Ko Hawaii Pae Aina, Volume I, Number 40, 5 October 1878 — HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU.

LUnnliiia o ka poni maiwwalea a ,Wph Poopoe no ka lliwahiwa aka Laliui.l

-MOKUNA IH. lIKLU 11. ME KA HIKHIE u me na hiona wiwo ole, hoohuli ae la o Kokekila i kouii lio n haawi ,»ku la i ko nloha i ka Moi, a pano aku la. Eka Moi kaulana o Kusia, inuninli o kau kuuoha, ke lielo nei au iuuui e hakoko pu nie ke kupua Tugni'iua, ka mea iaa e kuun mai ia oe, nolailii, ma ka inoa lua o Tisevenobogiotm, ke lana nei lniu manao, e hiolo inai ana ka lannkilu ma ko kaua noao. E hele, e hele oe, wahi a Vul«diinlm, a o kau aku i ka niake maluna o kela kanaka lapuwale, a, n ( i niv Lani o haawi mai moei ka kumkiia ! Nolaila, haalelo jiau aku la ka puhi oluli Kokekila i ka holo o kona.lio inawaena o na l;oa e kuku iina nui hai o kcs alanui, e puklo haalieo aua ka hiilu o kom papale kaiia, e hulali aua kona nahu pihu, a anapa kana pahi, i ukuliia e qa leo uwa a me na luo lioomaikai o ke auaina, n ke holo iiei hi>i oia ma aki ['ololei e hiki aku ai i ka haleiewa o ka pilikua Tugavitia.

I keia wa e wawalo kupinai nei na leo a paiakuli ka lewa, ua nla ae la ua pili kua ]a a kuu ue la iluua o kona lio, a holo pololei niai la i ke kulanakauhale e ike ai i ke kumu o keia paiakuli, aia nae, iko niai la oia i ka Naita opio e holo aku ana i ona lu. Jaia i hoomaopopo uiai ai o ka mea nuilaina keia o na mea kaua a ke alii Terewiilii o Bulugaria, ao ka mea hoi iiiia ka pahi kupua u Sesotevika, nolaila, uwo ae la oia me ka weliweli. Me ku piliu i ka inaiini, holo mai la oia me ka ikuikii, u o konu mau linni nunui e kuku pouo an,t iluua, a hoao niai e lalau l'"ili 'iiii" ' ka Naita, aka, ua alo ae la ia mo ka hikiwawe. A i keia wa i hooili ia ai ke kaua iiahunu mawuenu o na moho o ka lii, ii he ku i ku weliweli na hana ke ike uku.

Okab ae la mi hulii 0 ka lio 0 ka pilikna, puapnni mai la he pnnohn uahi mui na puka ilui mui, a hooinaka mai lu e h'le poipu mai muluna 0 ka kakon liiwahiwii. Lalau iho lu ua pilikua nei 1 kana newu, u owili ue lu i ku lewa me ku ikaika nui, ke hele la u hu ku "īuuknni Kona," i J;a un men 0 ka ikaika, a hahau iiuii la 1110 ka hookuulua oleinalnuao ka Naita opio, aka, ua alo }iaani ae no ka kakou l;oa liopo ole me ku hikiwuwe a me ka eleu nui.

I ka ike unu' inai 0 iiu pilikna nei e puuni wnle iu aku una 110 kaiiamuu lnmu io miu', j)ii ao la ku muhu ikaika 0 konu inaina n hainipiinupa i kii houpo, nolaila, pu[uihi mai la ia he ahi louipele maluna 0 konu eneini, ine ka luna 0 kona liianao e make io nnu konu hou puio, aku ua hoohokuiu oia. 'oiui, uu kau mui In ke koa ojiio i kona palekana kupua mamua pono a ua liilu iu, "aohe eu nana e kolohe."

A hooki ae iu ku [lilikua i keia, u i nana mni ka liaua e ku aku atui no koiia lioa j)aio, nolailu, lelo ae la ia i ku lewa a halu ilnnalilo, aole i emo, hoi hou ihola iu, a iu mu konu limn 0 pau an.i keleuhi huelo 0 kekahi moo nui, uona ke poo e kiei iho ana nialuna 0 ko koa opio, a b wehe ann hoi ke a luna wolio ke a-lalo.

I ko Kokekila ulawu aiiu ao, ua liko keiu mea nui jioliuLiu maluna ])ouo iho 0 ia nei me he j)onuku laui okoa la, aka, uole ia i liopo u niakai), oiai, iuiu e nuim jiono uuu, hauwi ue la iu i liookuhi ani tvna me kuna jjahi, aiuhoi, ho uuinu paapaaina pohupohu ae la ka luaipolo īouiloko au 0 ko kino o ua moo nei, a lilo koko ilio la i lehu eleele.

I kuiu wiv, ko ku haululu nei ka pilil<mi, uiai, ua ii)ao[io|)o iuia, ke Uokoku mai uoi koua kupuuii poiuo i-ouu lu, nkn tmo, liooiliuikn 110 i;i, oiai, hono hou nnii la in i' liolo lioii inai imuiL, iiii; ku ikuika

i oi au i ko ku \v ; i niauuia, aka, na li ( >opa uku la o Hokekiln mo kuua palii i ka lio pupulo, a kakna koko aku la ia a lilo i walii popo K>po hunalmna inakulii. a haulo pahu iho la ka pilikua ilulo, u o kona haulo ann, ua nei liaalulu ka homiu, a hooho uwiuiwa nini lu ke auaiuii o tiaua umi atm, uio ka hoopuka niai i na huaololo, "a make 1 a mako un pilikua )upuWnlo noi o!! a nia lu, a aia la !! !" Aolo iiue i mako io ka pilikua ma koia haulo ana, aka, hooi no ia ia i koini inana hoao o niako leona eneini i koia \va, uolaila, na ani ao ln koi a lima i lwlowa, aia hoi, lalapa ao la ho ahi nui weliwoli a pnni o ae Ta 'nalHōo lilu nnnītTfiē" mau tansani a pnni keia, a hoopnni nku la ho puuohu uahi oloele manoanoa i ka pilikua.

