Ka Hoku o ka Pakipika, Volume II, Number 26, 9 April 1863 — E Seku aku ia L. Aholo. [ARTICLE]

E Seku aku ia L. Aholo.

E lea līoku o ka fakipilsa oe. Uā' nei tni i 'ka olēlo pane • L. Ahn« 16, o liahinaiunā, e pale ana ?a iā ma kana " lī»i olelo Poomuku," ma ka luakini o W aiuee, a ke uhi nei ia ia iho e naio malalo o-io* na kiunu "manao hookamani, me ka olelo iho no, "AoW," Ao(e io ka auanei. ke minamina loa nei au ia 6e e L. Aholo, i kou komo kolo okoa ana iloko 6 ka wahahee, me ka oleiō hookamani imua o ka lehulehu, au e olelo wahahee nei, aole oe i h&iolelu ta la j>ela, aka» ua lioike akea ae nei oe, ma ka nupepa Kuofcoa, Buke2, Heiu 12,0 kala 21 0 Mar.; a ma kona kukulu manao ana t e hoole mai 9Dā t "aole ka wau ilaila v " He ole manaWainō nae; a ke i mai nei, o knu wahiae ka kai laila. ike olāto laai nei nae o ua o Aholo, me na maka lilio, a nalowaie kā ike, i ka mea nui o ka paiau 6 kana mala e eli mai oei, a loaa ae la ka bu»ole!o, "aole au ilaila." Auhea oe, aok oo peha wan o kau mea i ini ai iloko o ka laakini, aole no hoi no'u kau huakai o ka hiki saa mai ilaila, e hiki ai la ia oe ke hoomau 1 ke «u a kōu maka, e ike ai oe me kou mau ano kli onphi poaaae, a ike ole īho i& ka oe ia*u. Ke ōlelo inai nae oe ia'u e Ahelo, ina wau he hoa io aou, he hoa wau ma ka hnelo ka ike; me ko i iho no, he roea kupanaha ka lilo aha o ke kanni«.o kaaina •, i hoa oo kat lai a me ka iu. a tJa hōhewa loa oe i kae pali o Auwaiawao, ka ua iaea H«lai*u ; a he mea kapanaka kn paha ko hoa aloha ana no Pugoea, ke kaaeka o ka ainā e; a pehea la ke Ika pono e olelo ai? B ols4o ka palai nie ka wahahee, he hoa hakaka o Pogtie« aou, e. hoolilo iho i kp olwa nohphoa alohanna, i alaha o(eea? h«uieakoptw>ht ae lā 1» iwi ke kaoaka o ka aina e, ke lilō atai I haa alo&a, So laīan loa aku ia e |fc ī «fii aei oe, **aole ōō i Ike ia'e, » 3»e insa o Ai H. Heahā hoi koa n*e i ftt» «I» «i # M« ko o&U» iho

•Oe "eole sb ilail»-" Ua tote ka |ib kom»> ka/h m» i jk£ oie «v oiai «a e ooho i<m !« pole ll Ke olelo b»u m«» oei e«roe, oa ike oe i d« um • pāa t m kom ao «ole malaUa* I tusle »bo« ilaiia e umi io» «e* a pu, a koe 0» far boi e* wal» aa. Ke i rosi oei m, "be hoa ka vr«o aoo, a hoha ibo, pdbo koo ouka, pinana kon lehelehe. M A&i ao wao i babo ia ' di„* koamoama iks, e me oe t ka ai koke ibd oo ika ape, a fce k»awii» la i ka maneo. a. kopak* e mai nei nw oa olelo ino, pelapela fua ole f kopooo ole ike kaaaka e like oe oe ke hoopuka, oiai, be Kahooapule oeeL. Aholo, nolaila, ke mipaenina oeiao ano, iko !tlo na'a e ao aku la oe/i rala e biki ai nt oe ke ban« ma ke ano Kahanapule; a penei boi ka ke &*banapo!e oihana e like me oe, "be bala ole no, © kane ana oa ka wahine bookabi, e kiai »oa boi me b nobo malie, he akamai, be hookips, be akamai hoi ike ao Pēla ao i olelo ia ma 1 Tunoteo III: 2; a e nana h«>« no hoi ma ka paaKu 0, am.ka i. Eta no boi; "o kabt au eka nei, he wahi hoanp »a." IC ua K*ahunapisle nei, oa kuhi au, be m«a la ia e pono ole ai i ke Kahunapule, a he mea haamia la ke olelu ia pela ina olel» ino, e like me Aholo; aoie ka! eia ka he mea lealea wale no nona, eia ka he mea e maemae ai.

