Ka Hoku o ka Pakipika, Volume II, Number 24, 26 March 1863 — Olelo Pane ia Aeiou Y. M. [ARTICLE]

Olelo Pane ia Aeiou Y. M.

£ Ka Bokvt. o ka Pākipika *> ;—Moha m. Jf« k& Helo 68 o k* napep* Kaoko* i ike ia'i na oielo pane a A*totr Y. M. i ka'a o bt Ia 26 o Feb., * he oieio, ua olelo *o, o* like ke kae me k'* noho too mewaen* o laoa i ka Oihan* Hoomana bou, no ka raea, i ka hikī .«iīa mai o ka Hoomana Enelani, oa poka ae, ka aoao 0 Akiou Y. M. me ka heike paewae#a i kona roao ata a me kona mao koamoo i ka heloheiu ike o!e i ka olelo o .e* *»na e, e noho an* ma liawaii nei me ka olelo mau n* Henen Yilt, i kukolu a pela ako, ine ke kohihewa lo*. Koe i ka noonoo kopono ame ka oiaio ona ho&olelo Enelani, me ka hoole mao i kona mao lalani Bihopa. Ua maopopo loa ia'o me ke kanaioa ole ttā oiaio ko laiia maa Bihopa, a ina aole ao i kohihewa oa kuhihewa po ole ko Beritania, a me ko Farani poe naaoao a pao* i holi ikaika iloko o keia mea me ka hooiaio ia e lakou» jj|be paha o Aeiou Y. 31.) " lo medio totu«imus ihia," oia hoi ke ano , Jike um ia. " B loaa ia oe ka pono tnanraena o ke ala e hele ai." Ua ike ia me ke kanatua ole ka heie aiia o ka hoomana Enehni mawaieha'o kb ala, me ka hookomo olē ia ia iho iloko o ka haumia o kekahi, a me ka haalele loa aiia o kekahi i ke ana hoomana l£atolika, aole i pili keia hua Ratolika i ko Roma poe wale Hd. I ka hiki ana mal o ka.; hoomaaa Enelani maaneii ua Mom* pbie a me Kaiarihā ka* mailio noha; ano ku no i ka lalau wale e heohiolo i koha tliau poho. Āblē i hele mai keia hoomana a oleldj he inb ko lloma pbe, a hemeahe aka* na laiia nb inua i lbte koha iho hei me ka haoa ole ia aku. Ua hiki ā makaukau ioa iā'u ke mokomoko aku me aa oihaha hoomana a pao 4 ine ko Aeioū V* M. kekahi a Uā miikāukaU io hoi ka oi b kUu pehi ho ia mea. Ma kaha iUaii oielo 0 kā pāukU āiua b konā kohio £hānāb ma kā moolelo ā Vteb. Bede, Buke līi MokUha H, ē ihaopopo auanei ia iā kā olelo a DinothuSj ka Abotā jtānāgoā i kana olelo ābāj " aole makou i ike i ka hoolohe ānā iā iā, kā ineā ā lākou b kapā nei 0 kā Pope, akai, o ka hoolohe i ke aloha, a malālo hookāhi b ihākoii LunahoopoM*paMka oik hb> k& Bihbpa : o Cābrbbhā; H A malaUa Uo hoi i ike iā oi t āoh3iYiohb b lani malalo b ka Pope iā inanawāi ā eia uo i kā hele ana aku o koiiā iuhā o Aukini kā luna ā ka Pope ka nmnao ānā oiā kānakā e Üb> ho aku tia Bihopa b Enālāni mālalo b