Ko Hawaii Pae Aina, Volume I, Number 12, 23 March 1878 — Ka Helu Kanaka Hou. [ARTICLE]

Ka Helu Kanaka Hou.

A hiki mai i keiii makaliiki, uu hiki m;ii kft uniniiwu 110 ka helu ana i ka nui o na kiinnkn e lioopununa nei iunlunu o ko kakou niiui pukoii kulniwi, ko naun ia n liuoiuuopopoi» ku manawa uiai ka helu hope mnt i mnlHinuiu i Dekemabu o 1572. Nolailii, inn e Lieluiii an.i b~a hihui i keia makahiki e like me ka makou e hiiliu e m;ii uei, aluila, eia ba makou, e hoao kakou a pau e hoolawu i ka hoopiha una i na kuhikuhi h ke Poo Oilinna nana ia hnna e malama mau nei. Mni hoao kekahi e pakike a e hai pololei 010.

0 KA HOLOMUa o k;\ luhuikanaka nme ku iiin», ua hilinai nui no ia maluua o ka hapaiiu atm o na hana hou o na ano a pnu, e hoohoihoi ni i nu hana mtthi«i a nw na oihana raiki>\la kuloko o kela uno keiu nno, a mu kela a uie keia wahi hoi o ka aiua. Ua muopopo ia kukou, inn, 0 hiipaiiu nnu kahi inau hana hou, ua mukemnkeia ku lokuhi hann| i knmu e holopono ai na mea a pHU i miinHolHiui muikai i;i.' Ma ka weho a me ku waele ana i nu aina liou, o ka maikai o ua »]anui, a me ka loua ana o na awa kupono, na wahi e komo lea mni tti na wniwai, inailoko tnai o na w»hi i mahiia, —ku mea i kuunuiia. Ke ole e louh pono keia ua»u auwai holo o na.loaa kuloko, aluilu, me he la, he uno apnepuo ka ]oan ana mui o na wuiwai o na upuna Hin» nta ko kuuiiiuu. 110 kumu a uiukou i hilinai nui ui, iua, e loua ku inuikai o nu nlnnui, a me k« mukaukau kupono o n» uwn, m t kelu wahi keia wnhi, a puui ku iiiun; uluilu, he meu m.iopopo leulou.aiu ma ke kapu o na nlanni mnikni, n mu nit wnlii pue, o nn uwu ku moku kupono, kahi i ku pouhi mun noai si, o ku mnkeke kuiiiukuui mukaukau, i ttu wa a pmi, o liko me ku mahuuhuu ako k»kou maii wuiwui o kulieu nku ui. Aohe ho men knnnhiii, o kn louu uuu o nu ulunui n oio na awu kupuno, ku mea nana e hookokoke 10-u niai i ka makeke mukuukun. 0 ka nele i nu alunui a me nu nwn pae maikiii, oiu ka uma i mukomuke nui iu, a puni ku uinu; u he uinun knpono keia uu ku Ahuolelo e hiki inai una, e uoouoo inaiuu ui mo ko ukuhole. Mai ka wu i hoomuka mui ui, o ka hana oua o ke Kuiknhi, uia uu ikoa ka ulu ntii un,t mui, o inii mahiuani hou imi kelu pea keia pea. Aku, uu pau Hue i kn hupaiiui o ku auia i ka hoomukaiii o niahi ? Aola ! Oa awiwi koke ka poo munuo Imnu, o hopu uku nia na uinu i loaa nu alunni muik.ii, a i makuukuu hoi me nuuwa kupono. 0 keia muu mea no hoi, na mea nui a ka poe muhiui, 0 ake »i e loua koke, muuiua loa ue o ku hoomuku iiiiu nku o mahi i ka ninu. He oiuio no, o ko kakou uiau iiluuui a puni uu i/ W !<upuni, uoie iu i nniikui lon, 0 X,k e mo inake «na o ku poe muhiui u puni ku uina. Aku, uu honoia e maikui, 0 liko mo ku loihi o tiu kukui. e puu una ma ka liinu 9 ko kukon uupuni. E hoomuuaoiu o kakou, nia »» na mahimu iiiuu oJca mukahiki i huhi, kuupuni i ku o Uawuii na Komie'i'i'iMi' M ll,l ku lio-

i\,iKuu. U.t uuiiui uiui lukou,.uiii ui» iiui a ukou ka ainn, e kupono ni no kmmkolu a kannh'i pnlu\ tatiB'uii Unmikn onolio »i, ii ,o wnilio'ln lioi nw I'lilo'Piiliku ntw Hnmnkun. XTu niomoim mnikui kauimi, nolo i luipono >yii 1 o no ko ko, i*ka, uo kahi mau wniwai lolii)Jeliu 0 ae. Ua kupono kn nina no ka hoōliua iina mai i vuv waiwai ho leliulelio, ke impaiia aku e ka oiliana mikiala; #ka, oka moa nui niini» 0 ka.olii hope, oia no ka huno { na alauui mnikai, a rao kanolo aua i na uwa pno knpono. Ue moa minnmina koia i ka nanv\ aku um t'iusani a taiisani o na eka uina mōmona maikai, o wniho wale ana, aole he hoonioniia o ko lakou hohu uoao, i kokna ai i ka uhane lioloinua.a ko au o ka mmwwa, e kokoia nei ia kakou iuma, ika hui h »10 ka launa nna mo na Aupuni nui naauao oka lionua noi. I kahi mmi pvilo i hala iho nei, ua hnpaiin nn nmimu o l,ioouioo i alahno; a mo ho la, e hapui a e hoala ana i ua manao 0 ko aupuui ka uioa kupono, 0 lioonioe 1 alahao, mai Uilo, llamakun, a hiki lo« i kai 0 K'iwailiuo. LI« miikui ka manao 0 hoomoo i ahihao; a o ka inoe ana no hoi o ia ala, he kumu ja e weho hnu mai ai i na aina i mahi mua ole ia 0 ia miwi upauu; a he oinio 110 hoi, eia ke pii m.ii noi ka waiwai 0 ka aina a mo ke anpuui. Aka, aole o niakou raan;io he aipakiko akumai ik» aupuni, i kona wa e ike uku ni ka hooinnku aiia m«i o koua waiwai, alailu, e hoomiika pu tne koua mau hoolilo nui nna; oiai, he manaoio puulole makou i ka holomua, malulo o na aipukiko akahele me ka maiau rauikai ana. M» lie la, Ika nana aku, ua makaukau mau ke anpanii ka huawi ana 1 kona mau kokua ma na mea kupono. Aka, he mea muu nae e ikeia nei, lea hilinai ana, a ua ke aupuni wnle no, e ha--11 a i na inea a pau loa, e mak'iuknu kupouo ai ka lawelawe aua o kelt\ mea keia mea; a i ka wa a ke aupuni e liookuu aku ai i kulū mau aulmu kupono, «ia lioi, "ua ekeoke kapalili pau iko nlii mai Uua poe la." Ma ka hoopuk.» ana i keia mau munao hope, aole o makou makemake, e m»n.ioia mai e ka lehnleIhi; lie kue makou i na hana holomua o keia ano, e weho ma\ ai i ka- waiwai o ko kakou mau apann kuauina. Aka hoi, he mea kupono i ke nupuni ko noonoo nkahele ma kona man hoolilo aua mii kelu ano keia ano; ake inaaaoUna ae nei makou, ho mea kupono i ka Ahaolelo ke makaala ma na ninau 0 keia ano.