Ka Hoku o ka Pakipika, Volume II, Number 11, 25 December 1862 — HE KAAO NO LOSALIA! [ARTICLE]

HE KAAO NO LOSALIA!

Al ho ka nui mākemāke ioā b- £lāiē iEfābhāj iā Lbfeāliā| kohio kokē ākti lā 6iā i!okb b kā ika ike anā ināi ā Loaāiīā, ē kbmo ākiMha kēiā kāhakā; holo akh iā oiā iioko b kb l|Uā hale, ākā, hahāi loa āka iā ho o £jāle ā hiki i kā iiāle, hiiiāh kokē āku iā iio iā B||ib, '« o ko wāhi kaikamāhihē iio iiāē paha kāi oli āe hei, i ke melē bna Mii hui o PelēkHne nei*?" Aē* wahi ā Mēiē. Nināii koh ° 1 iiēa la kahi i ioāā āī Mela ābjēl,iiiāb* p&pd ia*ti. A iā laUa rio e kāhiāiiio āhāj ua hoohiili loā iā/kā hāāu o Sāle Kaoha, bo kā Mākēmāke iā Loaaliā; ā nb kā hiki oie iā iā k« Uuiiii tho i kā ihākeihakē iloko oUā* ā uā āheanē hojj kāiii iiiaoii āe ike ine kā hōohuii okoa ākh i kona ki(īo iiailā, nolāiiā, nohbi bkoa ākii Ia hb oiā iā Meiēj hb Loaaiia, kē ttiābjjbj>b nāe ]ā Mēlēi iiiā he tiiēā oīhoiu ia i kohā māhāb { ka āē āhā ākii iā Loaāiīā, ē heie hiā kā iiāle b Sātē kāōhā» ē bii āi i kē ihēle b ka iiioā ō hā 'lii hUi o Pēlēkāhē; īhā kēiā ahiahi kēiā ahiahi, ākā, āoie nae ē iiikī īā Meiē* kē hōoholo kbkē i ka āē āhā ākii ē hele, hōiāilāi ua hīhāh ia o Lbdālīā;

lā Wa nāe ft Mele i olelo aku ai e hinaU āku iii Loailia, ift wu, huli pono ae la o Salē Kāona, imtift 0 Losāiīā, a kukiiii iho tft i kbhft fiifttt kuii iiftib 4 ft biēib ftku M ke kāikiu ihākihē ke tibtibi hftahftft ftkii Hēī aU ia oe, ina paha oe eae na'n ē hele ae ma ko'U hale, i ka hbfā 7 o kela āliiahi keia ahiahi, i hiki āi iā oē kē o!l mai l kft iho i ō hft aiii hui o Pelēkāhē hei, i hohlUolU iā fti kuti hiāmoe āhāi'*

A lohe o Losaliā i kb Sale Kaonā ftftiiftōj ālāilā, i hiāi la oiā* " hē hiki ho iā'u ke hooko ftkti i koU Makehiākē» kē jbftft thāti ia 6ē oft |)Ua o kela āno keia ano, i hiki fti ift'u kē hb<M iuulU ika iini hui o koli mānāo." Ēkē kftikftmfthihe ihiukaii iiii hohko ift kft mēii ft kutt haau ī manao āi, Wahi ft gaiē kābhā. A mā kēiā tneft, tta hotihft!o īft tift ttteft ft |nti iwftēitft o laua, āka, hia kā hofa f o kē āhiāhi b kēkahiiā ae» hēīe āku ift o Loāāiiā* thft kft hāte o Saiē feanha ( ftkft; ift ia i hiki aktl fti, iia makftukftu iift tikēftfti hd kft kiikā āhiāhi; i hīki keiā tttft kft piikftj holo koke inai lft kē kuehē, ft pane rtifti lā, "ē kē kftīkftttfthitiē iiiiiikii, ō bē pftbft kii iftēft i poloāi ift ē helē ififti Aiftftitēi t keia ahiāhi I" Aē kōke ftku I* tibō Lmiīā ho keia nihaii.

