Ko Hawaii Pae Aina, Volume I, Number 36, 7 September 1878 — MA KE KAUOHA. [ARTICLE]

MA KE KAUOHA.

HE KANAWAI E HOOLOU AI 1 KA Pauku 350 o KE KAKAKivila. . JS hooholoia e k« Moi a me ba Iliile Āha > olelo o ko Uaioaii Pav Aina i iikoaleoa iloko o ka Ahaolelo JCau Kanaioai o ke AupunL Pau'leu l. ..E-hooU>li ia. a ma keia s<e hpololl ia. noi ka Pauku U5O o ku Knnawiii Kivila u p«nei e lieluhelu ia ai ua l J imku lu. Pnuku-850. 0 na kane,a pau e noho ana ma Honolulu, u e liule ana nin kahi i ■wela i ka ahi ua kuuoha ia lakou e hoolohe i na kauoha n k:i Luna Nui mo na Hoi 1 pe Liinn a me ki: Kiaaiua o Ouliu n uie lsa llinnukii o k« Aupuui r. ine kona inuu hope, o hoopai ia ka ini'ii hoolelie ole i eliiua dal:i no kola liewa, kei;i liewa. l'anku 2. E lilo keia i Kanawai mai ka la «ku o-liool)«io iii ai. Aponoia i keia la 30 o lulai, M I'l 1878. KALAKAUA K. lIE KANAWAI E hoouoli ai i na Pauku Bajie4o ka Mokuna LXXIX o ku Kanaw.m lloopai K.ARAIMA, E PIU ANA I KA OniANA AopaL4PALA 0 KE AUPUKI. JĒ hooholoia e ku Moi a »>>> ka īlale Ahaolelo o ko Mmpaii Pae Aina i akoakoa ikiku o ka Ahaoklo &au Hanaioai o ke Aupuni. Pauku 1. E hoololi ia, a ma keia ke lioolnli i'a nei ka Puuku 3 o ka Mokuna 79 0 ke Kanawai Hoopai Karainin,i npono ia 1 ka la 7 o Inlai 1870, a penei e heluhelu ia ai ua Paaku la. Pauku ii. O na Kumukula o 113 kuln la a pau, kahi o ao ia ana na keiki Hawaii inuoli, e mālama lakou i papa helu iuoa o na keiki e hele ann i ko lakou luau kula, a ana in papa helu inoa e kakau pu ia ai ke kmiia, ka nui o na uiakaliiki, ina ua ike ia; a me kahi noho o kela me keia hauniana o ko hikou inau kiila. Aole hoi e ae aku na kumu o na kula o k«-i.i ano, e ha iwi i palapulu liookuu i kekalii o ko lakou inau liaumnna, nona ua makahiki malalo o ka ninikuinamaliiiia (lū) i mea e liiki ai i un hamnaua la ke komo aku i kekahi kuln e, ke ole i loaa uiua aku i ke kunuikiila, ma ke knkau limn ana, ku ae o ka niakua, a kalm pahn o ua keiki la; a i ole ia, ke ole oia i kauoha ia e ka Luna Kula e hookuu aku, inamuli o kekahi kumu kupono i konii iniinao. Ina pela i ham. ia ai, alaila e haawi uku ke kumu kula i palapula liookuu ī kakau inoa ia eiu, i ua hauinana la, e hoiki pu aua i ke auo o kooa hookuu ia ana. Pauku 2. E hoololi ia, a ma keia ke hoololi ia nei ka P;fuku 4 o ka Mokuna 70 0 ke Kanawai Hoopai Karaitn;v i aponoia 1 ka la 7 o luiai, 1870 ; a penei e heluheiu ia ai ua Pauku la. Pauku 4. Aole e hiki i kekahi kumu kula o na kula ln, kahi. e no ia ana ua keiki Hawaii maoli, ke ae aku e leoino mni i kana kuln, i kekahi keiki «ualalo o ka (15) umikumainiilima makahiki, e hele ana i kekahi kuta e o ia ano. iloko oia apan», ke ole oia e waiho mai innia o ke kumu o ke kula aiui e manao ana e komo, i pal.-ipula hookuu i kaKau inon ' ia e ke kuoiii o ke kula, kahi a ua keiki 'la e hele hope ai i ke kula, aka nei, o na keiki niai na apana e mai ua hiki no lakou ke ae ia e komo i ke kula a lakou i manao ai, nie ka loaa inua o'Le i ke kumu, ka palapala hookuu a ke knmu kula o kekahi apana e ae. 0 ke kumukula o kekahi o keia ano kulae. malama ofe aua, a e kue ana paha i keknhi o na kuhikuhi »na, a hooponopono ana paha o keia Pauku, a me ka Pauku ae maiuna, ke ku ka hewa.iuia ma ka hookolo "kolo Jina imua o kekahi Lunakanawalioomalu a Ajjaua paha, e hoopai in oia ma kn hoouku ia aiia i na dala, aole e oi aku luamua o ka uini, no keln me keia liala. Aponoia i keia la 1 o Augate MH 1878. KALAKAUA R. HE KANAWAI E pili axa i k* mana hookolokolo kauliki; o ka Aha Hookolokolo Kiekie a sie na Aha. Hookolokolo Kaapua'i. J£ hoohuloia e ka Moi a nie ka JTale Aha. oklU o ko Iluiouii Piie Aiw i akoakoa iloko o ka. Ahaolelo Jiau Kanuioui o ke Aupuni. Pauku 1. . I hui hou.ia aku ai i ka mana kaulike i louu i ka Alm Hookolokolo Kiekio a ni« na Lunakaoawui o ia Aha a ine na'Ah'a Hookolokolo Kaapuni ka uian» hookolokolo uialuna o ua liihia a pnu i hooinaki» ia, ioa ma. ka pHlapulii hoopii, palapala kona, palapala noi a ma kekahi ano e ae paha i noi ia aku ai e haawi eiai 1 k;» pono kaulike, koo na. mea i houkaka ia ke am> o lea hana una a o hoopuka i im palapala kena akea, a me na palajiala ku i ka wa, a ine ua palapala e ae i m&kema ke ia, m'a na.hana kaulike i na Aha malalo iho ila hui i liooliuiia, a rae kekahi poe i komo iloko, i naea e loaa ai ka pon j a u.e ka kaulike. Pauku 2. Uahikiika Aha Kiekie a hie na Lunakauawai o ia Aha a pela no hoi meM Alia Hookolokolo Kaapuni e hoolohe & e hooholo ma ke kuulike i iia hihia a paa i hoakaka ia mahope iHo nei, iaa.aole i loaa ka pono i na aoao a i elua ma ke ano. moakaka, » nie ko ano lawa kupono ma ke ano Kanawai i maa mau, oi» hoioa hoopii e hookaa i na moraki, a i ole ia e hoopau, na hoopii a me" na hana. uo ka. hooko, a tne ka hoopon(ipouo ana i B* wniwai i malama ia uo kekahi. ina ua piii i ka waiwai paa, a i oie ia, i ka waiwai leu'a, na lioopii no ka hooko ana i na 61«io aehke, a kekahi aoao īloko o ka aelik«ekue anAi kekahi aoao, a me kona mau hooiiina ke Kanāwai, nsi hooilina inainnli o ka paiapala k.-iuoha hooko kauoha. luaa iioopoiiopono waiwni, a me na waihona waiwai,, na hoopii e kauoha ana e hoilwi ia.kekahi waiwai i iawe ia a i paa iu ii>ai ka ona, a i huua ia, a i paa ia i hiki ole ai ike hoouialu ia, nu hoopii iimwaeiin 0 a'a hooiliua, na hooiliua luamuli o ka paLapal;i kauoßH r a hooilina mu ke KiinnWai e uku i ko lukou inahele, iua ua ili awiimia q lakou ka uku aua i ua aie o ke-

]{tthi 'iuen.i iniiliL' kimolia, i\ kauolia ole uaha, a raa ka lioopii nnn, a mawaenii paliu o kekahi poe e ae i ili liko uiuhma o , lakou k:i liookna a'im i kukahi nie iiin «a 0 kl m«A hookāhi. O-na hihia e ae i komo «a mea he ed«a a oi aku me n:> kuleaua kaawale 1 liiki ole ke hoohol» pono ia ine ktr nioakaka ina 01 Na hoopii aiawaeiia o na hoa hui, na hoa liui lioolimuliina a me na mea o noho iike ana me ke kulennn hookahi, me ko lakoū oiau hope rria ke Kanawui, me k;v mana e kolm aku i man mea e ohi i na uku o hoolilo aku ia inea'i m'ea e hoopau ai i naaieame na koi nuiluna o ua waiwai iKana Uuu'ao' ka aina° "°. 10 waUvai, 0 na °a nu- na l'nna hoouonopono waiwai a me ko lakou inau liop'u ma ke Kiumwai. Na hoopii o pili ana i ka hoopoino a me na mea iiui wale, ina ua pili i ka waiwai paa a waiwai lewa palin. Na hoopii ma na nie b«ko iua manu.li o ke ano o ia aie buke ua hiki ole ke hoopouopono a e hooka» ia ma kekahi hoopii ina ke Kauawai. Na palapala hoopii o l<a poo i aio ia i mea e loaa :ii a e hoolilo ma ka liookaa ana o kekahi aie i kekahi waiwai. kuluana tna ke Kanawai, a nui ke kaulike paha o kekahi mea aie maloko o keia Aupuni i hiki ole ka loaa e lioomalnia a Inwe ia ma ka pulapula hoomalu, ma kekahi hoopii ma ke Kanawai e kue ana i na mea aio u ei. Na hana apuka a me na hoolilo ana o ka waiwai paa ina ke ano inoraki. Nn hihia ulia wale, a iole ia ma ke knhiliewa. Na hihia a nie na palapala hoopii e luili na mea e huna ia ma keknhi hihia, ina ua hiki ke leoi ia mamuli o ke Kuuawai e like meka hana aua o na hihia ma ke . A he loaa no hoi ka inana hookolokolo kaulike pilia e like me ka inea mau a inu ua hauao ua Aha Knulike ma na hihia e keKanaw a r a0ena P ° Q ° ma ° P ° P ° ma Pauku 3. E hiki no ke hoomaka ia na hihia ma ke kaulike nm ka palupala hoopii a palapala noi paha, me ka palapnla keua e like ine ka mea i hnna mau ia ma ke kaulike, a i ole ia e hookomo ia iloko o lapala kena a iue ka pa'uipala hoomalu papaha e like me ka ano o ka liihia, me ke kauoha a kauoha ole pnha no ka hoomalu ana i ka wniwai, a liopu ana paha o ka mea i hoopii ia a e lioihui ia mai ma na Iiau o ka Aha, a i ole ia mn na la i kauoha ia e ka Aha. E hoakaka pokole ia na mea ano nui a mena mea,e pili ana i hilinai ia, me ka 'mea piU ole i'ka hi'hia" 0 Pauku 4, Ina e makemake ia e huli" kekahi niea iloko o ka hihia ua hiki no ke lawe ia mai ma ka palnpala noi » i ole ia e hui iu iloko o ka palapala hoakaka a i oleia ma na ninau i kakau ia. A o na panee e piH aua .neu e hoike koke ia holo ia na ninau e ulu mai meā mamuli o iia rula e pili ana i ua palapala huli iloko o ua hihiā. Pauku 5. O ka olelo pale ma ka Aha Kauiike e hanaia no ia ma ka pnlapala hoohiilahala palapala pale. a i ole ia ina ka palapala pane, e hui pu ia me ka palapala hoohalaliala kekahi, palapala hoike e olelo aua aole i hana iapela me ka manao e hooloihi ua liaua, a o ka palapala pano e hoohiki ia no ia,- ke ae ole mai kekahi aoao aole e hana pela. Aponoia i ka la 30 o Iulai, M H 1878. KALAKAUA R.