Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 33, 8 May 1862 — HALE O KA POEIKOHOIA. [ARTICLE]

HALE O KA POEIKOHOIA.

Poaha, Mei 1. Hora 10, halawai ka hale 0 ka Poeikohoia. Hoomalu ke Kakauolelo o ka ahaolelo i hala. Ua nana ia na palapala hookohu o na Luna. Eia ka poe i hiki laai me na palapala hookohu: Paul F. Manini, Z. A. Kahookaumaha, M Kahananui, J. Ka> hookano, E. Makaioulu, David D. Baldwin, H< A. Widemann, J. H. Moku, G. Barenaba', J. Alapai, H. R. Hitchwck, F. Pomaikai, M.' Kapihe, G. C. Harris, A. M. Kahalewai, J H. Kaakua, J. H. Kamalo, K. H. Kaauwai, ! W. Webster, S. Kipi, L. Kaapa. j Balotaia na Luna no ka Luna hoomalu o j ka hale. Ua kohoia o Wepa 19 balota, a hookahi balota no 0. 0. Harris. Balota no ke Kakauolelo. Ua kohoia 0. H. Gulika, aole mea kue. Hoike raai o G. Rhodes me A. S. Nuuanu 1 ko laua maa palapala hookohu. Balota hou ka'hale no ke Kakauole kope poepoe. Ua kohoia o W. Chamberlain. Hoohikiia o Wepa i Lunahoomalu e kekahi Lunakanawai Kiekie, G. M. Robērtson. Hoohiki ka Luna Hoomalu i na Luna o Hawaii, a i ko Maui, i ko Oahu, a me Kauai. Balota ka hale i Makai. Ua kohoia o W. 0. Parke he 19 balota, a 3 balota no Hale Sheidon. Ma ke noi o Balulna e hoohoīo ia na mla o ka M. H. i liala. Hoololi o Widemann, e hooholo me ke kapae i ka pauku 21. Ua hooholoia e like liaeko Widemann, 12 ka poe ae a he 10 ka poe i hoole. - Balota i kahunapule no ka hale. Ua kohoia o L. Smith. H© 13 balota, a 2 balota no Moku, a t haloia no Petero Katolika. Aka, ua nui loa ka hoopaapaa mamua o ka ae ana o ka Hale irkahanapnle. Balota no na noho; aka, ma ke noi o C. C. Harris e kapae na rula, a e noho kela a me keia e like me ka noho i loaa ia ia e noho neL U» hooholoia pela. Nol o Wsdemann, ua hoopanee ia ka halawai, apopo hora 10 o Poalima, Mel 2. Halawai hora 10.- Hduhela mooolelo. Vm aponoia. Pau ka pale o ka hale. Hoike inai o V. Knodeeß he palapala hookohu mai ka apana o Waimea, Kauai mai, Uahoohikiiaeka Lunahoomala. Heluhelo inii ka Lanabooinalii, be pala-

