Ko Hawaii Pae Aina, Volume I, Number 37, 14 September 1878 — Ka make ana o Ka Mea Hanohano Wiliama Lulera Moehonua. [ARTICLE]

Ka make ana o Ka Mea Hanohano Wiliama Lulera Moehonua.

Me ka ininamina, ka hiuluu a meke kaumaha makou e puka ;ik« nei i keia kakahiaka, no ka mea, i ka hoi'a 9 a nie 30 uiinute oke kakaluaka Sab.ai, Se|)atemaba 8, «a oiuolu i k« Akua Mana Loa, iloko o Koua Mana ike oleia, e laive i ke ola o Ka. Mea Ilanolmno Wimama Luteiu Moehonua, ke Kiaaina o na inokupuni o oMani, ae hoopau i kana inau haua ma keia honua. He rnau malam'a loihi eono ae nei a oi ka hoomaīlo aoa a ka umi i kona kino, me k» haawiia o na lnpaan ukamai ana inia, aka, aole i kuemi aku ka liakoko ana mai 0 ka enemi hope o ke kanaka, a hiki wale 1 ka lanakila ana o ka make. Ua hanania oia ma Mokuleia, Waialna, Oahu, na Keiweainalii u me Xapna, i ka hi 5 o JMei, 1824. A nolaila, ma kn wa o kona make an», n» pili s » na umkaliiki he kanalima kumamalui, o kona ola ana. Ua loaa ia I\loelionna keiainoa, manmli o ka pii ana o Aikanaka a lnna o leekahi pali kiekie ma Wuiahia, hiki ole ko pii liou aku, moe ilio la oia ilalo, a i ka hoi ana aku o ke alii i kanhale, ua kokoke loa ka wa hannu o Napaa. 2s T olai(a, kapaia ai keia inoa, liealiiuiouliouua, Kealiiaiuepali o Aikanaka.

0 ko Moehonua makualiane o Keaweamahi .1 me kona makiiiWiine o N'upna, he rnau pilikana laua nu Aikiinnka, ke kupunaknue <> ka ohiimi aliiaimoku e ola ii(;i. 1 hi 164», oia k;i wn i le inakahīki o ka mea nom kei.-i moolelo waloiiia, mni-u aku ln oi.t i kana walu'ne mua o Kaiuiu. ohua, lie alii a he k;iiiu m, ka J[,>i Kameliameha IV, u mai keia w»hino m.i i loaa ai iaia he kuouoono. Maliope o Uu mak« ana o kauu wahine nnia, ua uiai'e hou nia ia Lucy Muolo, a make aku la mahope o ka noho pu ana n» kekalii ,nau makahiki; a i ka 1873, mare huu iho la oia i kaua wahiueeola uei, oia o Kii|jpk i Kalu-le, ka i Uea i ola loihi e kumak.aua aku uoua'. Iloko o kona mau la e ola ana. ua hoo])ilia iho oia i kekahi mau oihana nni a hauohano. I ka 1850, „a hookohu ia oia i Kapeua no na koa huiumanu, a lilo iho l;t ī "o Koa Ponoi o ka Moi i ka 1852. I ke Kau Ahaolelo o 1874, oiu ke- [ kahi i kolio ,a i Luiiainakaainana i )0 ka Apana o Ilonolulu, a ia nmk.iliiki „ 0 | JO ; ke koho iMoi aua Iloko no o ia maka- | nīki, uii liookohuia oia i Iloa no'ka Ahakukamalu o ka Moi ; i ka 1*7.3, ua hookuhiiia oia i Puukn U o kaAloi; a i ka 1870, j ua hookiekie loa ia i Kuhina Knlainina; a j i ka 1817, mahope ilj 0 0 ka nahaha ana' o j kona Alia liuhin», un hookohuia' oia i Kianina no ni Hono a Piilani; a i k:i ]K7S koke iK'i no, ua kohoia i Alii uo ka Aliaolelo Alii, ke kulana ho make ka pak'mi. ,Ua pnpahi pu ia no hoi iaia na Kua lloo'

UiL I. llu kaniika oiiv i ik« nuiin e na alii t hahi e iik'i i U make ;i me na oh;n\a aiii e ola nei, amaoi aku pahn kon:x liu.ua mti au» i keia ohan» alii. Ma ke kulana oke kana-1 kn, hg hanolmno oia n me ke kilnkila mal ke ;uio koa, lio akiihai a olnoln hoi mak.i. huimi k'ino iMiii. 110 nni na mukaiūrtkrt i lilo i mau lum'loha nonii, a ke pau nei mv 1 poe a |>au i lnuna me ia i ko kanikan u iweMa ke lUiuhi Sati»ti e liiki mai una, Sepanmsuba 22, ai I;mw kino kupupau, a e kiinuiu ana ina Kuwaiahao. līē h i ioTn nmn ~wlūo li i«7 No Namaiui Xih:. I ka lioi-a 1 a ine '.'0 niiimle o ka weiiena pa\v:v o ka Poaono i liaia, So|nvtemat)a ?, ma AjHia, Ilouolulu, ua liala aku 1;l o Naiiiiiuu Xilii i ku lil o kona tti:ut maleahiki, tua kela aoao o ka inuliwui eloele o ka make, a ua haalele inai la Pkoua mau makna, nu kaikuahine, na pokii, lum'lolni a tne na kmi makiuuaka a pau. e uoho iloko o ka n a ino ke kaiiniuhii nona. Ue" koiki i alolia nui i:t, akaliai a he oluolu, a ua inaliiilo nni ia oia ina kiu-a luau haiui. Ile keiki akamai oia ina ka liookuonooiio ana, aole hoi i like me ka nui o iia kainalii o iu man raakt>hiki k;\ uiakahelii wale aku mahopeo iui liana loulea. I7a hilinai makou miiinna. v> kooa hoopo--110. la niakou ihooki>jlnia ajJJLuua olii

11 o kok;Uu :i|>an:i, oia pu mo niiikou a luki i k.-i p;ia A i k:v ht>om:ik:i :ni,i o koi:i nupepa, oin 11« kukalii lim:x kukun m«:i loa, u ua kn mai i hook:uiw:ilu aku iaiu, :i niake aku l:i. Ke upu noi im keiki j>.n\rae kona ohana iloko o keia iior:i o ko k.wiuiali».