Eia iho no ko lilo koke i kaula (Prophery) ka ea, o ko kapa ana iho no, o C. Kalu ka boi au, wahi aa. Manomano no hoi ua lalaa ou e Aholo, ko kap«ie ae ia'a ma ko'u inoa', a kipa iho oC. Kalu, ma koa manao, ame kou ano kuhikuhi puuone.

Ke i mai nei oe, o ka haiolele «u i hai ai i» la, o kau no ia e 1011l nei, me ka lau-i a ke aloha, a kalaumaia ake ahonai, me kn uka ole ia a iiliha a'a i ka Wr>, a haawi ako banhi oe i'Sc<* mikana a ka p'oo lapawale, a o kekahi, uii hanwi ako ia oe i ka makarta a ka uhane, oia ke aloha, ke kuikahi, a he oliofi 6lē wale.

Oko Ki oae paha rā ilo ia »/ ke aloha, a plhw, a ho. & hanittt mU kela nihbiirtblW au e iini nei eo 1a i Kou ike ana i ko'u mau manao oiaio, ili iho [a a tjahaha ko ahonui, a haule iho la ko nloha malalo ou kapuai wawaē, a kokōlo aku ia Ilalo' fae hē naio |a, ā pane trt'ai oA ia'ii maf ha hua kūaaka oka ukiuki, me he keiki lailuna ō (iai lala inaloo o ka miike, kad i hanai mai nei ēke Kiihunaipole, a lilo oe lsie k&haka aia malalo o kad maa olelo irioino,a pilaU hoi; ame he mea ltf &he keikrfide waapa ho-k» uwapo. ka Helē wale a ftiaa ka waha, i ka h&>pukfi r# a hiiH6leflo ino, oiahoi keia, '• i ka niā,'i kiilōlo; 'pinaha ko lehelehe," a pela akō. anei iW mau 6lelo ia oē ikē Kahanapule £ ? ke oleīo ' lhb niēi aii, a6le. " r

Ke olēlo h6u hēi ēu, iolē' au i wahahēē, a hakuepa waīe iho ia ōē,; ao oe no ia e hitfole alapahi nei, aolē"oē PKkioielo 1 , ē ftke ihēikē ai <inf ks Hoka 6ka Pēkipīka, a ofa hoi kau e hoole nēi, mē ks alapahinui; hē oijtoofelo no ia au.m'akahi au ē oielo ftēi, a ē' kuhikuhi mai nei, aole no wati ē } 'hoo-: le aku, aka, olelo iho <io 6ē, ' f aolē e lilo aaa ki n'»ho 'allil lia p6ē ē ih'alainē ' ikii ana no ka la HailaU o ka ' -

oleloneiiiume kat oia(io, tf lohii6 m<id t fcki, u* hilabila aWāi <ie ea ? a hurta iho eā ? > iwmā waie'no oe l ā6fō 6 nalo, ua fche ka iluna, a tn6 ko ka honna ifalu,.a nie na mea a pan maloko oka luaikini ia la t o' koe o L AhoW, fca nieiā liana k'a o(el6 t ptif(a āe mai loko ile 6 kona wahā, #āhi hoi ānā e hōoie hbokl<niiii 'iWai neK* • Pdā rin ika hikiWdwe o ka waha i*e k*ttffiilto; ā mihope, Kiwle 1 he ole eoakona ke?a On, i āha 4r W ho&Ie aua i ka olelo a.kouifrātiaJ