pd»u o neliinei, nmi ke Kuhiu* K*Uifttaa BMU f e hoake m» I k* Hale ok» Poeikoho ta, Ao)e e faiki īaai k» Moi, oo koo* lom an* kooft mai imoo. Hoike ta« ka I/onahoonMUu j q» Komile m»n &&* I hoomakaokau ai. Ko»rk Wiiwiii.—H. A. WMemana, lanahoomaUa* S. Kfpi t 0. C. Harris f G. Rhode9, Kapihe, Kowie XO ko AISA K. —V. Knuds€n, Lunahoomalu; A. M. Kahaiewai, D. D. Baluina, Katnalt> T A.ispti. Kohttk jro sa Awa a *e va Haxa hoi\ G. Rhtxle9, Lnnahoomalu; Knudaec, W. H. Kaauwai. Kaapa, Barenaba. Ko«rrs so ke Aopai.a!»aLa.—D. D. Baldwili, Lunahoomalu; Ban;naba W. H. Kaanwai, Q. lfthode3, S. Kipu KoMrrß so na C. C. Hama, Lunalioomala; F. Poniaikai, J. Kaakua, Hitchcock, J. D. Kahookano. KoMTfs so kb Kalepa.—J. 1. Dovrsett, Lunalioomalu; H. A. Wūiemaun, P. F. ifanini, Kapihe, Kaliananui. Komite Maiilu xe n a Han a Lima-—H. R. Hitchcock, Irtiuahoomalu; J. D. Kahookano, A. S. Nnoaou, Jaa. I. Dowsett, E. Makaioulu. Kohttk xo KB Koho asa.—V. Kuudsen, Lunahoomalu; W. H. Kaauwai, J. I. Dow9ctt, S. ĪCipi, G. Barenaba. Kovite xo ke Kai'a.—P. P. Manini, Lunahoonialu; Kamalo, C. C. Harris, A. M. Kahalewai, A. S. Nuuanu. Ko*tte o sa Bckb llem'.—S. Kipi, Lnnahoomalu; Hitehcock, Alapai, Kahanauui, Kahookaumaha. ila ke noi a Harris, ua hooholoia a kohoia 0 C. C. HarriB, a me S. Kipi I Koraite wae e hai aku i ka lialo Ahaolelo Alii, ua inakaukau ka hale o ka Poeikohoia e hoomaka i ka lakou hana. Heluhelu mai o D. D. Baldwiu, ho palapala hoopii e keakea ana i ka noho ana o Kamalo, i Lunamakaainana no Kona akau Hawaii. Haawiia komitc no ke koho ana. Hoike mai o Papaua he palapala hookohu mai Kohala mai, a ua hoohikiia ika Lunahoomalu. I ka hora 10| ma ke noi o Widcmaua, ua hooholo a hooiuaha iki ka hale. [I ka hora 10f hiki mai ka Moi, a hui na Hale elua o ka Ahaolelo ma ka hale o na 'lii, e hoolohe i ka haiolelo aka Moi no na kauoha alii.] Ika hora 11|, hui hou ka hale oka Poeikohoia. Ma ke noi o Harris, ua hooholoia a kohoia 1 komite wae e hooinakaukau i olelo paue na keia hale ika olelo aka Moi. Eia na komite : C. C. Harris, S. Kipi, \V. H. Kaauwai. Ma ke noi o D. D. Baldwin, hooholoia a kohoia i komite wae e il{nau no* fce $ai ana" ika moolelo oka ha!e. Eia kela komite, Baldwin, Knudsen a me Kapihe. Ma ke noi o \Videmann, ua hooholo ka hale e hookuu ia ia e holo i Kauai 110 kekahi

inea. Ua hoohikiia ke kakauolelo e ka Lunne hana i na haha i kupono i kana oihana. Ma ke noi o Harris, e hoolako mai ke kakauolelo i mau buke kanawai iiō ka liaTe. Ua hooholoia. Ma ke noi o Widemann, ua hooholoia, e kauohaia ke komite wae no ke pai ana i ka papa inoa o na komite inau. Ma kc noi o Widemann, ua hoopaneeia, apopo hora 10, halawai hou. 4 .. Poaono, Mei 3. Halawai hora 10. Heluhelu ka mooolelo. Ua aponoia. Pan ka pule. Alaila hoomaka ka hana. Heluhelu mai o S. Kipi, palapalahoopii no Koolauloa o Oahu, e keakea ana i ka nuiio ana o A. M. Kahalewai i Lunamakaainana no ia apatia. E koi ana o Ukeke ka mea e noho ma ia noho. 151 inoa ma ia paiapala hoopii. Ma ke noi o Kaakua, ua haawiia i ke Komite no ke koho ana. Heluhelu o Moku palapala hoopii no napali, e hoopau i ke Kanāwai e hoemi ai i na ino a me iia mai i laha mamuli o ka hookamakama? He t8 inpa. Man*o o Manini e waiho ina ka papa. Manao o S. Kipi, e haawiia i ke Komite uo na ahahookolokolo. Ua haawiia, Heluhelo mai o Webster he palapala hoopii no Ilanalei o Kauai, e noi &oa e hoppauia ka noho ana o A. S. Naaanu i Lunamakaaina no ia apana. Ua haawiia i ke Kjomite koho ana. Hoike mai o C. C. Hārris no ke Koroite wae i hoomakaukau i olelo pane i ka Moi, no kana olelo alii, rna ka olelo Beritane. Heluhelu o W. H. Kaauwai i kaolelo Hawaii. Ma ke noi o Kaakua, e aponoia ka ol«lo pane i ka Moi, e kope poepoe ia, a na r 4i Komiie wae no e lawe i ka Moi. Eia malalo nei na olelo pane la. E oloolu oe e ka Moi : Ke mahalo aku nei makou, na Luua i kohoia e ka lahui, ia oe e ka Moi do kan haiolelo oloolu ma ka halawai mna ana o ka Ahaoielo e noho nei, a no ka malama maikai ana i ko keia lehulehu man pono iloko o na inakahiki elaa i hala akn nei. Ua lana no ko makou manao i ka lohe ana mai i ka malohia o ka laona da& o keia Aupani me na Anpmii e, a ke manao nui nei makou e ko aoanei na pomaikai! makemake ia mamoli o kekahi koikahi boa na Anpmii noi. Ua olnolu makoa i ka lohe aaa no ke eml ntri ana o na kamima a me na hew» f a oo ke