Ea, i ke anaina e nana mai nei rne lee oehia, ua haule iho la ko lakou miinaolatia no ka huule o ka lnnakila maka aoao o kn Naita, oiai, ua uianao mai la lakou, ua pau ia i ke ahi a lilo i lolui, alea, ho kolio knhihewii nna ia, oiai, nolo i emo, ua pnu ilio la koia mau mea a pau i uiau mea ole iuiua oko knkou koa. No ka niea, iiie ku hoopa hookahi ana a liokekila nio kaoa pahi i ke alii e dkoko ae.a, a hahau pakolu ae la ia i ka lewa, iua hoi, puhee aku la ua ma« mea la <v pau me he mau ao la imua o ka wHelau makaui, a ku leohana hou alui la tio ia iiuna o kona enemi, & nee aku laoia a kokokei ka punohu uahi i uhlia ai ] ca pilikua, a o pololei nkii hi i kana pahi, aia hoi, anhee ao la ka uahi a nalo aku la, a ikeiii aku la ka pilikua e wailio palaha pu ana maluna o ka ili honua, e nunulu ana ia me ka weliweli, a iaia i iko ae ai na auhee aku ka wahi e liuna ana iaia, lele ino ae la ia a ku iluna, a holokiki mai la ia e hopu linia liou ia fiokekilit, me ka piha i ka helienu, a me De nieii la uae, o kona wahi aho uo ia a lele loa ae.

Ua kakuli malie aku la o Rokekila me ka hiona hopohopo ole a [lihoihoi, a i ko ua pilikuu nyi houo ana mui e luluu, uiu hoi, uu lele eae la ka pili o ia miiu au ona ma ka hauna pahi hookahi a ka eu Kokekiki, a nuku mai la ua man lima kt i kuhi e i ka heiuo ana o ko laua pili me ka pauku kiuo oko luuu halui. Aloha ino ka pilikua. Hauini makolukolu io aku la ke koko, a kaheawai aka lu malunu oka lionuu. Auwo ! kokoke ]ioino loa, u uuhee holookoa na moali hoomamio weliweli no ke luipua Tugarina.

Miki hikiwawe ae lu ku io nulu o fee kou opio, u oniu ae la i ka puhikuuu manu mu ku ikuilia okipan, a wahiau anu ke. 5100 o l<otiu hoa paio i kahi e, a uinau inai aoa i kona w/ilii e pih uei, eia ka auauei me l<a ojhiujjuu lepo. liaule hina uku lu ke kino 0 ka jiiliktm, anuueue ae lu kii iioniui 111« he la na ke olui ikaika e hooiiiuieue ana. Ua pan, u;i halu 11 kll lu, jmu !o;v ue lu ko Tiigiirina inoa i ku holuiiu uiui ku Pupa Uooinunao uku 0 ini kii[tua weliweli 0 ka honim.

I ku ike ana mai 0 Im ahakanaka i kii huule ana iho 0 ku pilikna ilulo, ua Imuwi mai la lakou i nu huro he leluilehu ine nu hopnuuolnlo. " S ola ko makou ulii u me ku koa 0 na kou, ka hiwuhiwu a ka en, ka aliikaiiaim 0 ke kahua kuua. E oln, e olii o liokekihi lliuedu 1"

Lele iho ln kiv Nnita mniluna iho o koiiu lio u 0 uku !<i i ku oi o kana puhi i ke ]ioo o ka pilikua, i hoailona tio koua lannkila, a aueho ae la e kau hou iluna 0 kona lio a halihali aku i ke jioo imua o ku Moi, uia hoi, iko e aku )a iu i ku Moi e hele uiai aua i ona la, me ka ukaliia e Miloliku ka ui, na'lii koikoi 0 ka aina, uii liiimknuuwiii, na [oo au])uni kiekiu tv mo im koa, uaua aku, "kiiulmve!u luu." Awiwi aku la 0 Uokekila a Wiūho la i ku jioo 0 koua enemi ina na wawae 0 ltu Moi.

Piti]i mai Li hoi ko nlii iaiu me he apona la ua ka, ipo i lta ijio ka jiij)ili muleolu 0 ko aloha oiaio, u ho-o aku la he komolima gula nia kekahi maiminanulima o bu kukou oluli, u o ku ui Milolikn hoi, haawi mai la he pua puliiuu gula. Huule iho la ka kakou hiwahiwu ma kona mau kuli, u j)uutia ae la i na lioomaikui una he uui 110 nu makana i loaa mai ai iaia īue ka lmnohaiio inui na Moi.mai,

Alailu, liilli hoi uku lu lukou a pau i ke kulnnakaiihale 110 ka olioli piha, a ua lilo iu la i lu huuoli io uo n.i Uula^ann. (_•(<)/<! •/ IKOI.)