A keūa ii mat 1« ho kēli ē hoiilo ildktt, aka, i iā bei kotoo «ina aku, katniilio pti iho laua tīēi lxi6 Bal* Kaona* a tti ttskatikiti ttae fii tnēi fti itndā o iitia» a ihtt t« tia& a hiaona» boi ikiili tioi &«i i tftiidko o ki ki« le mt»« f kddilē«flde ikn ti ē Hik Kaoni i ki nobo piep»*, i kokoke mi kiīil 0 ko&a IKoe, i hooooho iho ji iā Loeilii maiana o tii teii a hoi aka k o Sak Kaotia OiaiUoa o koia Weiii «§*•» ē kdoteke iHi *« ke nieie iHii L6* iiUai iki| fi it m* i iHi hia ttddi Wahi tooe, nā lealei loa ii i ki lea o ki ir» o L&* lae ki «aeiM e hiilele mii koiii pe* peiao i lolie &aa, no ki laea, aohi wahi e k«OM «ka piha poao UHk iia keilii o ko^ ii waihooa pepeia».

A ii LoMim e rtteie ioi i ka ihoa o fitki Oēōki lt 4 aa pauhia Uml U ō Sale Kiotia i ka hiamoe nai t a iii peioa īoa k k kiiw mei i tt«keasakeaL A fao keU bUi»oe loa o ka »ttee haie, ka ae ia 0o o Us«iu ( a koi «kft k

bo i fco laea hak. Pela xrmk w» oia e hele ai i oa ahiahi a pau, a kikī i ka paiā asa o ke meko oa alii nei o Pelekaae. Ama keia mea hoi, ua hooko pooo aka o S. Klooa, i kn Loaalia makeonke, oia oo boi oa poa ooa aoo A oo ka ]āli ole o ka n»kemake o S. Kaooa oo Loaaīia, ua !awa fie oia i kaīkamahine hanai oaoa,aka, i ka wa ilialio iho ii ko laua noho pu ««*, 000000 tho k o S. Kaooa, toe kooa maoao ana; o Losalia ka »ea oaoa e booko i kana mea i koko oui ai t e loaa ia ia ka haiiohaoo alii, mai ka haoohaoo akahi, a hiki i ka hāoōhaōo eha; a oia wale oo kooa mea i lawe ai ia Loaalia i kaikamahine haoāi oaoa, i hiki ke hookomo hi i ke Kula Aliii peh i olek> ia ma oa wahi ako i koe o keia Kaao, aka hoi, e waiho no kakou i ka oielo ana no ta aia no hoi a hiki aku ilaila, aka* oo kuo maoao e ike mua kakoo i kē kumu o kooa kuko, oolaila, ua kamailio pokole iho no au ma keia wahi. I kēkahi fa, 000000 noi iho la ota iīōko ohi, oo ka mei ē haoa aku ai oo kana kaikamahioe, i hooko koke iā ai kooa makēmake, aka, maopopo iho la no i kona ia Loaalia iloko o ke i 6« kUma Wale no iā e hooko ia ai kooa makeitake, jne kp. maoāo ana, e ka Moi, a oia iiō hoi kmia mēi i hookomo ai ilokō o kē feuia Alii, i mea hoi ē ike ia ai.

Maniua iie hae o ka lo&a ātu o kēia mamo ia S.- kaona, nolaiia, nonoi moi akii la oia ia Meie» e hōolilo iii Loaaiia, i hooilina boba t no kooa iiiaU mea ā pati; akā* ma keia noi ina maii na ae aku no o Meie* āka, tu #iītid ia' «kii no kn hooholo ioā ati* iā Lmiāiiāi ā liia ka ninau ana no hoi ia Los«lia 3 tiā iilāikai no iā i kūiiā inihāoi A ike oS. Kaona, Ha ko> 6ko iā keia mnnāo ona* nolnilā, olelo ākii iā oia sā Mēie, '' ke hoi nēi tnaua, af»opo, ē una mai au i eliiiia kauwa wahine, i iiieii laWtilawre liāii;" A hoi akti la lāha^