kwa« aai boi no k«» «ni »11«, oi» k * bn,i aaa o k*n«k» ika maUai. g aooo» «*>•" aoa makoa, «e k* hooīkaik» o k" v n, hoololi o te Kanawai «Wlai cka Loaakaoawai Kiekie, a me » b<»loii b»i o ke KoaakaMwai i hoopah» maa i». Iko makoa «aoao he mea k»k™k 9 « olelonokahaawiawl P"« ,M " hollwl ' ka b..|.. pooo ana o ka nwhiai, a ke hanoli ako oei makoo la oe oo ko hilinai »na i ko kikoa maa I*ko me ka »nanai> h«i e pomaikai aoane» kakon malaila. K£ kw*» aJte ne ' ia w c ke Alii, i ke aloha. no kaa kauoha ana e hoomakaukau e i ka Bila Kalaiwaiwai, i tned e kokna ai i ka makon hana, a e holō al ka liana me ka h'K'hakalia ole o ka manawa, aole hoi makou e poina ana i kau olelo no ka haawi me ka ak.ihele a me ka noonoo ana i ka loaa mai o ke da!a mamn& o ka hooiiio ana aku o na rn«ti 4ala la, a mc ka noonoo ana hoi ma na mea a pan e pili ana i ka pomaikai o ka lahaikaaaka • ko makou wale no ia* No tus&ikn*n e waihiNa mai esfli 4na i ka hoomakankaa ponō I ka oihaiia kaaa, e noonoo nui ana makon.

He oiaio no, ua hui makou me w, e kft Moi, i ka minamina no kott nelg Ana i kekahi kanaka i hoolkalka no k»'pomoflcai o ka lahni ia Rev. K. ka PfeJrestdena o ka Papa Hoonaauao, i hata aku nei i ka make. oka hoonaauao ana oka lehtilehu, ai keia wa hoi, o ke ao pono ana i na kaikamaliine, he mea nui io ia, i oi aku i na mea a pan, a, oiai makoa e haawi nei ia oe ke aloha no kou malama mau ana, a me kou heie kino i keia hana, ke hoike nei makem imua oii e imi nui no tttakou i mea e kokua fti i kou man kumu manao i hoopnkaia. Aneane he make hewa paha ke hai aku ia 6 ka Moi, ua ae «rale aku dSakou iptc kukana o ke Auptiitf e iokua ai i ka Halemai o la Moi#ahipe, a ua minamina hoi hiikou no ke kakaikahi iwaena 0 ka iahni o ka 0e ko&na htK>manawaiea I keia hilē. A oluolu oe e ka Moi, i ka waiho ia ana aku imua on i ko makon haudli hou, a me kon ohana, no ka mau ana o ka ikaika a me ke ola pono, ame ka pomaikai. No ka hoomau ana i keia man mea ia oukou, ke noho nei makou ine ko noi matf. Hoike mai o Btddwin no ke Komite wae no ke pai ana ika mooolelo oka hale. Eia. he 12| kcncta no ka Wini pepft haole, ahe 10 keneia no ka AlKiraharaa, a he 0| keneta no ke Kuokoa, a 5 kcneta wale no o ka Pakipika. A ia manawa koke, hoololi ae oia, he 10 kenela uo kela pepa a keia o na pepa haole eiua, elimakeneta no napepaHawaii elua, ka Pakipika a me ke Kuokoa, no kela a me keia pepa.

