Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 38, 12 June 1862 — He manao hai aku i ka hoka o G. M. Koha. [ARTICLE]

He manao hai aku i ka hoka o G. M. Koha.

Ka Eoku o ka Pah'pika:—Aloha oe :-4E wiki oc e hoolaha aku i na mod h)ftlalo iho, kc olnolu mai kou manao, a nati ia c haawi aku imua o ka lehulehu, i ike mai ai lakou i ka ohule, a mc ka nemoneinō ō kc poo o G. M. Kolm, rac ka loaa iho o ka mai nui ia ia he hilahiia. Iloko o ke Kuokou, Mei 24, 1862, na ike ia malaila, ka liki 'puupaka o 0. Mi Kohfc,<" a me na olelo hookohukohu i kc akhmai, & me ka hooio i ka naauno penei:—"Bte *ki e hemo ai na olelo o, a YY\ Piliole." E na makainaka mai Ilawaii, Kanai, e nana mai i kaia kupuen o Kuilioloo, 6 hamama ako nei ke a luna me ko a lalo. Owau nei t> ka mea htii aku ia oukou, aole na G. M. Koha ponoi i unuhi i ka olelo latina, i lilo ai i olelo Hawaii. I ko heluhelu ana i ke Knokoa, aia hoi, ua ike oia i ka mea ana i hai aku ai ia G. M. Koha, īWnila, kahalm loa kona manao, no ka hookiekie, a me ka hilahila ole o G, M. Koha, me he mea la uii ike. Aole e hiki ia ia ke unuhi i na olelo latina 4C leretuiiano, i olelo Hawaii, no ka mea, ua hai waha aku o G. M Kolia, i mua o a— aole ike. A no hea mai hoi keia hookiekie lanna ole mai o ua G. M. Koha nei, me he mea Ia noiaa ponoi ka Ipaa, a rae ka unuhi hna olelo latina a C<iretuliano, i olelo Hawaii ? Bllahila wale no ka hoi ua mea he liooio. Nolaila aa hele kino oiaoli aku <j G. H. Koba, i mua , ma e ninau ai i ke ano o na olelo latina a Ceretunfino, i paiia ai ma ke Kuokoa, Helu 33, o ka Ia 3 o Mei. I na la mahope sho o ka pnka ana 'ku o na olelo laiina a Ccretuliano, o ko G. M