? Akahi nowM aike/ke «iākōmakā ftei oe kdmai, ā hOrtmaka r © ao ikā wāhahee; malia hi māā nō paha ea ? B kahi aoā iio pah£ 6ē, īrt poe knli roak6&, e tohō6le āi i katl 6lēlo; he nni makou ka poe I loke, aka t ou : -lioā «io pahā k# p«ē āe rhāfaio 6%« ho6piliroāāf t it huoa iho i ka orato nM6H i lohe ia, aka, aole nae «'u monao lana, e huna ā«tt i«rioti ia lakoaiho malolo o kou kumu niāhā6 f h66kāmānt lua6le, a hunā iho ina oiaio maoli. a nliaiia 6 Timoteo, ke keiki a Paalo. N ;

fii* hoi kālīliN!;' 6sf i mai ntf j$ rtitikohāi pololei māi d'oj| oa olelo' io no oe, " aohe e lilo mai ana ka noho 'lii, « kā poe 6'āfiāāinā ana i ka fi faanā6 6- ka Moi." I^lā<fto wahiau e otelo fllāi o«i; a i ahā āi 1ā kā bot oe e ōlelo miāl o»i t kai i, Wafrāhee." Kei māi oei no «*i o k« twih*h«e kā pahā ka pono, "e lilo oo ka poe i ahaaina kā noho wāhi no »« e olelō Hiai ne>. ; :

Kahihe** oe i| e Ah6io, aole a*a kamailīo pela, e lilo no makon ka noho lii, kua ka> kaa menao, 16* ki He?u 30, ok£ iloka o ka Pakipika, iaa ko ftai mri trei 00, ua olelt» oe pet&j a mihepe, hooie anai. Auhea la ka oiaio? oa olelo »o anei oe, aole ? Aka, o koa mea nae e kaeko nei, o kuu olelo »a*t «* & pttmi ake hoole nein«> oeioe ka fcoop4&iftai&' 1 ■

Ua hai ioMia oka iehaleK 6o ''$fo olek> a«a, «aok elifo ka nofio f« ia nakou, ke po* e maialM aiia i ks «lawinaia I*." Atfla aāal <W l4die e Ahoio, he poe ponr noho *Ki ole makoa. aia oe mal nei an ka oMo oka «Ao '1b; li; he kanaka be i pilu i h» i ke kako, e noho oe w& m wahi, a o a«. kos> T he fk»e iloka Alii makoā, e Hke me ko maioa n»*tit fctt|mna, i kaiaa po ia aka ta me kolakoa«atthtktt,iMae aka oeiifte ak hiki ole kt h«) hoa oiai. . **

Ke laeoaaaopopo loa mai »ei eo oe» me ke kokoa o«i ttiu xto hi», i kaa maa &e*i Ikk>pwka ae aatt fia »jia 3®, a fce« &arpijfti; €pe- ««' »» w»hi aa, ko aui ao i maiamk i ** «w ® o k» a» nei, aole g*aei