Ma ko noi o Hiieheoek, o laweia ka hoiko & ko IT n». k» P^pāp^4T*hoolioloia. Manao hooholo ko Kaakua, e uku i ka malama liale i hookahi dala 110 ka la. Ma ka noi o S. Kipi, ua waihoia ma ka papa. Ma ka noi o Hitchcock, ua hooholoia e lawe keia hale 2t kope o ka nupepa Polunesia āT~mo ka Advcrti.<er, a i 100 kope o ka Hohu Pakipika a me ke Kuokoa. Hoopuka luai o HhodcB i olelo hooholo, e kohoia. o G. W. Mills i mea unuhi olele no keia lialē. Manao oS. Kipi, e waiho i keia olelo hooholo ma ka papa. £ kohoia i Komitc wae nana e imi i ka unuhi olelo. a hoike mai ika hale. Ua hooholoia kela manao. Eia ke Komitc, S. Kipi, Rhodcs a me Baklwin. Ma ka noi o S. Kipi, ua hoopanee apopo, hora 10 kakahiaka. Poakahi, Mei 5. Halawai i ka hora 10. , Heluheluia ka aponoia. A pau ka pule oka htile. Heluhelu m&i o A. S. Nuuanu, he palapala hoopii no Hanalei, e noi ana e hoemi 1 ka ukn o na Luna aupuni a pan, mai ka Moi a hiki ilalo loa. He 65 inoa hoopii. Ua haawiia i ke Komite Waiwai. Heluhelu mai o Kaapa, he palapala hoopii n<Hßfflt), ho 10$ inoa, e noi ana ; E hofcmiia ka uku o na Luna Aupuni. E hoohana i tia lawehala ma ko alanui. E hoopau fi ke Kanawai hookamakama. £ auhauia na lio ma ka auhau waiwai, aole ma ke poo. E hookuuia na lio kea aole auhan. E ae ia ka piele maauauwa kalewa. K hookaawaleia i puu dala no Honolii o Hilo. Ua haawiia na pauku ina Komite. Heluhela mai o Kahananui, he palapalā hot»pii no Hana, he 53 inoa, e noi ana, e hooemi ika uku ona Luna Aupuni. Ua haawiia i ke Komite waiwai. Heluheīu o Kahookaumaha, he palapala hoopii no Kona Hema, 2t2 inoa, e noi ana, auhauwaiwaiia na lio me na miula aole mi kik anliau poo. Ē haawi hou na palapala kuai kalewa. £ hoemi ka uku o na Luna Aupuni malalo o ka Mol Aole e haawi i na oihana Aupuni i na haole ona rama, a ine na kanaka ona rama e ona ana tna ke akea a me kahi malu. Ua oki loa oukou e ka poe ona. E hoopauia na Inna anpuni ona e noho nei. E hoopau ia ke Kanawai e hooeoii ai i n& mai īno ame na mai hookamakanuL Ao* le e aesa ke puhi rama ma keia pae XJa haawiia na pauku i oa Komiie, Hoike mai o J. I. Dowseti i. kana pnlnpala no Honoluln. Ua hoohikiia e ka Lawā Hoomain. Heio)ieiti mat o Kipihe, be palapila hoopii no Mak&wiO} he 96 inoa. 8 noi

