Ko Hawaii Pae Aina, Volume I, Number 36, 7 September 1878 — HE MOOLELO NO NA KIAI EKOLU. A ME KE Koa Opio Wiwo Ole; ATAGANANA! [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NA KIAI EKOLU. A ME KE Koa Opio Wiwo Ole;

ATAGANANA!

[Uouhiia e kekahi peni manawalea no ka Hiwulnwa a ku Lahui Hawaii.J MOK UNA XI. HELU 25. ME HE mea la, ua hoomaopopo koko iho la ua mau ipo kaulna nei, e ukaliia aku ana lauainahope, nolaila, ua hoonnika akn la laua i ka hele ])apaa-na ana. I keia wa, na kanlo koke ae la o Ataganana ma )co lana aoao, a hnli koke aku la imua o laua," Ku malie iho la o Atag-aiiana ma ko l;u\a alo, a jiela nohoi na inau ipo nei i ku iho ai, (ina hoi he uiau ipo io). Ileaha kou makemake ? wahi a ke keonimana i ninau mai ai me ka aahu koa, me ka nee hon ana alen ihope i hookahi keehina wuwae, a he leo āiio maliliiiii hoi i kona lohe ana aku. Aole anei oe o Araraiki ? wahi a Ataganana i ninau aku ai. Aole loa, aole au o Aramiki, a no kuu ike ana aku la, he kuliihewa niaoli kon, nolaila, ke kala aku nei au ia oe. E kala mai oe ia'u, wahi a Ataganana Ae, wahi ;t ke kanaka īnalihini, ano, e hookuu mai ia'u e naue aku iaiua, oiai, aohe an wahi hana me a'u. Ua pono oe malaila, walii a Ataganaua, aohe io no o'u walii kuleana e hana aku ai me oe, aka, he kuleana maopopo ko'u me l;a letle aii e kuilima mai la, e lawa hoi ka niakani kauaula ia oe. Ile kuleana ka auanei kon maluna o keia lede, aoLe loa oe i ike iaia nei, wahi a ke kauaka malihini. E, mai olelo kuiiihewa wale oe pela, ua knpa a ua kamaaiua au iaia, wahi a Atiiganana. K;thahii, n;i lawe mai au i kau mapuna leo hanohano ma kou ano he koa wiwo ole, walii a ku Laeiauie Bouanikiuka, Lno ka leo ano kalali, a o kou mau "hooia ana mai hoi ma ke ano keonimana, ua mauaolnna au, e paulele aku uia ia meu. Ma o'u nei [iiiha oe e paulele mai ai, no ka mea, ua eo niua oe ia'u, mamuli o kou ae ami mai me ka moakaka, wahi a At,nganana. 15 ia nei, wahi a ke kanuka malihini, e apo mai i kuu lima a niau ae kaua, he hana hoopau manawa wale iho no ka lioi ka ia la. Iloko o keia wa, ua lio-a ia ma: la ke ahi enaena o ka inaina iloko o AtaganaInn, hele iho la keiu a kahu kaena i ka imu kaileoo, oiai, ua hoomaopopo iho 2a keia, no kona hoohaahaa ino loaia. No keia niea, l*u malie loa iho la oia me ka puiki ana ae i kona mau linm nia ka umauuia, mn ke alo ponoi o ua lede nei a 11 ie koi;a kokoolui inalihini. Lele tnai la uu koa malihini noi i eiua keehina wawae imna, a pale īuo ae la iu Attiganaiiii ma kahi e nie kona mau linia. la wa koke uo, a e iike. hoi me ka nna[)ii aua o ka uwila, pela uo ka eleil o ko Ataganana lele aua aku ihope, u owaka koko ae la kana pahikaua iwaho mailoko ae oku wahi, a mwa hookahi no hoi i unui.ii ae tii ke koa malihini i kana pahikaua. Ma ka iaoa o ke Akua, a ma o'u nei hoi, e kim hakn, wahi a ka Madame, uie I koua lele pmi mai īnuui, a kidta iho la iaia mawaenakonu o na moho e aneauo nei e hoolale i na ai a ka iu, a nie koua weliweli ole hoi, ua hojm ae la kona mau liiua elua' i ka laua mau [>ahikatia. E kuu haku, i liooho ae ai o At<i«;auaua nie ka leo iiui, maunili o kekaiu nuinao atto hott i koino mai iloko ona ia

