Ko Hawaii Pae Aina, Volume I, Number 37, 14 September 1878 — HE MOOLELO NO NA KIAI EKOLU. A ME KE Koa Opio Wiwo Ole; ATAGANANA! [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NA KIAI EKOLU. A ME KE Koa Opio Wiwo Ole;

ATAGANANA!

[ Unnliiia o kekahi puni mnnawaloa no ku iliwahiwH a ku Luhui liawuii.]

MOKUNA XII. HELU 2G. elna mau uakee i hala hnpe ie ia lana nei, a ia wa no i liuli awiwi ae ai ua leelo nei ma ka uoao homa, a hele aku lu mawaenakoau o kekahi aia haiki loihi, a iho hou aku la. ilalo a hiki ma kokahi ipuha, wehe ne la ua lede nei, a aku la i kona kokoolua iloko o kekahi kema i hoonialamalania ia e kekalū wahi ipuknkui hel« po, ine ka hawanawana lualie aku o ua Ie(Ie nei, e noho iho ou īuaanei e knu liakn, e hele koke uiai ana kekahi mea e halawai me O'', a oili hon aku la oi:t iwuho ma ia iouka no, īne ka hoopaa ana ao i ke pani maho)ie ona, a noho hookahi iho la ua duke nei iloko o ia keena ine he pio la.

A oiai, ua haaleleia inai la ua eluke nei e noho n;chanieha 'iloko o ua keena la. tne ka maupopo ole hoi iaia o ka ulia e hiki mai aua, aka, aole loa i kau inai ke-" kalii ru:iiiive o ka weli makau maluna oua, aohe. hoi Ua hopo iloko o kona puu wai. Ua, hoike niai kona hionu ika wiwo ole ke komohia iloko o na pilikia, ine ka iini nui e hookaulana kia iho ma na moolelo, no kona ulo aua iloko o na paio ana. iio koa, he kupaa, ahe ikaika, aole hoi keia o ka wa mua wale no o kona hulawiii' ana nio na paioia inai, aka he nui wale na lunnawa aiie, i nuuma ai i koua ola iho, ma ka hoopulo' aua aku i ua poino e halawai niai ana me ia.

Ua iohe lualiui mai uo lioi oia, o ka elele i hoouna nina ia mai iū nona e Uu Moiwaliine Anno o Auseturia, ke kuleana hui o leoua hiki ana uiai i Parisa, he īiiiiu pnhele wale no kela iaia, aka, nie ko ia nei niamio kiienu hope ole. no ka huli hoi hou i Enelani, iui lawo ue. Ia oia uianiuli o ka hanohiiuo o kon=i knluna, » J hooin aku imua oka Moiwahine Anne, aole loa oia e hnli hoi uku j koua one haniui a hiki i kona ike papalinaainuiku i ua Moiwahino la.

I kinohi, ua hoole aku ka Moiwahine i koim hulawai pu aua mo ua duke uei o Bal;itiihauia, aka, no koiui hopohopo o komohia auanei ke duke iloko o nanoonoo itmiua Uupouli, a lniua hoi i kekahi mea (3 ioohiii uuii koaa .ihewaia, -nolaila, ua hooliolo iho la ua Aloiwiihino la e ike iikn i ua kou opio nei, a e nonoi pu aku hoi i leona oluolu, e hoi koke aku i kona hoine. ama na po la no hoi i haawiia aku ai iia kauohu i l;a M;:d,uue Bonanikiaka, uo ko alakai ana mai i ua dnl;e neī a hiki nia ka Louwo, oia no ka po i lawe koloheia ai ua Miidaii)e la.

Iloko o ua lu eluii, ttit lilo iu i mea haohao nuiia no ua Madnine Bonuniki.i--l;a nei, a noluihi., ua hakaliu loa ka halawai kinu ana o ka Moiwahine me im du-

Aka, nianiuli o ka hemn liumkila ana uiai o ii:«. leile nei, n.i huouiaUa ;tku la ka hele pouo aua o na haiui. e li|;e me na

i moa i iiianno nuia ia, a ke hooko nei oia I', kaiiii haua uui īloko o ko knpiiikii o Uo.-

na kiiluna, ka hana ana i iini nui ai o, hooko no »a la oleolu i aui liopo aku, ina iiole ia i lawe nialu ia ma ke ano liinaikaika.

Ua ike ae nei kaleou, o ua dukc walo nei iho la uo koe iloko o ke Ueeua, a aole i l,u l' u niahope ilio, ku a<; la ua Uoa niii iluua, a holo aku la pono o leekalii aniani naua nui, a eaa pono ana hoi ke kukui, <; hiki ai ke ike moakakaia ua mea a pan o loko o l;c keena, ake kilohi aku oe e ka mea Jieluhelu maluna o kona kino holookoa, aole no e nele ana ka hoopalmohaoia o koa noonoo, ina oia iloko o kona aahn oka oih ;l na koa.

Ua olelo nniia nae, i wa o kona mau la i pii ae ai i kc 35 makahiki, ua ike. maopopoia, oia hookalii ka oi kelal?ela o ka ui īiohea a me ka "-aipalip, ua lioohaiikeia na hiona, nani o kona inan pa{ia!ina me ke kouane o ka mahina piha iloko o ka po o Maheaku, i, a tna kona kulana koa, oia no ke kilakila a me l;a wiwo ole nvaena o ko Enelani a rae ko Furar)i poe koa iiauluna. Me ka manao hopo oie iioko ona. rne ka hooiu. ana i koua mana, tue ka hoo-

maopopo ana, o na kanavriii a pau o ka aioa nana e hoopalnpaln i na kanaka c ae 5 aole loa la e lihi launa akn nia kona mehen, nolaila oia e hoomouli pololei aku nei mn kc kuanioo (>. hiki aku ai i kahi a kona iini i hookahua ai. ina, no a:n ua iioi ]a a. kooa pumrai i ka iuiu loa kahi i hoekepue mai ui, a ina paba he alohiiohi loa i hiki ole i kekahi leiionohi eae ke liaawi a:cu i kona iuau nanaiua, apelaihola i hookele akn ai nadnkc nēi iaia iho, e halawai kino rue ka Moiwahine nani n inanao haakei, oiaoAnne o Auseturia, no na nianawa he nui, me kn hiaai nui o ua duke nei e hookahua akn i kona aloha iloko o ke keena poliuiiu o ka puuwai o ua laoi iwi palupalu la. ) I vii duke nei 0 ku la irana o ke aniani kilohi, me kona oiwi kilakila a maloeloe, a» hoi e ka ruea helulielu e olelo iho ai, "oia hookahi ke Kilohaua i ka noe 0 Hanailiki/' ina 0 oe kekahi i ikemaka iaia. liooponopono ne la oia i kona mau owili kuoho nani e luhe aua ma kona

inan kipoohiwi, a i komi mau )jmiu.nii poni hoi, a mi hoopihaia ae la kona pniiwiii nie ka olioli nui, he hauoli a ine ka man aoli.it) u } uo Ua hookokoke ana m;.i o ka hom ;wa i auoi nui ai no ka loihi, a hoholii ue )a ka aiino uka o ka hiaai iiia koiia nian papalina. {Aole ī pau.) •