Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 51, 11 September 1862 — He Mooolelo no Keamalu. [ARTICLE]

He Mooolelo no Keamalu.

HELU 14. Ia manawa, nai loa mai !a ko ia oei alr> ha ike kaAe, np ka naoa iho, adte,' oa bskabaks I» pea hc>e luna !< • he mea pu ole mi hoi ia ia nei ke kaohi iho, ko ta uei hapai ae Ia no ia i keia me!e no ke kane, o»ke 011-. - r; < 1-K He.aloha ia olaa, na hoa oka uka wai, Waionkio ki Mni; • He lehaa na'a i kui, Ua lawa—e, a lawa ae nei an, Aole olaa—e, owaa ia e u nei, £ lia nei i ke aloha, he ke kane,

la manawa, pale )ta pono iaia nei, hoomaka aku la keia i ka ulaia. !i!o aka la i Pana 1 §e ta aika i o |a ba||&ai ia ia tāhe!ēh^ f ofa%it» 4i fa kmlr dk' t a pau kona manao ana e hoi i ka hale, a hele auwana wale iho la no ika nahcfo oi hele keia me kahi kapa, a kapa oīe; na§a oia i kela la lau keia l«u i kapa nona, a pela no a paa na malama elua, hoomaka iho )a ka nahanaha o ka hahan keiki aha. al&ila, hoomanao li <Ha e hoi iki bale e haoaa ai, akahi no a loaa ia ia ka manao e boi i ka bale, a.ia ia no j hiki ai i ka o ka ili koke ho ia o ke kuakoko hanau, ia manawa no, ua iho la ka arf kbk6, kai ka hekili, olapa ka awila/nei ka hoWua ī kfe 6Īki, pi(/ hoi na aauenaf! iwalu mai luāa' mai, a h&ojiiiniia ae !a ka hale, aka, o ka huina o ko lakou mau kuma, aa ku jkmb iho la ma ka puka; i ka hema|asa oike luHki, jiou}i|ae !a?ka laf>, palaweka ira nfahina, kafae ka lani, ha li6le ke katr ana o na hoku ma ko lakou walii, no ka.hanan ana o Keamala iaKealaula. Eia boi; ia J£eamalu e hanaa ana i ka honua nei, aia no holo Hapaimemeue, e hanaa an/A pp i kana keiki, no ka mea, ua loaa like no ia laua na keiki i ka manawa hookahi, i launa pu ai me ke kane, a pela no i hanau lilee ai laua. . I , I Ma keia hanau ana o Kpamalu ma, aia no 0 Ku ma i Kauai me ka hunona, aka, hoohu--01 e wale no oia, no ka mea, ua nana ae la oia, ua ano e na mea a pau o ka lani, a hu ae la kona aloha īa Keamalu, nolaila, olelo aku la oia i ka wahine, Aloha wale mai la no ka hoi wau i ka kaua keiki. ! mai hoi ka wahine, I ke aha la! Paiie aku o Ku, Okeaha mai ka hoi auanei kau ī 0 ke ano e ana o na mea a pau o ka lani, a o ka kaua keiki walo ho ka ixxea e like al Pans mai la no ka ho o lka kau» ike keikl ina no la f f aō "t%Ī3kf ijid ;isiii* wa ka hoi ia e hookapu loa mai e ai i kona | mau maka ia kaua. Wahi hol a Ku, me he m6a la no, aole no keia oka kaua keiki. He oiaio no, i ko lakou hiki afta f Kaaai, jpa&. mafi, no A o ua o Hookohu i paiama, aohe walif mea a ike ia akUf o Alohaole walē no te ike aku.

