Ko Hawaii Pae Aina, Volume I, Number 5, 2 February 1878 — NU HOU O NA AINA E. Lanakila na Rukini ma ka Balakana! Ka hoike a ke Duke Nui Nicolasa! Hahana na Rukini i Adarinapolo! Nau na ku-i o Eueiaui! [ARTICLE+ILLUSTRATION]

NU HOU O NA AINA E.

Lanakila na Rukini ma ka Balakana!

Ka hoike a ke Duke Nui Nicolasa!

Hahana na Rukini i Adarinapolo!

Nau na ku-i o Eueiaui!

Ma )<o Uu nua mai o Ua moUun'hi "lvulanakiiulialo o KiUano" i Ue kakaliiaka nui Ponha iho noi, iloko 011 lu holo tttai KapulakiUo nnii, ua hoopouiaikui loa ia inai na poo heluliolu a pau o ka leakou UiwahiwM. 0 i noko aku na kukulu hua kopau a uialoeloo na lima i Ua poahi, kou okoa ka paila ona moa iiou aolo i pau loa i ka hoouolioia. 1 leoia pulo ae, o pilia ana ka aoao 1 i nn moa hou wah> uo o Uo ao noi a puni. Ma ka hora 2:30 P. M. o ka auina Ia Poakolu, lanUari 9, ma lloma i ltalia, niako iho lu ko Ahi ka Moi Yietor Einumnuola. K i lilo pio ana o na Ala mauna o Sipika ma ka EaLakan,.. Ma ka 1a,4 o liinu»ri, ua loaa i na Puuli Kou EuUini lua Buhig.iria kn lanukihi kaulaua, ma Ua lilo pio ana mai o na ;\la mauua o Sip.iki» ma na kakai nmuua 0 ka B>tlakana, e paaia ana o na TuroUo, a uio ka lilo pio min uiai o 41 bataliona koa helo Wawao Tvii'oke, 10 iii.ui bi»tari pnUaa amo 1 malielo koa Uuua lio. 0 keia laniikilu «un, oin no ltu hua i loa i mai niahope o ka hui ana on» Puali koii a i elua ona Gonorala Unkini Ra<letrky, a tuo Skol)olelf i hooheloi;» ma ii« alanui kaua kaawalo olua me k i ike ole aku o kekahi puali i Uo kok:\hi pnali alanui, a na ka hui ana ona punli a elua i Uahi hookahi. i hookelakela loa i Uo laUou manao Uoa, e Uuu pau i ka laUou mau moa mako maluuu o ka onemi. Ua palo mai na koa Tureke i hoonoho kiaiia maluua o na kiihua kiai o ka Bal.ikiuīa mo~Ue koa wiwo 010 o wu-la ole ia ai ko lakou inoa koa ma ka moolelo a ,n;i Uiina aina aua. Ka Palapala a Ue Duke Nui Nikolasa i U'i Emepei'ii. Letcha, lanunriV).—E ke Alii ka Emeper. Ua hauoli lt>'» au ika haiwi ana aku i ko'u niau hooiuiiikai an;i a nui ma luna Ou e ke Alii, no ka lanakila Uan lau.i i loaa i Uo Uakou mau puali koa i Ueia la. Mahope oUo Genera]a R;idetzky hakaka ana me ke Uoa nui e loaa ;ii iiiiii ka inoM hanohano, ua lilo pio niai iiiiu na K.o:t TuroUe holooko i, ho4l b.At.\liona, 10 b.itari pukaa a mo ,1 maliele koa kmia iio kiai i hoonohoia e p-ile inai 1 U° kakou neo ana aku imua. Uit uoho ae La ko LCeiki Alii Mousky ma Kazaulik a ko paa nei o Gener,ila Skobolelfia Sipikfi. Nicol.is.\. Aliliikaua Nui o na Puali Koa Ilukini ina Bul igiiri;\, Ho b w«lo no milo i koo a komo na. Puali Koa liukiui iloko o ke kulanaleauhale o Ad.irinapolo, ko Tureko paiekau.» hopo loa a loaa aku o Kouatinopela. Ua oki pn ia ao la ko ka Alihikaua 1 uieke Suloiinaua P«iso muu htuua ana njo Ad.irinapole, a. ko euii h» oia i liope imua oka nu-i aina luuaUila. A nialia no P»ha, Ua halulu as la ua Kukini iloko o Uii kuluuakauhale la ia kakoa e aUa iki nei no Uo lakou mau lanakila.