I'j l(iiu haku, e ke eluke o Bakiuihama, wahi i\ ka Ati\d;uiu: mo ka leo haahaa, auo 1 Ueiii wa, e hooiwino mai auanei oe ia knkou a pmi. lii kmi liaku Madame, e kala uai iVn, i hookahi tausani na kala ana mai, wahi a Afcaganana, aka, e kuu haku, ua eha wau 110 keia K;de i ka eha Htna 010 a ke aloha, aua hoo])iha mau ia mai lioi au e na manao lili ; u, ke paweo ia mai kuu niau iiui i )i-a niau ai e ke au 0 ka manawa, alaila, he inea maopopo, « hookakahua paa ia mai auanei ka eha a uie ka welania iloko 0 keia unmuma, TJa ike no oe e kuu haku i ke auo 0 ia haawina hoopouli noonoo. He kanaka opio wiwo ole oe, wahi a ke eluke Bakinihanm, rne ka hohola inai i kona mau liina imua, a lalau aku la 0 Atuganana me na apona pumehana, a ma ka makalua o ka inaiaa iloko 0 na minute pokole mamua iho, ua hoopihaia iho la me na manao wai[iahe me ke aloha. Ua lioike rnai nei oe ia'u no kou mau uno, a ke apo aku nei au me ke aloha ame ka paulele. E ukali nmī īa maua a hiki i ka Louvre, ke oluolu oe, a ina e hoomakakiu iuai kelmhi mea ia kakou, aluila, e pepehi aku iaia a hiki i kona liaalele ana mai i ka pumehana 0 ka la. Hookomo ae la 0 Atagauana i kana paliikaua malalo 0 kona poaeae. ;i hookuu aku la i ke duke a me ka Madame . ma ko laua alaheie. Naue aleu la laua Ia a komo ana iloko 0 ka Louvre me ka halawai hou ole me kekahi mea hoopilikia. 0 Atagaoana hoi. ua huli hoi koke aku la rua ka hotele Hala-Kahiki, a malaiia oia i halawai pu aku ai me Patosa a me Aiiuniki e kakan inai aua i^ia. Aka, ine kona hoike pau oleakuimua 0 laua no na pilikia i mauao mua ia 3 ua' liai wale aku la no oia ia laua, 0 ka hana , ana i manao mua ai 110 ka haawi ana' inui i ko lana mau lima kokua uona, ua pan uo iaia i ka hana ia. Ano hoi e na. makamaka helulielu, e like me ka hoomoali hele ana mai nei o ko kakou moolelo, nolaila, e kapae iki ae hoi kakou i keia mau hoaloha ekolu, e hoi kela a me keia i kona home iho, a e ukali ae ko kakou awihi ana uo ke duke a me kona pailata ka Mudarne Bonanikiaka, oiai laua e palamimo hele aua ma na ala kikeekee 0 ka Louvre. MOKUNA XIL Ke Duke o Bakinihama. Aia aku la o lUadame Bonauikiaka a me ke duke iloko o ka Lonvre ;ne ka pilikia ole. Ua maa maii ka Madamei ka ikeia do ka Moiwahiue oia, a o aa duke nei hoi, na hao oia a pailiiihi wale rne ka aahu o ka oihana koa, 0 ko M de Terevile kulana. 0 Greremaina hoi, ua hoolaa ia oia no ka Moiwahine, a ina he ulia kekahi e hoea mai ana, e ili mai auanei na ahewaia a pau maluna o ka Jladame Eonanikiaka, no ka hi*ve ana mai i kana aloha maloko 0 ku Lonvre. a 0 ko ia nei lele ana no hoi paha ia 1' kualm. Ua lawe ae ua lede nei i na ahewaia a pau maluna iho ona no keia niuii hana. He oinio, na hanl«hia kona hano&no, aka, heaha la ke kumukuai iloko o koia ao holookoa no ua hanohano la 0 ka lede ake kanaka kalepa ? . Ia laua nei i komo aku ai maloko 0 na poai o ke afo alii, ku malie ae la lana nei ma ka paia p ka pa no kekahi wahi wa pokole, a hoomaka aku la ka Madame e weho i kt*. pani 0 kekahi wahi puka nialu. i maa inau hoi i ka hoohamamaiii 1 lee ao, aika po e hoopaaia ai. Hemo j akulu ua wahi puka nei, a komo aku hi! i laua nei iloko 0 kekuhi keena i hiki oie i ka malihini ke hooniāopopo a-? i kona nui, oiai, ua hele iho la a konouli a konoele kn aaki a ka pouli, aka, ua kupa a j ua. kannuiina i ka M;idame keia m;m_wahi a pau, ua alahulu iaiu na u«ket? & me na popoiwi o ua Louvre nei, a he nia.il wahi i ikeia ena aialo o ke alo ulii -wale no. Paui aku la ua lede nei- ina puka a pau inahope o laiia, a hopu aku la oia i ka liimi o ke duke, a pii aku la laua nei iluna, e kani palanehe 010 ana ka w«. I, lelau o na nīiuiimaua wawae mii ke nla I 1 J<>b: i paie.)