kanaka, aia ma Kapapakiikii, a o kō Lo hna wahi e noho ai ō na uhane, o Maulokui oia kahi i kapaia o ka " ieina a ka uhane," ē kō Niiliau poe. Pela no hoi ko Kaaai, āiil inā Hanapepē, kahi 6 noho āi ko lāila poe uhane. a o ko Oahu poe uhane, aia ma Kai* māīolo mā Waianae; A o kahi e nohō ai o na uhane o ko Molokai kanaka, aiā mā ka pālēnā o Koolaa a mē Kona, mawaena o iailā o ka leina ā ka nhaiie, o Waianae ka aiiia ntii. A o ko Lanai aiā ma Uokunui, wahi a kekahi poe; āka, i ka inaoāo o kekahi t iiā mā Kaūnola. A he ēlna wahi e noho āi ō na, uhaiie o kahakā ō MaUi, aia ma Kekāa kekāht r a tnā ke kn!aj> Kamāomao kekahi. A o ko Mawāii wahi e hoiio «i o ka tthane o na k» naka, ekoia, o iliio, a o Waipio a tne lua. O keia man wāhi » na kapaia o ka leina a ka nhane. Ihi e hiki ka nhane ma kēkāhi 6 keia man iialii i kapaia ka leiha a kā hhāhē, āole hiki kē lK)i hou mai ka tiW ā kotno i ke kino. Eia no kekahi; loa make ke Mno, hele no kā nhane me le auio kino maoli f pela no b hele ana a> ka ina aok fcap* o ke kiiio

i k* make «ai» hele waie ika no h oha&e, *o!e kap*, a 'ik*ike o k& ohane, sote km, ak* t he io polohiwa wale, aso like me ka ohn e nhi ana i na knahiwī a ae ka aina, pehk ke ano o kahi e ndbo ai o os ohane mahope iho o ka make ana o ke kino, aole he po malaila, be ao wale oo; Okoa no ko na alii wahi, okoa ko na koa. Malaila na hana a pao, e like me ka wa e ok aoa, oK>-ihe, puhenehene, heeholua, heenaln, mokomeko, ka lua, nni ka ēi, he ai oln wale, naia, kalo, maia, ape, hapna, a no keia maoao o lakon la, * i make ke kino, e kano pe ia ka ai, ia, wai, p&ka, kila ahi, o-o ibe, koi % pahi, manao lakon e hana ka nhane me keia man mea ma kela wahi, he kuhihewa loa ia. Eia no hoi kekahi, manao mai kekahi poe, be hele wale no na nhane, a hoi, a noho ilnna o ke kanaka e ola ana, o ka elemaknie paha, a me ka luahine, a me ke kanaka opiopio, a wahine opiopio paha. Ua kapaia kela uhane, "he makani, a b® nnihipili." Oia na manao o kanaka kahiko o Hawaii, no ka uhane mahope iho o ka make ana o ke kino. Ua pan ko'n noho ana i ka malu o ka inia o Kamanuwai, ke hot nei no ko'Kikiakoi keiki. J. W. K Kāaīē. Kikiakoi, Kamoiliili, Aper. 17, 1862.