Mā keia tia kooluolii loa iā ka hiāiiāo 6'& (Cāoiilij nōlaila, kauohā koke ae lā oiā i nā kāmahā, i oi o ke ākāiiiāi ina Pelekane, ā e iiāhā i kāā iiiāikai loā ho Lōāāliā, i ōi āe hoi kā ihāikāi ihāiiiiia o ke kāā o kā Moi o Pēlekāhe hei. j*āā iho to ke kaa, nie koiiā māii (iāhiko oā> iii pāiii & heie ākii lā oiā mn kekāhi Bāhako # ikēkāhilā boi* lidii pii (iiā ihē Loaalia* ā ma kē alanui e kokoke ākii āhā ikā Hālēāiiii.ihāiāilā ko lānā holo hhā, āka» iā lāaa nei hāe ē holb ānā ma kē ālāhtdj Uā iihiē iā kā nāāh 6 kā |>oē a pāii ē ike ihāi ina, me ko lakou mtiiiālo nui, e olelo āhā 44 āole no kakoii i ike i kekāhi kaikāiiiahine iiiāikāi o l'ēlekane nei, e iike tne lloko no hoi o kēiā hoio abā, Uā ike iā māi no tt S 4 Kaona, akā, b konā hoā holo kaa, Uā iiiālihiiii ho iā imua oko lākhil inau j!iaka, a owai la iā ? ā nb kē Aiiphbi hēā oiai iā hoi ? wahi ā lakoii.

Hiki lā hōi iātiā iiei ika Halēkuāi, ft kttfti iho ia no hoī ī kekahi īōle mftikai ioa no Loāeiiiii ft ioiia ka loie< hōi ftkti ift nō iauft a hiki ī kft haīēi Mft kēia Wahi 4 ē waiho iki no

kakoii ika oleio ana no ia maii inea, a e- ka« ttiailid hōi k«ikoti no ka hooiina ii ana ō Losaik i kē Mtiia Alii, a we kona liuaa pu ana me kōha iiiiti kaikllaati« haku. Mi keia wahi do ooi kakoli e ike ai, Oo ka mea, tia hanau no na Kiiii Oeōki lV,ekolu keikii o Mi tttii, ō Lō* sabita io kona muli aku, o Lōaahiia Uēiierō4 aō ka muli he kaikimahina ia* i 6 kona kōii o BĪlUabeia ;

O kēia hīiU kēiki haē< aole lakou i lohē, he Wāhi pokii kō iftkōa i ioaii inft iis!īfti ftoie iiO hbi iākbtt i ftift miliāiiā ka ihuīi o kō U* kbU inākuakaae;

tlft hooUhft ift iift jjōe kēiki Alii nei iloko o kēkahi kuīa, i kukula k, mamuli o kē kauō* hft i ttifii tfēoki iv< kft ttftkttftkiDē no hot & Uft poē kēiki heL Uft īml iāho hoi a Jo«ft kt» kuuiii ftkftiftfth iiftikft hoi e ao i om keiki Alii« * ioē na keiki hōi ft kft ppe hāaokātio', ii» bē ktiia ho hoi kēk ī bi ftktt ka hliō o ke ktttfeft, ihāmuā ae o nft kaīa • pea, •m« kēia kola W hoi i itoouii& ift ftl o Lōsfti&L t7ii loihi no k&i kft noho fthi o nft kēiki ftifi m«kiko o uk kuiā heij ft ua hōlō ttō hōi ko iakoa »ke, ina ftft ifeeft hoheiiii ō kft &AftUftd«

0 ke kotnti oo hōi 3 kēia 66dttiiA ii iiia ō Lo«alU i keii kdi| d ki Uiānao ftii lo § Sale Mwhi i ki kanohaāo ioi, e Uke m k« mēā i kit6ailio atua ii fti nei ta kikoo, i dii tfik iki hdi ke kuam d koea houkomo «««i kaoa k»ikamahine iloko 6 ta ktiU nēL