1. Aole e ae ia k6 }mhi rama ma Hawaii oei. ' 2. Aele e kuai rama sie kaittkA »tftoīi. 3. £ hoenMia nnl o na limai Anpnni, i hoopan i ka .iim o lakou. 4. E hr«cmi i ka nku o na liīma Anpuni malalo oka Moi. Haawiia ina Komite. Helnheln mai o Mokn, he palapaia hoopii, tt inoa, e noi a«a, e hooemi ka nko o na Lnna Anponi. ll&awiia i ke Komile waiwai. Helohelii mai o C. C. Harris, be palapala h<jike hapanni Komite /Uiahookolokolo, no ka paiapaln hoopii o Kaauapali, e noi ana e h'jopau i ke kanawai e hoemi ai i na ino a me na mai i iaha noi mai no ka hookamakama. Manao ka hapa nni, e hoopnka i kanawai e hoopan »' kela kanawai, aoīe pono e hooemi i na mai ino ō ka hookamakama. He kanawai ino ia e lapaau. Ua makaukan ke Komike e hoopao. i kelsCkanawai lapaao, e hooemi ai. Na D. Kahookauo, ame Pomaikai. -■ •* J||tohelu h|tt wi o C. Hi|xris ika Wti' 'fcn aj|ku o k*t* Komiie. Eia ko iakou martao f iraiho ia teta palapala hoopii ma ka papa, ttole hoike mai ka poe hoopii i ke kumn o ka hoopau i kela kanaWai, aole i ikeia he mea hewa i kela kanawai, na ifitti kela kanawai e hoeMHi i ka ino a me na mai i hoolaha aul ia hookamakama r aole i makaukan na kaikka e ike pono i ka huao kela kanawai ame kona waiwai Ua noonoo ikaika ka 1860, e hoopau i kela ino poino o kanaka Hawaii. Hemahema kekahi, 26 iiioa ina kela palapala hoopii, e iike ke kakau akahi kaha wale no. Pela ka manao o C. C. Harris a me J. Kaakna, ma ka hasi 0 B«ldwin ā me 8. Kipi, lawe i na hoike elua i ke Komite o ka hale i keia 1&. Ua hooholoia. Hotke mai o Baldwin kahapa nni o kē K6mite wae f uo ka tmuhi olelo. Mfttiao lakou o Haltf ka 0 ka hapi Uokii hoi oke Romito, oia o ft}todes. Manoo oi« o O. W. Mlfte ka uuuhi olelo—J, I DowBctt, e lawe na hoike elua, a e balota. Ua hoolioloia ka balota. No Hale he 13 balotā, a no Mila, he 12 ba!ota, ua kohoia o Hale. Heluhelu mai ka'Luna Hoomalu he palapala mai ke Kuhina Kalaiaina, e hooili inai i ka Palapala Hoike Oihana no na makahiki elua, oka Lunakanawai Kiekie. Ma ke noi o Baldwin, ua lawe ka Hale i ka palapiila hoikē, a ua haawiia i ke Koimite o na Ahahookolokolo, me ke • pai i ua palapala hoike la. Heluhelu mai ka Luiia Ho6malu he palapala mai ka Pcresidcna o ka Papa Hoonaauao, no kona hoike alua inakahiki. Noi mai o J. I. Dowsett, e hooholo e lawe ka hale, a e hoihoi hoU aku e pai mai a pau loa. Heluhelū inai ka Luua Hoomalu he pafa no~lf. |rf. W{nf, 'i rioh6 no kona kaīeau mooolelo pai nupepa. Ma ke noi o Kapena Loke, e ae ia na kakau inooolelo o na nupepa a pau e komo mai, a e loaa ia iakou he nolio.

Heluhelu nnmia ka Bila kanawai o S. Kipi, c hoololi i ka uku o na Lunakanawai apana ina ka uku koina oka lakou mnu aha. Noi mai o Baldwin, e kapae i na rula, a ua heluhelu alua ia nia ke poo. Ma kc noi o Kapena Loke, ua hooholoia na kc Komitc Ahahookolokolo e noonoo a hoike hou mai. Hoolaha mai o S. Kipi, he Bila kanawai e ae ai i ka piele maauauwa kalewa. Hapaiia na hana i hoopaneeia. Kotnite ka hale e noonoo i na palapala Hoike elua a ke Komite Ahahookolokolo no ka palapala hoopii o Kaanapali, e hoopau ana i ke kanawai c hooeuii ana L na ino a me na mai i laha ai mamuli o ka hookamakama. Noho d Alapai i Luna Hoomalu. Ma kc noi o J. I. Bowsett, ua hooholoia, c hoopanee ka uoonoo i keia, a loaa mai ka hoike a kc Kuhina Kalaiaina, i inaopopo ka hua a me ka hua olelo o keia kanawai, a me kana hana. Hoopauia ke l£omite. Noi mai o S. Kipi, ua hoopanee apopo hora 10. PoaluA, Mei 6. Halawai ika hora,lo. Heluhelu ka mooolelo, aua aponoia. Paii ka pul6, hoomaka ka hana. Ko»rrr. Dala koi ana.—J. I. DowBett, Liinahoomalu ; V. Knudaen, Kamalo, W. H. Kaaiiwai, Alapai. Kaheaia na * alapala hoopii. 1. Moku no Kaanapali. Palapala hoopii 69 inoa. B hoololiia ka auhau lio, miula, ilio, ma ka auhau warwai. Aoie āuhau poo Haawiia i Komite Waiwai.