A mft keia hemo and ō ke keiki a Keamalu, hana iho la oia me ke ane hemahema, a pau ke koko, wahi iho la k6ia i ke keiki a paa i Je jkapa, a o ka wai o kā l6hua, oia ka waftt 6na Mēiki 6 pati ka minoi ana i ka wa! o ka īēhua, hoōnioe iho la no keia i ke kēiki,» o ka puka aku la no ia liele, a hiki nō i kī kupōnō e hanāi ai r bdi ākiī la no keia hanai nq a maona, ku akula no hele, a napoo ka la, hoi aku la keia mo& pu iho la no me ke keiki i ka po, a pela mau no oia i na manawa a pau, a hiki wale i ka wa kold kēikif a ia manawo, pii £ āe ll no ka maiiai o na keiki nei, a pakela loā. aku ihara'£a o Keamālu. Aka ioi, nana mai la o Hapaimem6ue iluha, i ikē iho lā, uā puphlē ke āikāte, alaila, uwe iKo la keia, aole no hoi i pau ka ia nei d W )nki ānā ō Phkhulā, # ikfe ākii la i kAnwe ā ke kāikuahine, ninau aku la ia me oiēlei ātti, Hēāhā kēiā īn ē uWe nei ? Wahi hoi a H&paimemeue, e iiwo ae ana au i ko kuahine, pupufcf, Jdl lulaia nei i kā naheWhele, * ua hanau ixo hae i ke keiki, a iiā kolo iio hoi e like no hoi me ke kalkaina Auheā hoi ke kane ? wahi ā Pukoula. I aku hoi kēia, ua lilo ke kāhe a |akW ia Hinaopuhalakoa, olā kā mēā> i |>tipttfa āi, tio ke < aloha i ie kane. £ aho ka paliā o kil au i i ktitikāikhahinē ? I'māi hoi kēīā, āolē e loaa j ii oe kē kii māoīi aku. Ā pehsa la ka hoi iiīāhē! ē loāai āi hoi iaPt» t K iho no oe i hikl mu hoikē ielaē ikē j» oe* o ko iala makau uo ia, aole ē hoi hou i ka haie, a 0 kau hana ke phki o ka hi>omoā i na m& 9%raS feā iiēa, māopopō ihah!āwti hele, ā ii»e k» w» e hoi mai aij a i mo-ā na meā al, lawe ho oē ā iiiki i lqi liale, hoonoho oe i elaā papa, mai ka pakā akn a! jMkt iloko, a i ike oe i k& keiki, mai ki aku j oe e hii, o hoai auanei kēlā i ka haana kāna» ks» hefe iiah no kela» ; U - M [ Apau ae ia ka laua k&mailio,ana, jho akt( kek maiokooke koko a i ki wa k&kāhia poeleeie, a hiki keia ilalo, ua hele kela, ko ia nei a wiwi iho la no ia i ka hana i ka ihea āi apāti i ka lāwe aku la no keia, a hoonoho iho la no hoi elua pap% * nAriMki* M ftfli|io hoi o kfio» BBLfti o a p|ti qe| naim q*S tku 1» no kgia hoi f aole no hoi keia I Ufdi(t «kni phkai ft&| ho o Kēaaiālo, ko&A

I hanaii ;d' ko m ne» anta»w uo i» i p*thrra *t, i bdlo lkktt U * ptiK«i auSi#Aho o tu£ p& eb, « hali mai 1* oii i bopc, * kahea is«i lt is Pukoala, no b me4 ot ksd tr»le mai !» do kooa maa oiak% i* i» ud- A penel bo oia i kabes ai, "0 oeao k»|»k ia e Pakottia la f hoomakaolii mai nei hoi oe ia'u."' A o Pakaola aae«di maoawa, oa hoi no ilima, a kahea wale aka li oo keia, iuudtili o ka halia i loaa ia re nci

Kakaa loa mai la keia t na mea ai i haaa» ia eoa ka hale, noho no keia mawaho o ka pa, ano ka loihi loa oia nohoana,nat loa ka pololi o ke keiki, a uwe a6 la uaieiki nei f a lohekeia i ka leo o i» keiki nēi e nwe ana, h'ole n»i Ia keia a hlki ma k& paka, a ike hoa oo i na i, emi hem akei la mi i bope, a no ka hoo&oa ioa o ka leo o ke keiK i ka uwe ana, hoontanawantr! iho la ko ia nei makaa, komo aku la keia, a nihi ae ia ma ka a loaa aka la ke keiki, lalaa aka la keia a kaa iho la ilana o Poloahi, a me £af>amiaena kona maa aha. i j . H&nai iho la no keia a maona, a hoomee aku ia no, ka ae la rio keia ilana, heie aka la no.a hiki i ka paka, lalaa hope mai la no na lima i na mea ai a paa aku la i na mea i loaa i kona lima, o &aitele ai akn la no ia, a hala loa akn la i ka nahele, a hiki no hoi i ka |ra kopono no ka hanai ana ike keiki, hoi mai la no hanai no, a pan no ka hanai ana, kn aka Ia rio hele, a hiki no i ke ahiahi, hoi no i ka hale e moe ai, a ao ae la nokapo, ku akū la no keia hele, puka mai la no hoi o Pukonla mai luna mai, a hoomoa hoa no i ai hoa, lawe aku la no hoi a hiki-i ka hale, o na koena ai akor 1* rio i (kio!a?*a; a pfeld fnau tfo**a hafa na lā he 12 6~ica ia nei hana ana pela, ao kanaka mai la o ua o Keamala, no kena ai mau i ka ai. #~2. 1

A ike o Hapaimcmene ! i ke ana« olaola ā iki o Keamalu, olelo aku la oia ia Eakonla, "I iho hou auanei oe ilalo, hdna no oe i na mea' ai a mo-a, lāwe aku no hoi a haaa nb hoi e like no me kan e hana mau nei* a pan ia, ēli oe i lua noti lalo o kar paēpae' oka puka, eli no auanei oe a hoho'nu, hana no hoi ia oe* a nalo, ahe ae wale ae no hoi ka ia la. Ae aku &no hoi keiaf. ; n 1 U