Mawaa fteHii hoi « kotti utt g hookoi&o ii LahlU ibkd o tti kai« oei, oklo mtta aka ii oia 4 •• leiaa ei eke kiikiiwkiiie Wiikii* e oliola paha oe i<k« «u»i hāikii t«ka ii koi iBāktttik«!ie hamū ki Māāt k«

hoohīki aa* ftkd bei io iaoe, (Hd fc*'* «ftfiīe pia atta, oia hoi« aolē iiftdē e kāiaailie M»i |WI ffli keiki Aiii, i kiff wa e ooh*ai Miloke oke kola t mai nana ikiaka «w koi ia lina,» sai eketntt iktt oo hoi, im e cbha aft|| i|a iloha ika tto ais io i kii ki (uiKM hano «ttti e*ii i tt»»io •»» «ka, Ua e UohU oā

i ki ek«na U nMi, e hin »ai oe i kft| *#i no hoiU'a/' - . .

A S«ke ihi» lft kdi o l*ftftli§ no kua m

ĪOo ibo la ao m hē aee pooo § kooa aiaaao, c 8« hoolooln i* k« eano o kon* mihnka».

Ibb Me i kw» ti o Losali« Uoko o oa kak oel, knoba au ae lo oi«, e komo i ko> n« n« kahiko ao liH l»el* •&« | ke kola, a he ioea elea 6oi ia ta Lonlia.

A hiki mai ia ka bora 8o kc kakahiaka, ee ae iau« maiona o ke kaa i hoomekaakaa k, a holo iku la aa ke ilaao! « laaa i bolo mna ai, oia boi ke alaoai e kokoke ikn aaa i ka Haleahii ie laoe «ei aae ehok» aaa, be eai loa ka poe i mahalo a«i, ae ka koolio like oo ke wahioe to«ik«i o Loealia.

A hiki lana oei tm ka HalekaU AI8 f kueo hoi ke kae ma ke pak«, leie iho la laaa iWo, e koīoo aku )e Qoko t aka, aa (Hha fenoe «te o loko isa keiki AtH, Mmei ne keik! hoi e ka poe hanoheoo o Pelekaoe, eke ( ie leoa oei i komo eku ai, buli like maH* na k«ki, a oena pono mai 1« Ie Loaaliā, ake» ii w« nae, oa hoolele koke ta ka haoii o na keiki e peo me> loko, roe hē ioei ta e ome maoli ia mai ana ko lakoa naia e ko ta oei wahme maikai, aka, ua iāake loe na keiki Aili I ka hoohai.

Olelo aku Im 6 S Kaon« ike Kuma, •* eia kuii kaik&mahine, oa liwe m*i nei ao • Im»komolb o kau jN|*o oe it ia ioa oli ik« t i lik#\\ hoi me kutt makemake, i in« hoi e kōē*b i na kanawai o ke knia, e hiki no ii oe ke hoopai t e like m« k« m«oa i haawi ia i* oe oo kan oihana." A pad ie la kana kimailio aoa, koi aka I* oia t a ooho oo bot o Loaalia.

E hele maa aaa o Loāilia i ke kttta raa oa la a paō* me kona malama no hoi i aa kiuoha a kona mikuakiiie, a hala kekahi maa makahiki, tia oi pekela aka kona ike mamai 9 aa keiki a pau mi «i k«li nei. No ko ia nei wi> hine itiaikii« ki mei aina i ame mai ika naiu 6 aa keiki Alii, i bkj ha keiki e ie, a pilaki ko lakou huli palipali aiii/i oli no hoi ke kiimii o ko likou haale aei, a oi pakeli aku ai keia maniUa o lakoo.

