Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 47, 12 August 1862 — Ke Adimalala Richard Thomas. [ARTICLE]

Ko Adimalala Richard Thomas.

[Ka pae ana mai mawaho o ke awa o Honolulu, a me kana mau hana lokomaikai, ano makua maoli, i hiki ai i ka pae aina o Hawaii nei, ke olioli no ka poaha i hala ae nei, mamuli o ka hana makua a ua Adimalala aloha ia, oia malalo nei kana mau olelo hailawe me ka "Kamehameha III., mau puana leo."] KO KE ALII WAHINE BERITANIA MOKU DUBLIN, Mawaho o Honolulu. ALOHA OE :—No ko'u makemako e mahalo ia mau au i ka halawai pu me ka Moi Kamehameha III, ke 'Lii e kamailio pu me ia, me ka Moi no ka haawiia ana o kona Aupuni me ka manao maikai e hoihoiia; nolaila, ke noi aku nei au ia oe, e lokomaikai mai oe ia'u, a e hoopuka aku i ka Moi i ko'u makemake, i hiki ia ia ke hoakaka mai i ka manawa a a me kahi e halawai ai. Owau no me ka mahalo, kou kauwa hoolohe. (Inoa,) RICHARD THOMAS, Adimalala Hope, a me ke 'Lii nui o H. B. M. mau Manuwa a me na moku ma ka Moana Pakipika. M. KEKUANAOA, ke 'Lii Kiaaina Oahu. Unuhiia e G. P. JUDD, Unihiolelo a me ke Kakauolelo o ke Aupuni. OLELO HOAKAKA. Ma ka Adimalala Hope Thomas, ke 'Lii Nui o ko ke 'Lii Wahine Beritania mau Manuwa a me na Moku ma ka Moana Pakipika, no na mea i hanaia ma ko Hawaii Pae Aina, a no ka holo ana mai o ka moku o ke 'Lii Wahine o Beritania, o "Careysfort," ma ka mahina o Feberuari, 1843. IA KAMEHAMEHA III ; ke 'Lii, a me na 'Lii Nui, o ko Hawaii Pae Aina. A lohe ke 'Lii Nui ma Valparaiso i ka malama o Iune, 1843, i ka haaawiia ana o ko Hawaii nei Pae Aina i ka Rt. Hon. Haku George Pauelt, oia no ka Luna o ka Moi ke 'Lii Wahine VICTORIA ia manawa, wikiwiki iho la oia e holo ilaila e ninau pono i ke ano, a me ke kumu oia hana ana i alaka'i paha ia ia keia mea e, i manao ole ia e hana. O kana hana mua i ka wa i pae mai ai (Adimalala Thomas) oia ka imi i ka halawai pu me ka Moi Kamehameha III, ke 'Lii, a e hoomaopopo i ka oiaio o na hihia i hoopilikia ia mai ai oia (K. III,) ua oiaio ka hiki ole ia ia ka ae aku, a nolaila, ua hooihoi ia mai kona Alii ana maluna o kona Aupuni a hiki mai i kona mau hooilina Alii e noho nei, i ku ai hoi i keia lahui hanau ponoi e hoomanao mau i ka lanakila o keia la kanakolu kumamakahi a kakou e iini nei. A maopopo ka Haawina ua hana oluolu ia paha ke 'Lii, me ka paipai oleia, a me ka hookonokono ole ia mai. A maopopo i ka Adimalala Hope, he hiki no ke hooponoponoia keia hihia i oleloia ma ka palapala no ka haawiia ana o ka aina; a ua hoomaopopo aku oia i ka Moi, aole paha oia i ike pono i ka manao pono, a me ka oiaio maikai o ke kumu alakai no ke 'Lii Wahine ma kana Ahaolelo ana a pau loa, a no na Aina e ; a ina i ka wa e pono ai ke hoomalu i na pono o na kanaka Beritania, a e hoopai aku no ko lakou hana hewahia mai, alaila, mahalo nui ke Aupuni i na pono, aia noia i na aina a pau i like pu, ke ikaika lakou a ke nawaliwali, nolaila, he mea mau ia ia e waiho loa i ke koi ikaika aku, a pau na mea hooponopno e ae i ka hoao ia me ka oluolu, aole nae e hiki; a i kona lohe ana, (ko ka Adimalala,) i ka manaolana o ka Moi, ua hiki no ke hooponoia kana hana, a maia hoaponoia e loaa hou mai ai ia ia ke 'Lii ana, i haawiia no na mea i manaoia he mau hihia, a no kana olelo ana no hoi i ka Moi me ka oiaio, i ko Beritania Nui manao e hooulu i ke kuikahi ma na hana Hanohano a pau loa, me na AUPUNI KUOKOA a pau loa, a e papa aku i kona mau kanaka a pau, mai hana ino aku i na kanaka o na 'Lii e ae, ma ko lakou kino, a me ko lakou waiwai, a me ko lakou wahi noho a pau loa, a ina e hiki ia ia ke kapae, i ole e pilikia ke Aupuni nawaliwali, (o ko Beritania ano) he hooulu a e kokua i na olelo kokua a lokomaikai, a me ka hana lokomaikai aku i na Aupuni i oluolu mai i kona kokua ana aku, eia wale no kana e olelo ai, e haawi mai i na pono no na haole Beritania, e like me na pono i haawiia mamua, no na aina i hoopunaheleia. Eia hoi ka hope, no ka ae ana aku o ka Moi i na olelo hou i hoopukaia aku, e hoomaopopo ai me ka oluolu i na hihia, i lilo i kona 'Lii ana i ka haawiia no kekahi manawa. No keia mau mea e hoike ia nei, o ke 'Lii Nui, o ko ke 'Lii Wahine Beritania mau Manuwa, a me oa moku ma ka moana Pakipika, oia no ka Luna Nui ma keia wahi o ka Moi ke 'Lii Wahine Victoria, ke Lii Wahine o ke Aupuni Beritani Nui a me Ile-