kā Haku, a ia manawa ke kū ānā inai o hā l3ihopo 0 Eneiani ā hoole v ' ā uo keia hoole ana b lākou» ūā pāU iakou i kā luku iā } he 1200 ko lākou nui, ā iloko o keiā helii he 50 \lvale no i pakele māi. E maopopo pu no auanei» āole i nohb tnāna ikikā Pope i bā hāhbi*i hiākāhiki eonb mamua ākU 0 kā hiki āhā ākU b kona liihā o Aukini «nalaiiā. E teoho āhā hb o Ēhhiāhi me konā mau j&hopā» KāhUhāi ā i»b. koha mau Diakoha» he iiheā ihaopopo iāj aole ike kej£helāhi iā hibā he Poph mamiia ihb ka hoho ole malalo o kā Pope. He oiaio, aole i like kb &heiāhi hiālahiā ahā i ka Eastefa oiā hoi ha t*a hāUoU iā mā> aa¥ra me ko Bbmā» ākā t M hā likb hab kbha hoomāha.me na āinā Hikinā, oiā khkahi kU(hn huhu o ko ka Pbpe poe iā ihahāwāi'* Buil Mokuha aoao 19. Ua akāmai no kuu hoa i kā hooiauwiii oielo no īoane !, a iuā b oiaio kāna k mā hoi ke kukuli anā o kekahi alii aUpUhi i kā iikna o ka aiāila» uā kUb loa ia i ka hānā ā hā Aposetole, ā me ]Petero pu kekahu Ma it mea uo hoi % ihāopopo āi ūā laWelawe nhi loa na hope b Pbtero i ha mēa piii i keia honua, a t kue i ka olelo kauolba ā ko lakou Haku; e olelo ana t 11 aoīe no keiā honUa ko*U aupuni." tla ike ia ka hakahake o ke kahua anā i kukulu Uio el i kbhā ihahāo tha hā olelo ā līkiu ho Petero; aoW no hbi i ikeiā iā mea a hiki i ke Kebetun aono ka puai īoa āha i waho, ā hoopaā loa ia. O ke kuuiU kēia o ka leaa aha o kekahi kahawal lae ia e ke alii e V*lenetitiiana i ka M. tl. ā haawi ia āktt ia lākou ka mana hookolokolo i kekaki mau Bihopa ē aku, ā māi iaiia ihai ke pāonioui āhao ka mahao kiekie o nā Bihopa o koina, a paoniohi me na Bihopa 0 Helene, a o ka Ahahui o Niee ka hoopaā loa aua o kā mana alii maoli mamua b hā Bihopa o ha wahi e ae i lo&a ole ko lakou noho ana malalo o ka Pope o Eomā. Aoie au e kamailio loihi ne ke» ea», aka, e hiki hō ke makemak ia e hoopao akū āu i ke kuhiheWa o ko*u hc<su No ko Math«vr Parker poai ia ana ka Aeioū V. M. e kamaiUa hou nei, me ka olelo aole i poni pono ia o a njā ke āho o kana mau <4ē!b me he tafeā la Uā maka'u oia i ka hoike ae » ka oiaio, hoiaUa, e Hke i&ē ke kiko waēna maloko o ke ksha poppoe ua hoohele ae oia mu waho e kahā a> i kon* Uiina leanao me kā makau nui » kā hoi ae iioko o haule kona mau meā e hoike lāuwtU wa&u hei i ke akea Ma ka'u Buke mōoleio n kā ēka> lesiā Eneiaai, me ka hewa ole o ka meā i hoike ja ma ka'u olelo peae ia i* o fea U 3$ o Feh.

ua pooi ta o M. Parker, 17, Ik. 1541, koe i kana e haike m*i nei 19 Der, 1559 kai kēia i ka mea i hana k me ka jwlctei it ē waiho ma, ka p«lapa!a o Lamheih, me ka mea a ka poe ī manao iot>, \ ka ekaleaia Eeeiani, t koopuka ta e ka poe lesulti a olelo feapifip<ii ae i ka la 19 o Dee. 1559, Ka ka poe kue ia maoawa a me na hope o kā Pope e noho aoa ma Eoeiani i hoole me ke kuma ole i ka Ordroelta a Edeward VI, aka hoi, tna paha au e hoolei ia Berlcwe, ma keia poni ia ana o Mathew Parker, na koe ekolu Bihopa okoa nana i po~ ni, oia hoi o John Scoty, Mi!es CbTerdale, a me John Hodgk»ns, no ka mea, ina no he eloa aekolu oa hiki no t kiila mau mea ke poni i kekahi. Pehea, oā pilikia pahā kau hoa ? Ina hoi i makemake ko A£ioir Y, M. e hoopāapaa 00 maoa ma ka Ordihelia ā Edward VI, Ua mākāukau no au, a ua ike no wan mē ke kānaIna ole, na ka poe manao ino wāle ho keia* ē like me kb Booner manao, Maāon, Bramhāll, Bnrneta t a me ka īēhuleh» o lakoo. No ka makemake no o Bl(sabēiā, ka mea e noho āna mā ka oihāna alii oia manawa, e poni ia 6 Mathew Parker, i Bihbp*, noiaila, uā noi ia aka ho oia i kā Akihihopa o Irei»ni, a me Tunaitala, Bihopa o Durābamā, ā iā Bohner, Bihdpa o Baib, a hiē Wella, no kā o 'ākou hā i£ibbpā ia «rā, ma kahi o ka poe i paku ia ē Marjr, ā Uā hoole io ho lakou, akā, āohe hāe oia i hoike mai, a ua makau pāha, 0 paiiu kana kaha mawaena, i kā noho Bihopa ahāo Sarīowe mamua, no Bātb, a me Wells, a mahope, ua haawi iā āe ē Mary, ia Bonnerj nolailā, i ka hoOnoho hou ia ana āe o Barlowe, mā kona wāhi kāhiko i noho inua ai, ā i kipaku iā hoi ē Mary> a ua koho āku o Ēliāā- ; beta ia ia t hie kēlā poe aku, ē poni ia Māthēw I Parker. Uā oiaio loa ka mēa a Godwiha, Bihopā 0 lierēfortiā i oiēlb ai, i kā M. Hi 1535, hb kā hooiā āhā i kā Ēai-iowe» ho ka ineāi ē iioīio tiihopā like āhā lakbu ia mahawā, ā hē hopē.ioā māi ka Māāonā Ina hoolē aha, ē hoopaapāā mānāo iuo i kb BarloWe pohi ia ahā. Uā pau paha ke kuhihēwā 0 kē ākēa ho kēiā mēā; āihā hoi he hiākeihaieē kb ka iēkiiiēhili ē kbthb maua mā kēla iiieā liiiii kēia thēā lii, āoiē ho ē hāihaU ia ko'u pāhē ahā ihā iā ihāu hiēā. Aoiē ho wāh ē hoohālike iā fiāfldWēi toē hā inākuāo kb Moihā Hob(hāhāj bia kbi b Leo Viiij Bēnēdtct Vj SjleveStēifj ā pēiā āku; āka* iia bielb au, uā hiki loā iā Ehelāni* kē hbikē i kā ihēā pololei b koha ihaU lalahi Bihbpā t ihā o Paulo la, mamua 6 kā hbhb āhā b Hā ā he iēhhiehU ioā i kā hfāhāwā hbbkāhu ā owāi ia oia hiāii Popē* ka hiākiia biāib b kā oikāhā? A ina pāhā uā ike* ā Uā kāhaiuā ko Ēhēlāhi poe, i kā jponi pono ole ia anā b kohā ihāU Bihbpā; Uā hiki loa ialakoU ke hohOi ākU i hā Akihihopa, 0 ka Hhomana ileiena} a me ka ā tiio nā wahi iēhuiēHii ē afej hb ka mea» aohē kue 0 ko laile ē iikē ihē ko Rothāj i ko £heiāhi) ākā» hb ko lakbU kāUā ! iua blēi hoiaiiāj uā hooihāU hb iākou i kā oiāI ib oiā iheā. | Aolē hb āu e kamāiiio hiii ahā i kēia ihahāwāj iio kā *' ho ka ihēa t tiā ikē ho aU, abīe loā oiā kē kāUohā ā kā Mēsiā i kāhā poē hāUhiāhāi ābiē hoi īā i*ēterbi ē kāhā I mahābib ē iikē hiē iā; Uā iāīāU iba kā hiēā āhā i kāpiiipiii āi thā Māiāio Xti: 3 ; 2; a hie Kdr. llt: 15, a pela lba ākU; Uā lkē ho hoi āu I kā ihāhao b hā thā a kliā Nicēhē r bīā hbi b ist ftiā.. Hbiii. 3j ih ēpst; ād Phiiipi e. ii i kb St Hiēi» btiiyh ih H» kb Ainhifosē } ā pēiā āku; ākā, ua kuē ioā ka ha j?ope i ināhāb āi| a ihānā ia nb kēia he ** Pu ē^ahoiē^^ Ua kuāi ia akii kēiā ihāhāoio i kē daiāj kukulu i* āi kēkāhi Llfakihi hUi o i ihāhāo &i ē kahā, ā oi āē kā hāhii hiaihUā āē b kb hā Luakiui e āē ā pāu tā #ā t hbiaHa* iiā hooUhā iā hā luna ā ka Pope» hii iā Wāhi ā iā wahi akh ina Fārani, Sēpāhia, Ēnēlahii» Giēireā thē hā wahi ē āē, ē kuāi āi i kēdāiā) ā 6 kā ihēa makēihakē ē biā hā hoāhanāu, a me hā mākāihākā i mākē iloko b kft hē#ā t āiāb ka ukU āku ko kā hiēa ihākēmāke i ke dals i k& KahUoā, alaiiā, phie īā ākh īā kā hiea i make, a ua kā)ā iā āē la kohā hewa; ā pēlā akh ho ā he nui wāle ke ano kā hahā b ka Hiēā nana i hbbko mahopē hiai, ā btā hoi kēkāhi kUmU hUi i.hāālēlē ai o Lutēia k i kā oi> hanā mākUā b Hoihāi hb ka hāUihiā i kēiā māil mea i olelo iā ae iā. Aole ho i |*u ko*u ihānāō Ho kēiā ihēā, a he āā loā #āu ē mokoihoko ihe iā. aia hāē o ka mēā 0 hiāUa e kāeo āha no keiaiheā. 0 Afiiotr Y. M. wale ho pāhā, a me ka poe 1 hoohiki ia 0 hoho mālalo o hā kumu miahāo i haha iā t ka āhākui 0 Lereuta, ho ka Transuhst&ntiftiioh, akā, owaU, a me kā poe ināka ike no a pau loa i ka heluhelui t hā kauoha a ka Haku, aoiē loā ho ē mānāo.io ana i keia, a kue hoi i ka ka palapola hoike, a Ihēkaoiāib ho ia meā. B «ē ioa wau ē hoikē mai o Aaiou V. M. i ka 10 o ka Transubstantiation, mā ke KaUoha Hou 4 Ua maopopo no ia'u* aole loa bo mālai' Ia t a ina aolē e lo&a malaila, e roaojpbpo āuanei, aole loāi mahāo ka Meeia/i kan» ao ana i kaha māu haumau®, ma ia mau hailona e ola ai ka uhahe, e like me ka mea i hooholo ia ma | ka ahahui o Leraeta. iua e menauīo ob hft | toea ā p*U Ob keia t alaiia, e make «ooia. Aloha ino ka poē 1 hookauwa ia malālo iho o kēiā ahahui. 1 ha haumana no ada ka lesu i o!e!o «ku jāi» *©& ia Petero wale no, akā t ihā hiumana i no * pau; āole no hoi i olelo o sesa, "e hoho np tae ēe, i ha wa a pau," otā hoio P«* tero, aka, eia no ka leau, *' e tiofeo no wau ms oukeu," oia hoi, me kannnau haamaua uo «