No kein m>in lanakil.i knpinai i loau mai nei i nu mea k-.ua Rukini. ua nui loa kii pioloke ma L-.dann, a o kekiilii kui#i inii kei.i o ke knhe.i kokeia ani» o ka Ahiiolelo e halawai e munuaiie o ka uiiinawa bul nv,ū mau 0 u* ahnolelo n elua. Pel.i koknhi wuhi olelo alii maloko o ka haiolelo a ka Moiwahine, ma ka la i weliei.i ni ua ah-iolela* 0 ka mea a piki loii, na mahae lna ka ilw kohina ma ke kumuham» knwaho a ke Kuhina N"ui, a e nui ana pnha na leoakea fnamna o kn ikeia ana o ka wniwi.i. U.i iioUkii nei ko Kanikela Berituuia e noho :iih ma A(Jarinapole i kona poo .ie ma ka oiliana e noho ana ma Kon=itinopel.., e haalele oia i koua Keeua Kmikela im Adarinapole, no ka hopohopo paha i ka enemi lanakila euee nei iloko o Tureke me he n'aonao la. Kiipaeia p.Uia uuauei ke kaun. U.i lnki aku keknhi olele mui ke Sulet.n„ k u o Tnrel>e, Ihum o-ke Duke Nm N.c01..5.i me k» mnna pilio, e k»k«n 111011 Il!, _ kl3 kaun, a ua oloolu ke Duko Nui e hookipa nku i„i a m „ k oua w.iln lioonioiina knua me ka hanohano mu. N.i kninu pakui o hoopan ni i ke kaun. Ua lono ia ne, .... aou nku ka Elele o lureke e hele la imuu 0 ke Duke Nui Nieolaau e noonoo uo ke knpue kaua no m. kiunu e lioopun „i j | <0 kaua, a peuoi l.no i-i : 15 iio i,i 0 B;i(,ouniii rnn ko Kni Kloolo, i »w.'i knuioku noa i kela n mo kci.i; o no nku e ok'i pu j kn aina o T.i-