I Koha akn la no i& i mua o . I ko ht*ftifiefo «na i na olelo Lalina a i aku Ir o ia O.'M. Koha. " haw»wa maoii ka mea nftn« i pai i keia : olelo, no k* mea, hc mao hna nni ma kahi e , pono ai tta hoa liilii. f.'a kohi paha ka im»a ; nana i unuhi a pai |f«ha, h«- mau inoa kanaka, a anpani paha na hnaoleio Eviwran>l- - Corpna. Pen<lere." oka olelo ti, aole ia ltc «Mo lalina, ina e kauiia ka | hua jma kahi o alaila, he olelo latma ia. ! lTa hai pakahi o ia Koha, ike ano ona hnaolelo lib. ('h. ame na olelo e a<*. 0 | ka hoaolelopeAu, aole iana , na Koha | \rale iho no ia. oka lna ona huaolelo hi*. aole i unuhi o Koha, no ia mau meu, oia ke j ano oka hnaolelo ki*. Ninan o — ia ! Koha, no ia mau niea, " hi» aha la ka hnhu o A&lepia'nle* ? 2. Kanoha aq c e hemo k.i naan o ke kino; oke kino hoa la wahi a ? Hoole o G. M. Koha, aole ike, wahi ana. Pan ka wehe ana a , i na olelo a . Ceretuliano, ninau o G. M. Koha, na paukn elua i unuhiia, noloko mai o Lnk&', a me Mataio ; aole nae i unuhi o , ma ka : olelo Helene, a Hehela hoi, aka, ma ka olelo j latina no. Ua hai aku o , ia G„ M. Koha, no na pauku a W. Piliole, i haawi akn iai ia G. M. Koha, ma ka olelo latina, aole nae he pololei ka haina a G. M. Koha, he lalau loa, he paua'iaaka, a pili nakekehoi. Ke hai nei o G. M. Koha, he olelo Helene, a Jlebcla hoi, kai komo iloko o keia mnu haina ana. Ke hai nei au, he olelo lalina wale no. Ua ike hoi kakon, ua kapa mai o Koha, S. D. Keolanui, he wahi loaa makilo, aole nae kakou i ike, e hai mai ana he hoike oiaio i ka makiio o S. D. Keolanui, e like me ua G. M. Kolia nei, he kanaka pakela loa i ke akamai, a me ka naanao, ma Hawaii nei a pu ni. He mea kupanaha loa ko'u ike ana i keia: na hai mui ka loaa, kaona oe e kaena ai i ko akaimi. llilahila ole keia kanaka palaualelo, i ka liele makilo i kauhale e ailiainu ai, loaa mai kalii iwi, manao ae ke ola; i kuhi mai ai ka poe naaupo, heoiaio na olelo paheo a G. M. Koha; o ka apo mai la no ia o ka poe nnaupo, i moni aku ka hana, laoa e ka puu ine lie iwi ia la. E G. M. Kolia, pehea oe ? e nana iho oe i na olelo kaena au, a nau no e haawi ae ia W. Piliolo i pohue, a nana ia e kahi aku i ka puu o ko lae, i palahalaha ilio, inalia ua loaa ia oe he polohuku nui, e kau ana i ko lae inehe lepe I'elehu la, i ka ua meahe kaena i ke akamai, a ine ka hooio i ka naanao, 1 ke kuhikuhi ana iloko o na olelo latina a Ceretuliano. E palupalu ana oe ia V\ r . Piliole, me he nioa kuouou la, a kukule loa. pili ana no ine oe ka inoa au i kapa inai ai ia W, Piliole o PllinaLoL'o, mn L'o ctlelo kaena iho, o oe ka ala e helelei ai o na niho, a e kapae ia ai ke poo o W. Piliole ma ka paia, na ka eleiu e akiaki mai. 110 manao laria ko'u, he makemake no paha o Piliole, e hele kino mai oe e halawai oliia, ma ka hoao ana e nnulii i na olelo a Oeretuliano, e lilo i olelo Ilawaii. 0 ko f u inanao keia; aole paha e kapa aku a Piliole ia oe o G. M. Koha, a o ke keiki o Keawaula, ma Waianae, e pili ana i ka lae 0 Kaena; kapa akn no o W. Piliole ia oe, o ke keiki o Ilamohamo, i Waikiki, e pili ana Ika puu o Laeahi. ona ninau au no ka hana ana i ka Halelana o Noa, he rnau ninau ano ole no, he rnau ninau hooio, a kaena, i mea e kaulana ai kona inoa; he hookiekie, he hapai memeue, ho hookelakela wale no. Uilahila ole o G. M. Koha, a mo ke Kuokoa, i kona pai ana i na mea like me ia, no ka mea, ua ike pono iho no hoi ke Kuokoa, a me poe naauao a pau, aole maopopo iki ia G. M. Koha, na olelo e; a ke pai nei no nae ke Kuokoa ia mau olelo/ wahahee, a ke hoolaha aku nei no nae ua KuOkoa nei, mehe mea la ua oiaio. Eia no lioi paha ka'u: na mele hoi paha, a me na olelo hoolaha ku pono ole i ka pepa misionari; kai no hoi o na kumu 110 hoi ia i opu kekeue ai i ka Hoku Pakipika; kai no hoi ia e kalali nei ua Kuokoa nei, na hele wale la hoi a ke ao eleele la o loko lilo aku, aole kal e hoi iho ana no ka hoi la a kalnkalu moe ipo o Kapaa. P. M. Kahinai.ua Alewa, Honolulu, Inne 3, 1862.