! kekahi la o Losalia i hoi mal ii mai ke kula mai, a ki|ii mai li oia mi ki hile o kona makuahiue, a ninau aku la no hoi, " o ko'a makuakane ponoi 00 ioei ōB. Kaona ?" Aole ii o knia makuakaae, he mikuikiHe hanai wale iio ia lioii, wahi a Mele. A o«rai ia ka hoi auanei ko'a makuakane ? Wahi a Lewalia Aohe ijo ou makuakane, wahi a Mele,

Ma keia niniu hoil inli i LoMlii no kooii makuakane, alaila, manpopo ilio la do i kona makuahine, Ua poioa no ka ia ia ka iaua maiii i olelo inua ai, tio ka npake ana o konai makuakane, e like ka me« i olelo moa -ic ae ttei e kakōii ni& ka Mela mtta okeia Kaao,, A ratt keia hoole ana akti aiia 2mttiō kana kai' kaniahiiie, ala hoi, tta hōokauenahi loa ia k«i naauo Losalīa, nolaili, kuloa ihd la kona po<) ilaio, a i wale iho īā no iioko ona, " ka ! nahsi maoli ko'u makuahine< heaha )a kima *n<» i hana mai nei la'u, a pehea la oia e hooltto)ti mai ai i ko'tt manao V*

No ka mau no ō ke kanihia itoko ona no ko> na nuīkiiikane» oolalla* ninati boa aka ia no oia|ia Meīe, inē ka oielo aku no hoi, " E kau makuabine« pehea la ot e hōoiiiolu mai ai i ko'u manao, ke ole nae hoi 6e e hai mai, aole io o*tt inakuakane t*

t/a maopōpo iio hoi 1 ba tsakttahtoe, ke anō kaumaha oka manao o kahi kiiki&ihine, a aa hiki pu iktt liō hoi koni toau helehelena kntttniha imaā ōiia,aiiiia, hii niaiia oii imua o kiiia kaikiinahini, tne ki oleio ako, " No katt tiinitt e ktitt kiikmiahine, ki Wiiho aktt oei tio #ati i ka hiina o kati &iiiaii f i mei hoi e h«>> laolu ia ai kou manao, ma kuu hii auaaka ik> mfe ka oiaio, no ka mea, o kou makuakaee, na nudie no fa ma ltalia, ao ka eha m iao ktru taaa makahiki; a ō koa no hoi kahi aiii kaōōha o Pekkane nei, a ok no hoi ki tntjU ō keia Mōi e tiobō iiei; a o 8. KaoiU hoi ei, he makoakaae hinaiwale oo k noa, a Iwoiiina o koaa wahmi, m aae ōf* e makee mamua."

Mā kela lobc aom o LdttUk i ki okk • koha makoahine, pilui kāi «e la ok i k« olioii, ms kon« dklo ibo tio hot, "Ūāhāā Ho kn ia'tt !k* pōiiittīkal soK kēis»«4i okl co boi t owna tab kekAhi jm* okft obfton Alii o Peiekime wH, * it€ potMkfti ilmiOe nai fto boi kefe«y i kMia mii ifc% A beftba k ika'n mma mM b«ißftiseāMi

A paa «e U ko Uea iuun«il)o «o*. hoi »ita k 6 LoMik, ā hilri ma ko k«i kik ioe Aaik «k«, ttiiuhi mai k ««, mabei iē I khl «1, &o k« «em, aole i» bo» «e pek i B« ki faak *e Mi ki bal« a»i »fri id o kio makoahiue, a kbs hoi o S. Kaoaiu «a miikal oo kikotia«aMo.

A lo«a bo« k Loaa&aoi aakaklki boa iU* ko 6 ke kok, tta bok ak«k ibn kaakai im iM.%ai*3 okl hooai, i mWi i»fi, «■ ktfUtik«mkeiki kaai<iti Affl«P«kfca*e. A m kek oeb<» iaa oo h* oia ikko o kā Mā, e botoßii ana &o oia na ke eaek ai* ī ki k«i 6 «• ilil kattk»« o PekkaM, o ki «• Ikalk e ikH t a me aaalKo ki «i i kk«i« w»b« aii«, i im» ha pii iaa bai ok« kik« M m*f ae oo bdi

MT ° kilNpi o ka akk, iMrp«p«k ki i ka !**««& «k* ' i: