Ka Hoku o ka Pakipika, Volume II, Number 25, 2 April 1863 — Hai ma ke akea. [ARTICLE]

Hai ma ke akea.

Mka ttbka PakīpM ot. Ke waiha aku hei kau makamaka a ka iu a ka ia, i kekāhi mea a keia iahui e hoahau ai i ks iakau mau e iike me ka kakau kumukaaawai haia akaa, e aoha nei i keia mau la, miiaia kai a feo kakau mahiaie Mui haukahi, e uaha ahā ma ka kakeu ihaa haua* kha kuiikua. i. Aahe Wa i kae, a laaa aku hh ia kakau ka Mauede mua a itihuairi, M. H iBd4, e m a ,tol Wā iae hoiu akaa iu mai ai eke ieuiHukan»Wtii, e hiaa, a e haaku aku e Uke me ka kakou Hiakēhiake pHHuī maaii, aahe ua hai he mea Hāua e keakea iuaii aiai hai ehiki mai ana Ua la ia { aka kaknu wa paua ua keiae kuehuehu aii ka knka'u mau LuH&ikehaia iha, e haakuakaa ia kakmi, a e kuka ha hai me ka haahaa, e iike hui me kd i'auku aka kakau kumukahawaii aia ha hai ka HHohao aa* i mau LuHamakaaihaha ha kakau, e hafata, a e hēie hai i ke kau Kahawai, i ka mauawa a ka Mui e makemake ai, iiaka hai a bi iua makahiki e hiki mai aaa, e haaa i mau Kahnwai e aike Aupuui, a;me ka Lahuikan ; ka,a iiaka hai aHaia e hiki mai ana, mahafie iha a ka liiknii HaaHaa ana, ā haahaio haf i ha kahawai kupauH;

3. t)*a! ana tflea ilako dko kakdu mm taus§«i, e wae iā ae i 2? LūAaw'aka* ē hēlē īHa Haia Ahaoieio, e iike me Ub kkk«iti 1 oka liiHaU tteiri, a tīē pbHa hol i kēia ai&ua koho, af>atm kdhb; ē fi6btibu i ka Hiēa kuf oh» b iakou a ha= auaaaka, hiai kakoueiawē aeika t»aukti mua a'u i kukuiu ai, ma kēia kukuiu īiikhao aaa, e iikē m ka Pauku 4, oka kakou ku« fflUkaflaWt*it 0 Hiea |jaha, a 6Īā Hēī m ā 6 iala flo hui paha, iid kā ttieh ( 6 tia liieā kilpUH» ikd iā iid iā ( he pōē fjōflō, &dāUāO| haiptiit*j am m Hieā iike e ae. Hē mea kupb* ftb hoi ia*u ke hooakakīii 11 o ftieā hft po&o tiSe ka HāHH aku ia ia a hōHHao,»e ktiuuha aku ia ia i hēW Hiāi, a hai maHad mai hu Hoi iwua b kekahi auaiHii.HUi i kahēa ia s iiaiia kakou ē iuhē ai i koūa kUpoHU ē hēia i a&wahi ia» a kakuiiē hoohua fle*L Mai maaao ikē kanakawaiwai dia Ihu, maHiuii o karia Hiau haHā i diēid ai imui o ēukou, ihe ko ka« kou ikē aku m f auhe eua ko|>dHō ma u wah'n ahē weu puHo fifl hōi ia kakau kē eaua ina oiēio htihoft& a ka poē kakau wa ko kakēu wau Hu|)ē|ja o kēia Hiau iai ē iaa & 8. P* Kiiaiua» i. Maakuiā, & H, kawaiie^ iēpō! !tf« ā iftē ii ; o «4ē hē ! !HfA iaj aia iioku &ko iakou m» kukulu tHa< aao aui, &a nieie faohoHU aao 601« a |»aaitiki uo hoii a oia hoi kekahi fi»ea a kakou e (»au* iēiē HU» sij a iaa \ iike kēkahi ē ka lakou hi«u olēiō pē\*t a oī aka pahA pahi, eia ihd ia ee kē kaaaka waiwai* a ēhēie I oa wahi ia a kak&a ē oiēiu fiēi i iēii tfi*« ia # a he »akēhēwa ua »ēa a a«*

g ; 0 Mek i tiie kēk hieii* iolē li fit* ki i**ē hai{ttite t 1 ēhiēhi iiii |>ah«i kdi fttt ii Uitt htti9leiō i*& Mi ka laikihk ki 1300* hi ko ii h*k ( a tta puka isii haē kikihi MiMWii im i kikou b oiēlo oēi i kēia «*iti ti, aia twhoi kī "liiiwii # httdēflli i«i ī aa iiaī ifift I bii Bii miMMiii e ki booka«akattt%. H ii)ll Aēi kiktttt ia kana#ttl, tt»ē ki mnāō o ttmi i koiia &la 4 a be ffiē» paakiki ttd hoi ii* i hft «oātt kēiki flēft «iliki oii hiH ii Wi| * |wiā htttt M i fci aiākahiki i haia ii, hē Kahuiiipole

jfe «heifa Uii rai>wteie ™ H»pM* k«wldo, ta koopia il h(hi- | fci Kao«w«i, <& hoi t <« m «oi © n #ftbtoe «noekoiahe i h»p*f i Ra Mki; «»* k« eoe k050h«," « pehea )a t& ? b« 6M tt Mipale a# la hdt im i«t a*a iuite la uaa mc . k*biki, oobib, a* pooo ofe ko h«kou manao •a* ,^aia ku(£ts, a m*»aU « »«ūi kakoa, 4. Me neia w»te ao ks pooe; aaao*o, no*«a i ke Kanawai, maoao ioa i k« poao o keia hhmkaMka, w» ka on, ke Qtii tK3 m kap,oai © keia mia ta m kekaki laao * 0« kdt ki u#f wh* i kek«bt m«it( mēm īi eiai ai | keia iahai, a me oa mt« * »| kei, iwlw hwaiaa. B»ak«ia »o. (aai nei ia noooooana ti ktkda i kei* menawa a | Mu!*, ctā olelo mai o W. B. Rat»ohthirnaeQ o ; o Maooa* ®a kekahi hein o kei* napep» maa aku »ei, na b Ahaoleio o k« M. H. 1955, a ota ao hoi ka Ahaolelo mua, i Unm «i keīa mai o kako-i; a ua hoike ai«i no hoioia.e aoo-

000 nui ia poe i ka me» e nui ai keia lahui, n he mea liilii na mea e ae i ka hnohalike aea, aole nae īakouihAna, oa lik» loa ko iakoa n». . nao m« ka pono o ki nw* hookahi, mamuli 00 ; j fe'>i 0 ka lakou kipe 1« an » i na kbh» wai tno- , a me na poolo {M&kni aaha, aka, ma , kā pau ana oia Ahaoleio, aohe nae i loia ko ka Moi inakemahe; a pela inau mai uo* a hiki 1 keia Ahaolelo ana iho nei, aohe 00 himau I fhea aeo «ni e ae, ek&, tttt koho ia hae he mau [ Ku(nisina nana e ooonoo, idle nae i Tohe ia ka itik<)tt mau olelo hoike ii<*ko o keia inau 00 i ka loaa nna o k* mea e nui hoii ai keia lahui, ; e noho ana iioko okeia (noaha *nai» e pdi ana ; kona hiaii ale ma kona ka- . hi hoi a kakoii i noho hai iho at tTmt'nb* > hoii mai ko kakou mau kupuna niii, oia no 0 Wakeai a ine Papaaiiihanaumoku* a pi laua I mai o Hoohnkakalani. 1 5. AbW ho hoi iu i ike i ha taea e loai mai 1 «i <* tti P«no Mno o keia noho hotitta ana, a o i kekfcht kumii hoi ii o ki poaiaikii o keia lag huii a ftib ke aupuni Ma ka mahah o ka pe- . |ia o ka "Hoku 0 ka t>ikipiki;'* 0 ki pule 1 1 hala ilie» Hei, tia ike kā'il rniti Waki i kekah! * 6leld e kaiioHa iha i ha Hiea i kikoii e uoonoo hei/i Hiiu Luni M kikoai a oia tio ka wae ana i n;i mea he 2tfi ho loko i« d keia mau taus;thi, i kekahi ktimti ina i mahao ai, oia tio hoi kti ke ah|itiiii haiwi ihi Mii i pUd dala i kft poe iiiea aihi; i kiipono i ki fuibt kh aha i iliikō o keiā Dii|iUHi; iii loīi ii likoa hi kina, > a o ke kiihiii waiwai boi i kahi e hiki ai, ua l helē ii; i Ua lilh hiiU ikti no ia hihi 1 hi inai lihini mni hi wabi e tnrtt 4 a o kealm iho la hoi I ka k;ikod ? 0 ka hoolehelehekii. Owii o na * kanaka līawiii, i Ulakoheo, e hapai hei i keia hiaii ītahs '* tJalolīe ia thai hie hiamiia aku I hei tha Miīo, 0 S ; kipi, a nte Pahlo Knhii kiulii ha īhēa hnwi i hoomakaukaii i kekahi , iiha hiiki ko tna. Hilo. Pehea la Itoi ka litta hiha i keiamHwWi, tii lid iffef1 i Aole au 1 lohe Hou tttai hel, kole ho hui tna na ! hh|ie|ji< ho fah hupe|ja tnai ko 4 u ike aha i l ki kua hoomaka ihi tna ii hihi« ma ko 4. 5 A. kaelethiktile letei i'ehea hoi ka |wā hai iihiiiho hii Ulikoheo, i loii īi lakou keia l liiiU haawiha ihōa f "111 ulaUli kuhkoi/' ē ho- > hd heopu mai hēī i kti iakhU mau {iuu dala i huij i hie kh kakoU mati % alii 4 e hiahio iha e i hipai i keia hiau hahi kanu ko. I 0 0 keii ka itiaha hookahi i koe mai ia : kikoii i keii oii hoi ka ihei i'u i ' oleln hiuo ae nēi ihiluoa ao 0 keia kukui lu Oiahao iflft, Oii hol ki Hiihi bāfota Luna- » hiakaaihāha, ho ka meii thithiii aku Oei 4 elua - thihi I waiho ia kakuu, e like hie ke KuhiukahiWii ia Wa, i mihope hial, Ui liwe 1 ii ikU ti hiihi, oii hoi ki hiahi bifoti Lhha - Alihui, a koe kookihi mal keia, a he ttsea pi- » iikii h» h(īj ke litife keii mihi īhii o i kakou iku hei* noiiila; he mei poho loa ia i kakoh kē ekahele ttti keia mahi i mai ia - 0 Md hou ikii ln 4 pa|iaU kikou i Koi hiki i kipakii, iohe hoka e l<ftta ia kakou, 9 Wihi i ki .ilek Phho ioi ke koka ana 0 ka s mea iok&hi o ka ihah&o* alaiin HooUhi iku. t i keia mau katt Ahiolelo iku hli/ke Waiho i ia mai hs Komukihawai mi ka honiilo ahi, a - ke Wiiho hei tti koolilii hou 0 ke Kuiwuka«i- --* #ai, hi keia Ahaoleio ie e hoo«od U* e ike ho kaknu* holaila, pm t>h *i k» Hele ka £ poe hi|»a hiihih thilaifi« huikati, a J ike hle «ia i ka mea ihi e 0 ĪHhi ai, o ka hoi lo hh ia, haha Iho m e nmtt ana, lloko o i ia mau la e hoho oei kakou, ta naioo ka poe b hiiUih i kupoho ke Hele iha ia i ol aku i ihiinhi 0 kekahi poe i hēle ihi ia b«le i keii - Ahaolelo l hala iho nei» ua kela Wile aku ko I likou A«ihito imtii 0 kekahi ow a ea ike t ioa »att I ka po* kupohh ole i nhho thfl 1* > kau Ahiolelo iho itei } a eii ho hoī ii} !to Puna* HiWaii, mah Liiiii ( ko Ko«a Hema, ko - iCohilii ine kekahi Lohi o Hilo, ki tt«S i hina ke poo» rtie kekihi 0 MoIoImiI» i me LaOai, 1 tfle kekiki 6 Lahaīhe* kft mea I hoopai »a tto i ke kipe # me ko Maka*ao ( ya hllihil t>tfi»a, 1 kalele ii Kah Wale ibo ho iakiMi iltti»A * na 1 noho, e hoohio palipal* ii m ka uko oU, O 1 ke kamu o ka hele ih« hiil 0 kekahl ola poe, ! he mau kooohiki, Luha *likai, hitpiil# f W t mikioi oleb 0 kUaiiha, Mki i hi hali Aha<>lelo« ike ole I ki #tī|a pooo ole ke oleio* pooo > *abi palapala hoopii wale\'m£ helaheia a), aoheoiehe kikike hoopololeiikaha oklo ihttti 0 ka īi«l«i a he p*>ao hoi ke nana n>ai na Apaaa I mkakali be ko lakoo m* L««i # a koho hoa hiaii poe aii. Aia ma ka «aokhpnii Oihu, hi oui ioa ki poo kttpo«kd e mA īa hale m k» lakoe ike} i ini i miMO hukoo i 0 likot? I «iit* Lhna tio ko ottturt mau Apāha« pono ao, no ka tiwa 4 aamaaai) #au, aia ma ka thoku« ( pdiiio Hawill, ua oii tb«a 00 pihi ki hapi M nui o ko likou pohli, a ike ole ai Ukou i ki