Moe laua nei a ao, i ke. kakahiaka nui, kona ih<y no ia & hikl i(ald, hana "io' hoi e like me kaaa hana man, a pāu ia, eli iho l#i ka !ua ma kahi i olelo ia ae la maluna, a maloko oia lua kona wahi i pee ai, me ka manao e hopu i ke kino o Keamaln, āka, e hoomanao ana no nae oia no na hua olelo a Hapai;faenieue i olel6 maii ai, iha e lilo o Keamalu, i kahopu ana i kinohi, 0 ka lilo loa iio ia, nolaila, hoomakaukau loa keia ia ia iho, aole nae i liuliu iho, halulu ana o Keamaln maw p»; a i» &' uo&& pw } hale, alaila, kani mai la no ke oli a Keainalu ī waho, penei. Kuu kaikunane i ka pili makamaka, . v Hoa kuka haihai olelo, » He lehua ke aloha no ke kaiiaka, He hia-ai no kuu manao, ; 0 ka Aiahāo ia a kud kino ē aū nei, . E imi nei ika mea aloha, Kuu mea aloha ua : . He aloha no ko ke kāne, 1 Pouli ana i kuu mau maka, He alohā ko ka makua, Anuanu ana i kuu manawa, He alohā no hoi kou< W6lawela i kuu hou{)o f Auwē kuu meā āioha 6 ke kāne—la, 0, oe no hoi pahā ia e Fukoula lā, • Hoomakaulii mai nei hoi oe iā'u, , Aawe kuu kane—e. I A ia pei .Oli M& i#asJhdī Hbhe āe ,la no.hoi ika leo o ke kaikaahine, nui| loa iho lā ko ia ne* āloha, 6ā ā manāo āe no keia e hoike, a inanaoae la no keiāo'lOaāolē rid āuahēi, pee no keia, kaīali aku la hoi keiā o ke komo mai, aolē nae he wahi mea komo māi, āiā no | i waho loa kahi i noho mai ai, iluna o ke fei- j paepae o ka pukā, ifrāho loa, huli ākn lā ho ! ke alo i WAho ( kui no ina lei lehua, he mau lei maile, wiliia iho la m6 kā iwikiwiki/ a j - Jei ae jā no. -f ? in••<īr f * y ; I Iloko no nae o ieia ulaia o nn he mae iho o ko ia nēi inaikai,- aka/ r 4ohe; nae onā aahn, ā no kā loihi lio o keia noho anā, fotfooe 1& no k'e keiKi, a loHe 'no keia i waho,- oli akii lā kēiā ho ke keiki penel ! . l£e nwe mai nei kuu keiki, | nwe anā |)alia ika ai,.. v 1 leai āi ākā iftān i u 6 iikā,^ Alā ae lā piahā oe, Aole ka iz*akua ua hele^; tTā hele i ke koleālea, j Aai no wāu e hoi mai e. tla |>iHi leā hālē i j He kināka ia, o ko makiiakme, ?| < Ehiiike kāinā a kaua. ■ _1' Apan nokana oli ana, a no kanui loa nO oka uw€f o k$ keiki, knpd āe lā kē āloiiā i& iano ke keiki, hoomanawanui oi& i ks mao fcā hēle akti lāhoiā ā iiiā ki |Tti|a o ka hā!e, btio ae iā keis ma o a.ouMmēi, s J ike iiō paha ia ftikoal& t o kekaheaaknla nō ia e like me m«oua. Hoolohē okii ls tid kdiā 6 iiwe mai no okē kēiki, bōti ākii 1a tto leW ka, nana ākn 1& i kā nwe iaai a ke keiki, e kolo anā m> ā i a nei, kono aka la keia $ nihi *e Uma kā paia, me ka alaalawa o kona maka inā 0 ā maānei, a kokoke akii la i ke keiki, aole nae keia i lalau mua aku, o kana hana ia manawa, o ka honi aku ike keiki, a ina e loaa ia k& hauna Ut kanaka, o konā haakU no i& i ke keiki. 1 koaa honi ana no i ke keiki, aohe iho hoi he loa* o ka hāunā kanaka, lalau aku la no ike

ē b(ji e' ai» iiēe alty l» * mak*fci & Pdkatd*epe€ «oa, Inii afe» ia sk> ke alo f wabo, lal&a ftko U no na Hma i oa otes si, ke ai I» 00 kela, ke raafcaatea aka aei hoi ke» e hop«, a no ka nanea to« « Ke&aala tka ono oka ai, ka Po&onla, fe!e aku 1a no m, a hopu akn la mawaeea poioo o ko Keamaln kino, o ka manaw* hoi ia o ko i afa pnoho ana, a lele ae la iloaa, a io boi H i a nei T e oni aua me ka ikaika, aka, iae he hemo iki ia Pakoala, no ka mea, e.-mala,-ma &3& ilo oia no na hraa olelo a meoe, ajSk&fft a malalo r | & w Ja ka lianawa fo\hi o ka liana ana pela, loa oa wahi kaapau nei, aka, aole no nae la& hookua iki, haoa wale ibo )a uo o Keamaln i kona ikaika, lahi wale iho no.