lilo ke auponi m lakoe. aa e hooia nai aei «a, o kao oAelo no ia i Waißce jat ia. lepinika, lai oo paba w i kaiMilio "« la pe!a. * o keaha la ka'a ofeh> t m» e kapa tai oei be wahahee; aofe ao boi iwi, o fca's .oia i koopaka ai, a o kaa ao bot ia e olelo > ei, am wahahee ao. £ oaoa ae kakoa ta ia oei, o ke kaoak| oo ■mhm Uem ī lōieloa ka oaao, ke iafft#iit aiai iet i kooa toao aoao. Kokn ole āo; boi ka oole iho, be hoole ankapai paha. jBTe i hoo aai oei oe, oa pio hewa ao ma ke kola pa--oa, hooleioa moka. £ke Kahunapale wahn iha i ka haamia, a me oa olelo ioo, e akahel* •o wiha palolo i ka olelo a ke Akua, malia no ;a oe i pane kikoola' ai, oa piha ka bo waiho* •a moka ina mea ioo oka po, ame na mea >aa. oka make, o*>laila, makehewa oe ke hai lelo hoo, o lilo ka olelo ma kod waha i mea naoanalo. Ke i hou mai nei 06* ma koa ano kaula, a kilokilo hoi, "oaoi ka loleo o ka'u 'tuma laaa, e pii liei ina hua oka make t " waW\ au. Ae, aole oo paha e ole ia wanaha aa, ao ka mea, no Molokai la hoi oe, no kela aina kaulaoa i ka namonamo, ko mea no paha ia e kamaīlio wiwo ole maii aei, he laau i Inioa i aa hoa o ka make. I Ke i hou mai nei oo oe; "ma ka'u maa ba« aa ako ole, aōle no e mahalo ia." Aole no inei ou lohe, a he kali no ka paha oe, ahe makapo nohoi ? aole makoa ihana oo ka mahalo ia mai; i hana no makoa, no ka pīha i ka hoomanao no kona la pomaikai. . Ke i hou eoai nei f»e, me kaa ninaa hookano, a mioi mai; ioa ua oi ke aloha o'u ika Moi, oo kuu hana ana ia la; (īnpu hou no.oe ike kii hoololiluli e Aholo. Aole no a'a olelo ma ko'u mau manao, ua kakulā ao i abaaina na'u ia la, malalo o kou kahua, aole loa; j ko apuhi io'a no ia, akain&i hou no oe i ke ki- | lokilo.i ka.holo lio ka wau ia la, ine ka mana< i na p kuu mau wawae, a me na kapa hana k&> aiea; hu no boi ka aka ia oe, eka pinao maka nui kuhihewa, e.hookui nei i ka puka aniani, a kole ke poo. \ Ke i hou mai nei qo ōe, "e aho ie aii ka luao, a liume i k»bi malo, a aloha aku i ke 'lii," wahi aa Pela io kd paha ka pōiio, o ka hume i kahi nialo, a nēe ilalō o kal lepo me kahi luau, a anō piipule'ea? o fce aloha iōino ia ea ? Nani w«le ia aloha, he alōha kuuiala ea ? a he aloha ka.iwe ka keu e Aholō.' " Nani ino īa rūla, e hoi hou i ke au i hala; a heaha la ka hoi kō mea 1 huu»e ka malo ia la, oiai of ika ahauina aka "Ahahai AJSha/' Kahōkaao ana'hae Koi ua k'ānaka rii'e k:i paa eleelo iua la la, aole nae hoi he malo. ina'paha' oe he Kaliunāpule, ina ua ike oe i ka' hewa oka mea i nefe i ke kapa ahaaina ole; a mai kilohi iho oae oe ma ka MBtaioiXll: ama ka hapawaena oua papku la, o pnla auanei ko maka. aoa iho i ka mea i boahewa ia r oo ka nele ike kapa ahaaina. • '' r ■ 1 .. * Wahi no au e oleio mai oel, he ihiehemeoe oē i'ki ōlelo niai ia'u, he fafāu : luaoie' !&e alahui a'a e h6Īe hei. ; ; U ! h'6 iheā imeoēmēhe leā n'oa, ke olelo au ika ōiaio, āina ka pahai wau'e o'kōii' iho la no ka piaha iā ea ? ' 'N'au nō la hoi ka i ro'af t ,f iia hōi mi£i k'ha wahihe', a Wfttiah&& Aōi iai*u; ōa hoohaiā&ala oe i kat ;nd^Ō i 'fii.''*' b>o no Ōe e Iholō, i kumupāftō kūu āina. Qwai la iā w&hinē aV ?"' 0 ko' ipiKi' fōā keiaf, i mai paha aiiāhei ōe', ō' kahi # 'ba!upii. ** k!o apiki; pāu pa nō 'ōloa) a'leahi mokupuni, mā ke alo pōhio ae o kahi au e nōho la. ' '' Kē" p'āhe ih|i nei'no Ōe iā r a t me ka ike. ole i hau mea e olelo n'ei, 4 'e kuai ia e a'u i pnaa, a i umeke pōi, ā lāwe afcu i^a']&ot/' :: AēV«i < hana no pela, ua hookupu no, ke hiki. mai ōia' i kahi jnānawa|a ō Aholo, i h'ea la'? o kōaa' maa no pahā ke pi. hoopu mai no ilana o Lahainālunā, nolaifa, kolii kō wat». . ihāi*i pane