tMm UM W hf¥» fTS ' # |t. o L*hatft« b§i t t* J, V?! H *»8, P, K«lattt r &* poo Ma H«le AiM«k> 0 ft* lumU Nt> 6*11««* w*te »sl M «r*u n0 lt«ift poe, m« le'a lohe ob m4 Jkd lekoe w*km*ks m« lt?i« !«€*, ftkft, he)»«» ho»kftka w«le eku /»o b*e k«ik fit Kiitft% o k«b» fi«e ( be po* kopMio ao kt odhd bi« k h«l« t tna ki ik» H)tM •«» aku l;kft Ukou «•» ol«b{ «i« oo lwf o kei* p6#,Wfe«lftw«l€ ttra k«kt> hi 0 Ukou, tkt, e olelo tati ptht «unnei ouknu» '<o ke«hft ko l«kou oi ima« © mtkn« V* PoiM» m» k« Jiote, hookuku oklh), wehewehe K»ruw*i, hoopSk« MMinaii ana, tme na tatt ano}ttkes tfi« kft hoao wal« no <1 pooo ai, tt>l« <1 olelo w<ih*, tne he tu«t nl« t aia wau mthop« 0 keia po« e piii «i, iiift |mila k« man#o 0 keka> hi pU e ooho mti n«i, H« m«ft nui, a h«? men luhl 00 hoi keit olt?. io fttit ft'», ttiii e lilo mfti ia i m*?a pakiko m&i n« oukou i«'u ma k#l« hopo «ku, jfoko 0 kpii kukulu mtfifto «oa, alaila, he pooo no ke 01010 lo ifco kt m«ft o fflftnto ft»ft e hftn« pela, " & i owtu 00 k« kupooo, fthe pono loa 110 wau k« a noho ma ia htle, H a liko e «o, t i loa» mai ta kakou ka hanwina mt keit hnpo aku, oln iho la tio, lie pono 00 it oukou. t h«t« nmi • kaianuu ia Wt« kaina, iloko oia hal« Eia nae hoi, a i hiki 0 kcolt no it 0 ka ilihuao, pa wflß vrahki no Maf«kt, ka poo i maa °malaila, a hoi tuutuu aku i k« one 0 Jdi na nfttufto na« hoi, kfthi i hootflkmin tr?ko kakou ik«, «ole i loho ia k«ktht hana, elik^ kt htna tna ma Hawaii noi, no ka halo-, ta O k<*ia mtmi na« i iota mii it kokou'ua 01 «ku it imut ona pomaikai i lo&a mli ia knknu, a he met iiilii na mea 0 a« ma ka hoohaiiko ana, abt m«ft minamina &o hol ika poo 0 mtnto ana iko lakou miu pono iho, a ho mea kaumnha no hoi no ka naau ko, lilo aku ia mei. Auhoa oukou e o'u hon makaaiīmna, e noho mai noi mni Hawitt; #" RfWBl a Kauai, hoi o Manokuianipo, 0 hiliu mni, ■ nana mai i ka olelo i'u, a ko oukou hoa iii uiaula, oial wau «? polooi e nku nna ia oukou, nnmua 0 kn hiki ana mui oua ln In, oia hoi ka la i manao in ai kt pono holo okoa 0 keia lahui kanaka, kahihoi o na milihiui 0 na aina e i noho iho ai, kupii I liUhi. 110 moa "malkul,'» oiioll ho\ la'u, ina • ltwt ana na Apina koho o keia Aupuni, ina mea a'u 6 oielo nei 5 keia ia, ana Inkou e wae ae tna io 0 keiu 01010 a f u; ain pu me lekou ko'u atoha nui, no ko lnkou mmuo ana i ka'u oteid. Aohe he mea hou keia, peia no mn na nupuni nnauao, a peln no hoi i hana ia iho noi i keia knu balota i hala iho noi, he kumu alakai ia. A i hui oukou, a noonoo mamun oka manawa, a hooholo i ka oukou mea i ae ai, alaila, malaila wale no oukou 0 kolio ni, 0 he moa makehowa ka lawe ana i ko hai bnlotn ke onou ia mni, kiola aku no oukou in, m« ko oukou 01010 nku, " hele pela l' M Oia ka'u olelo e waiho akw imua o oukou \ koia innnawa, a no oukou e noonoo i kt pono, u mo ka h«wa 0 kelt 01010 ana, aka/ina hoi i loaa kokahi olelo e hewa ai keia kakau manas nna, he mea pono no ke kala mai ia'u ina ua hewn. oke aloha ko oukou. W. H. Payalauahi. Maroh 17, 1863.