2. A. S. Nuuami. no Hanalei. Palapaia hoopii, e hoemiia ka auhau lio a I hapaluā dala. 3. J. I. DowBett no HonoMlu. Palapala hoopii na S. W. Naihe no Kohala, kue i ke koho ana ia Papaua.' Hookahi inoa. Kohoia ma Kohala Akau 155 balota no Naihe, a he lt iāa KohalaHema. Ma Kohola Akau 60 ba!ota no Papaua; a he 120 balo> ta ma Kohala Hema. He 19 inoa malihini no na wahi e mai/i&maopopo ko lakou koho ana no Papaua, a pela he 22 ba)ota no na ; ole i ke koho balota. Koi māi o J. L Dowsett, a ua haawiia i na Koniite ke koho āna. ' ān# no Hi *°- Palapala hoopii e noi I pem dala no ka Hale mai o Hilo. K hoonoaia na pono 0 na aina aopuni. £ hoonoaia ke Kanaw&i o ka awa. B hoopauia na Luna aupuni hana pmio ole. Noi mei p A. SL Nuuami t no ka Pauku 3, a ua haaTrii« i na Komite māhiaL Noi mai o J,L I>bit&6tit e Wāiho kā Pāaku 4 ma ka

p«pa* K» Koinile Mi ameoa bm hm, naPaokil 1,1 lālnāeiwa hīki mai no k* Hale Ahaolelī; Alli o oij|jrid Kalokaoa a tne Levi be man KlMnHe hooanala, e hal i km Haie o k* Me« Kiekie Lota Kaniehameha ka Peresi<ieoa o ka Hale Alii, Mab!e ke Kakaaolelo; H. L. Bfoeldon, aniahi olelo; Petet Y. Keknaokalani, makai wo ka Hale. 5. W'epa m Honalala. He Palapala Ik» pii a A. K. Kalaka, Laoa Leta o ke Aapnui; e noi ana e h»iokua ia ia m&i ka aihueia o kekahl mau dala o ke aapuni no ia oihana ma kona iima, $214 62, wolii ana t a oa lilo ia rnau elala i ka iihueia e ke kolohe oiai ka hoihoi hapaha makahiku Ūa lilo ptt me kan* fnau dala ponoi mawaena o 300 a me 40(X Ma ke noi o Wepa, a ua haawila I na Komite Dala koi ana. 6. no Hana. He palapala hoopii e noi ana no ka lawe letso Maai Hikina mai Makm«rao aku f » pela akn. E hoopii i kaaulauiholoh e hoopii ae \ iiapa kcn<*ta no ka hanen datl helu waiwai. No ka hoopii lawe leta. Noi mai o Wepa, a ua haawiia i na Koinite hana hoa. No ka hoopii auhan holoholona. Ma ke noi a J, I. Dowsett, a ua waihoia ma ka papa. 1. Aole Komite man. Aole Komite waej alaila, na ol«lo hooholo. 8. A. S. Nuuana. Hoolaha mai e hoopaka ana oia he Bila Kanawai, e hoopau i ka malama ana o na Puuku kula i na dala auhau kula. 9. Baldwin, Ua hooholoia e nkuia eka m&kai o ka Hale i hapalua no ke kanaka hooihaemae i ka Hale o ka Poeikohoia. 10. Uii hapaiia na hana i hoop&beiift. 11. S. Kipi. Helohelii mal he Bil& Kftna* Wfti piele maftiiaiiwa. Helahelu muft ana. tJft kapaela na i'ūla, a heluheltt elua ma ke poo, ma ke noi oV. Knmken, aua holo, ft hftawiia i ha £offtifce .p. kft Ahaliookolākolt>. 12. Hoopa6dliTft apbp6, hora 10, alaila, halawai hoo.