niai' ob. j ' Ē Ahoio, aioha niui' an' iaoē, aole naie hoi au 1 manao hb mai kou, a o kou mai k'a ia' lie olalau, ma ko iioole {Mui ana iho, āole wao malaila, a mahope, ininaniina hou iho oe, no kua hele ana ilaila ia la kupanaha. hea ka oiaio o kad ojfe(oJ bko ikeoie anei ia% mālai|ā ? % o ko minamina paha i bo ike ana iā'b ? Ua tk& no la hoi i māi oē, £ 'o'u pep«iāo kai komo ilaila. Wahi au, o kā"pulehu ulu ka T u mea i ike; he koho pono kau, a owail no hol kah) akamāi ike koho/fi6 koofaaa kaii meā i ike, āke kaha o Palaān, pau mai ke koo ana. E ole lā hoi k« ākamai, ke hoi la ike . kani a Molokai Bele, he Molokai oe, ā o ka'u ike no ia. Ke i mal nei oe, kai no hoi kamaliī hoiao nui wāle, a he kamālii no ka uiu, i ka niu, ā ike kulolo paha. Akahi no aa s lohe, okā mea huha k» iā o ko kā oln keiki, o ka nia a mie ke knlolō; kai no he inea Onb ia oa k*nt& lii a eia ka o kona maanu hoohaehae holno ia.

Ke uhiuhi liu iamaoe mai oei kēfa t e nab malalo o kona kaem manao me ka oīelo ae imua o kā lehulehu, aole e manao» io i kuu mau olelo oiaiu, a e hook&e ka i kātia o!e*o wahahee; kokio kakou.

Ke ka wu hei ke(a eae ka makikelea«re hi* lalhila ole, S kā huna i ka&a mau oie!6 āo oia 1« Sabaii, a ke moe dei oia iloko o ka o!e; ao«oae o*u maaco ( e kauleo hou ia nana iho tso oukou m« kazia mau o!el6, a g># ka'a; iĀa aole io paha oia i haiolelo ia la fise t t ua haiolelo paha ? uhi sei aae ia ia e āikk ka m#nao hook£mahi; i aha āi la ka hoole atta ua o Ahūt& Ke hoofe hou &ai »e| kela me ka haalula o oa ami» aok e loāa la Gda&alo U iam o fea p&8 i ahaaiaa pk lā; wahi eo »oa s aaolelo m pela, noiaila, €is ka nioau} Otai te o maua kti «āhake ? Aok «u e Inhi feou fa*a iho, m lawa m, a > kupāla hou mai ue» e sekn, a peku lua aku m ift kw.

Ke iuui moeai koa ■■■■ i hop«. Aok«« •oU« e k» pa»i ike i u mom • A. R Aanenae, «ole i los< ia oai»a kam, )m boa» beodbe«w t •be bmoo, •be hooluno, v»& • nAMo>4 iiaetbewba|ywb ka. kw i»« w*m* ma km nopepa ? ie« |sef« ea! ke ike le« ae« ao, o Ahoh» ke&eki i oMkemke #»», • fc«i aei me* be bookcao, * m mea tka, m'm m* aka; a oia koM iKB« ekea« ui oei at ia *tiptp& Kfldu«. Pela io, be iet« le» kslaka!aī, fee maoaamau ka loaa. £ Aholo, e lala liau kaoa a boi ae an, ke hea mai aei ka Uo o ka olu i»'u e boi, a i kaoi mai ha bele, e poba ka paada. A. H. Amnunm. L«iw»hi, Mmuī, Mar. 27, !803,