I pau, ame k» l&koa msE pa« sku; «na Hke fiā aoe hoole oka Ben»i iko Hekoa, Ime Ju> o» Hoomaoa eae i mj4io ole malek oaa. He l*}aa ia, ioa peia. 1 U* h«i pa ta taa Bthop* T Kahuna, Dwtkoi»t a ra« ka poea p>aa i baaa Hke oie e Hke me k« makemake 0 ka Pope, ik»«sia Mary t be 1,000 ka poe i hika ia, aoie he 100, e likeoie kana e hoolaawiii pakaawili mai ue«. Aioha ino ka poe t Ittko ia iziahope oke kaueha, & me ka makeoiahe o Da bope o Pelen». He hoolaaa laa ko'a manao, ma ke kamaifio aoa ma keia mea, aka, me ka makemake oie, ke oie e koi ia mai. Ma keia pale aku, e kakaa aka 110 aa ke ae mai oe, ika olēlo hooholo oka ahahni ma Terenla, i maopopo ai tka iehulehu keia mea. Me ke āloha. A. M. KeHELE. Kaopoaoa, Mar. 16, 1663 |CP Da ula maikai ke ko mā ha mahinaai o Hilo, a ma ka nana ak«i, e pomaikai ana no na wiliko nialaila. Ua nni no hoi na kina i loohia iko laiia oia iho hoi oka ua mao ole, a inaloo ole no ka wahie, aine ka aina ko ktipotio tib ka ho a aku i wahie, ilka, oke ano hui; aa hbio ka hana. . ■■■■. -- . |Cjp* Ma Uiupalakaa, ua nui loa ka a oa makau nui o Kapena Ki tna; itia e hoomaka ole ka ua koke ana ma kona wahi. alaiia, tia hoomaka oia e poho aha, no ka ua ole, no ka mea, ua paa ptiha 500 ēka ike ko maikai, a no ka papaa la loa māiaila, nolaiiāi e inakaukau ana oia e maloo, a mimihō iho. Wa U t palapala i hiki akii i Ladfliia, oka ia eoho o Peb. ua hoike ia maiailoi ka hold anā d kekahi maii hioku kipi, ma ke kaikuonō o Bebegali, nia ka Moana Iniana, a ua oteid konā alii kapenāi ē hoopoino, a e jpuhi oia iha nioku a (jau ē hblo ana hiaīaila, tna Khiakāia aku, ihaīiEilo oka h&e oke aupuni b ka aoao ākaii o Amenka. A*bie i lohe ia mai ke kh āha aku o ha Aili ® kā aiiia i hoio aku hei mā (Cnpaiākiko,hō ka iiiehi iia holb e inai nei na hioku lawe lleki abk iākou i kti aku; Ūā hāla eltia piiie hiai iā hiānāWā niāi, hblāiiā f i ki»iā maūawa, āia pābā lakoii mālailā; hbbtt»ākā o Peie e hāhā hbU i kāhā hanā liiā kona lUa tna Kilaiieo, a 6 kā (ioe ptihi j)feife h j)āiij 6 ā6 iā fib kb jākdu nāiie ānā ākii e ikē ihā wāi kihbhihblii ā l?eiē ke hāhā (iiāi; ■/ ".m-M nhi hb ha kbpe ā kb mākoii māU iiiākāiiiākā i hōniiiiā ihāi; ā hb Uā piiia b ka pe{iā( hbiāiiāi Uā waiho iītt ho iiiākoh i ke pāi ahā a keiā ināii pule āleii) iiōlāiiā) hiāi kāni uhu oukoU, tJā iiiii kā ihākemāke b ko UāWāii l»b& fe li iā ke kāhākā pepehi kāhākā (ke ku ■. M k ā »hM kbtiitvapābj)feDāti ā m\ i i e ike āi kā pde kaiohe a pāu, ā i weiiweii bhi koi iākbii ikā pēpehi kanakā: - m* Uā lūhe ihāī ihākbhj iiā hbb{)āiiā kēkāhi kāhākā bi pākeiā 6 kā hihiie, bia hōi b ttekhokāiāhii hb hā ihākahiki eitiāj ihē hā dāiā kōihā he iWākāluā; tib oibi okā eneūi hē ketākēiā b kā iihiāiiihā;