lani. Ke olelo aku nei ma keia palapala, a ke hoakaaka nei hoi, aole oia e ae aku i ka haawi ana aku i ko Hawaii nei Pae Aina, i hana ia ma ka la 25 o Febuari, 1843, aka, ke manao nei oia, o ka Moi Kamehameha III; oia no ke 'Lii kupono o na mau Mokupuni nei, a ke hooiaio mai nei oia i ka Moi, ua maopopo ka manao o kana 'Lii ia ia, o ke aloha luli ole a me ka mahalo, a ke makemake io nei ke 'Lii Wahine e lilo o Kamehameha III; i Alii Kuokoa. Aia no ia ia ka olelo a me na Kanawai, a ma ka hana pololei ana i mea e ulu ai ka pomaikai, a me ka waiwai o kona Aupuni. He mea pono no ke 'Lii o ka aina a me kona mau Luna a me kona mau kokua, e hoomalu aku i na kanaka o na aina e, e noho ana iwaena o lakou ke kolohe ia mai kona poe kanaka; eia hoi kekahi, aole oia e pono ke ae aku i ko na aina e, e noho ma kona Aupuni, ke hoopa ole oia ia ia iho e hoomalu ia lakou e like pu me na kanaka o ka aina, a me ka malu no hoi no ka hana a ke 'Lii ia lakou. Aka, aole manao o Beritania Nui e hoohewa aku i ke 'Lii o ka aina i puka mai nei mai loko mai o ka naaupo, ma ke kokua ana mai o na aina naauao, aole hoi hihia ma ke kalohe ana o kekahi poe o kona mau kanaka, ke ole e ae ke Aupuni ma ke akea, a ma kahi nalo paha i ka hana paewaewa a a me ka hewa, ma ka hookonokono aku a me ka waiho wale ana i ka hoopai. Ina paha e puka mai ka hoole a me ke ano e paha i ka hooponopono i na kanaka Beritania, ua maopopo ka hana, a e pono no i ke 'Lii mamua ke koi aku i na mea i loaa ole mai no ka hoopunipuni a me ka hewa i hoole ai. Ke manao nei ke 'Lii Nui ma keia hoihoi ana mai o kona Alii ana e ike ke 'Lii o ko Hawaii Pae Aina me ka maopopo nui he pono ia ia ke hooponopono koke i na kaumaha io o na kanaka Beritania a me ko lakou waiwai, a me ka pono ke hoopaa i ka noho oluolu ana e like me ka noho ana i na makahiki i hala aku nei iwaena o ua mau aina nei elua; a ke manao nei no hoi oia aole e pono ke 'Lii a me kona mau hope i ke komo ana mai o na kanaka o ko Hawaii Pae Aina iloko o ka ohana aina naauao ma ka imi ana mai o Kapena Cooke (Lono) a loaa mua keia mau aina, a ma ka hoike ana mai o Vancouver, (Warekoua) oia kekahi haole Beritania, hai mai la ia ia Kamehameha I., i ke Akua oiaio, malaila ke kumu e pau ai ka hoomana wahahee o ka homana kii, a me ka mohai ana i na kanaka ma ke kuahu, a ma ka hana pono ana mai a me ke ahonui luhi ole o na Misionari Amerika; ua hookumuia ka aoao pule oiaio, a me ka haumia ole; oia no, a me ka waiwai o ke ao ana, a me ka naauao, oia mau mea ke huiia, a ke hoouluia, oia hoi ke kumu e lilo mai ai ka malu o ke ola, a me ka waiwai, a me ka oluolu o ka noho ana; o ka noiau a me ka naauao, o ka waiwai o ka aina, a me ka mahaloia mai, a me ke alohaia mai e na aina e, ua oi aku ko lakou ike i ka aoao pule oiaio, a me ke akamai i ke 'Lii ana. Ke makemake nei ke Aupuni o Beritania Nui, e hooulu i keia mau pomaikai, a e hoomahuahua i keia mau pono, i waena o na kanaka o ko Hawaii nei Pae Aina, ma na mea hanohano a pau, e hiki ia ia ke hana me ka hanohano; oia ka hana e alakai ai i ke 'Lii, a me na alii ma ka aoao o ka pono, oia ke kumu maikai o ka noho ana, a me ke apohao o ke kalepa ana. Hoopaaia maluna o ko ke 'Lii Beritania Moku "Dublin" ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, i keia la kanakolu kumamakahi o July, i ka makahiki o ko kakou Haku, hookahi tausani ewalu haneri a me kanaha kumamakolu. (Inoa,) RICHARD THOMAS. Unuhiia e G. P. JUDD, mahele olelo a me ke Kakauolelo o ke Aupuni. Oia na hana mua o ka hooili ana mai o ka la 31 o Iulai, 1843, i lilo ai ia la i la hoomamanao no keia Pae Aina a pau. (Aole i pau)