roko ma Asia 0 neouee m>irntfa ka palena a i Knrs, me'ke kukuln ole ia i oua man papu nia K »rs a me Ezei'OtinM. E ae ia no na mana 0 Euvopu, e hpoponopono no koia mini kuuiu malnlo nei : E ue īa 0 na kakni 'mauna o,ka l>iilakaua r oia ku palena liemn loa o Biilng.iria ; e aupuni kuokoa o Roumaniaj e »e ia ke komo Innakiluia ana o ke D idonol<i i n» aumoku kaoa 0 na miinu a pini, a 0 ku hooponopono una ia Mouotonogero a ma Serevirt, 0 hoopnneeia ka noonoo no ke« kuhi mauuwn. Ua louo walo ia ae, \iu noi aku ka 0 llukini, e hookomo pu i» ke kulauuknulinlo o AdnViuapole, oia krt palonu hema loi\ o Bol>«g»rin; e Hlo lot\ ny Rukini ko awa kn moku o U.itouiua; a e weheiu ke D.idonuh\ I im anuiokn Uaua Rukini a Tureko walo 110, aole i ko ua mipuui e 110. Ua kuuolm hou uonoi ka Einepera 0 Rusia 0 olu hou ia i 450,000 uniu koa no ka 1875. Ua puui loa uouei o Ezoroum;\, i Asin Uuku i nu koa Rtikiui, a o konu iiaulo inui, ke upuia la i na aianawa u pau. Ko liolo iuo nei ka lioomukaukauia ana ona auuiokivkaut\ Rukiui. No keia hoolili kauah'M paha kokuhi uEuolani. Uu hunlole 0 Mukhhu-l'aao ia Ezoroumn, a ua holo i Ei'suiigi;\nii, me ka wniho i ke ulakai una o u:\ Pmili Koa Tureke mnlalo oua ia Ismail P.»so. Ua kaheui.i o Ismuil Puso ma ka lono liope lon, e hele i Stumboul. iie 70,000 koa Tureko 0 haulele tioi i ui\ kahua kaua ilihuahila ma Bulaguria f a ke hoi nei i Aduriuui>pole. lio hoonolioia nei 100 o Suloimana Puso īua uu kahua kaua ilihualala e kiai aku, a o ke koaua nui o koua puali, a hoilioi i Aihu'iuiinpole. Kc pau uoi i ka make na koa pio o Pui'oko un\ Pelevena ; lio moa nuouue hiki 010 ko kokun uku. Ua a-o aku la ka Puali Kma 0 ka Hooilina Moi o liuaia ma kola Unpa o ka niuliwui Loma, i\ ma iu haua auu, m\ oki pu ia ko Rusaku lnunu ■ ana mo Yuruna. Ua hoouna aku ka Alihikuua Tiiroko e pna uei ia Niss:i, ho palapula o noiaku ana i ka Alihikaua o Rukini o kue m<ii la..iu)ua_onjij ua makuukau oia e haawi pio aku ia wahi. Ua hui aenei na Puali Kaua Serevia iuo ko ua Rukuii mau Pu >1 i Kaua, a o ia lakou a pau ke nee aku uei iinua o Sophiu. Ua lilo pio mni i na Puali Koa Serevia o Ak-Palankn, Lesccuivatz a uie Knrchumtje ; a mahopo ilio o ke pio ana mai, uh a-e koke aku lakou ma kela kapa o ka muliwai Morava, Ke hooui.v ka nei lukou e ki poka puhu aku ia Nisoh. Ke kokoke aku neie hiki iniua o Yviddiu. kekuhi o u,\ kulauakauhale ikaika loa 0 na Tureke, naj?uuli Koa Hui o Rusia a me liouiuauin. O ke pio uiai 110 koe o iu walii. Ke koi ikaikn nei 0 Tureke ia Enelani e komo ae ia e uwao uiuw;tetia 0 Tureko ame Rtisia. Uu ao 0 Enelani, eia nae, nohe hoolohe ia mai o kaua mau uwao. Ua hoopuka ae kekahi uupopaoEnehini i kona manao alakul e.i auu, mamuli o ko Rusia hoole aaa e uolio kuikahi oia mn Tureke a e hoopau i ke kuua, ua hamaiua ka puka uo Euelani . e komo aku ai e keakea. Aole i hoole loa o Rusi.\ i ku hoopau i ke kaua, akn ua makemako oia na Tureke no e noi ponoi aku i.ua, aka ke komo wale mai uei do o Enelani e Uu kahaoa ni. Aole e holo ke

uu o kii puin.iik.ti inuliope o Eueluni, be hiipai oi;» i ke kima me ke kumu kupono 010. Ke huomno mni nei no o Geromania a nie A»seturia i ko ku ana i ka wa. Ke kokuu uei ua Rukiui i ua koa Sereviu, iie hookuhi miliouu roubles (dala Ilukiui) i kela a ma keia mulama. U« boolo aku nei o Tureke i ko ke lieiki Alii o Serevia nolio anpuni ana, ma koua uuo aupuni makua, aka aohe nae a i ula hana inai, no ka moa, "aia kela mahope o ka hae o'ka lauakila." Ua lilo pio mai ,i kekahi. moku kaua Rus>a-kekahi mokuahi lawe koa kokua o na Tureke. Aia nae i ka wa i hopu pio ia ai, he STS mau koa Tureke, e hoohikihikiia una i kahi i mauaoia ai e hiki aku, loaa e i ka poīno. Ala ka paue a ka Emepera o Ruaia i kekuhi poe i h.-.liuali aku i ūa olelo hoomaiki.i īam x h\k\ aku ui i koiia kuUnakauhaie alii oia 0 S<ma Peteroboro, ua olelo nku oia : " ll e uui u o na hana i koo aohe i pau, aka,, ko oiunaolana uei au, e hooko ponoia aua ka Huleini miMona a' lawu." . Ke lana nei ka hau p„.a maluna oka inu iwai Dennbe rua ke uiio uie he mau pun n1u.1,1, aua hookui Iwkahi mau p«n hau paa ino na alahaka o na Eukini, a lilo pi 1 ] aku ] H< ūa hoole na kamnaina o Turolce ma ka pknua a;na o Amenia, Asia Uuk, , 1 ° n ". p,,uii Kiui "- n° I H 1 0 n ,° [),lln o Hlo I 'Uia laliou 1 mau luipa liukiui.- ; % p;tu.)