Ko Hawaii Pae Aina, Volume I, Number 43, 26 October 1878 — HE MOOLELO NO NA KIAI EKOLU. A ME KE Koa Opio Wiwo Ole; ATAGANANA! [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NA KIAI EKOLU. A ME KE Koa Opio Wiwo Ole;

ATAGANANA!

{.Unuliiia e kekahi peni mnnawaiea no ka Hiwahiwa a ku Lahui Uuwaii.]

MOKUNA XIII. lIELU 32. lvA i 'iii wa a ko kau i hiki aku ma i&L ku iilauui La Gcrevo, iko ;iku la keia iko kaupaku o ka llotele do Yille, aole i linlin iho, kaalo iho la laua ne.i iinilalo o kona malu, hoomaka aela ua mf.nao mokuniokuahua e mawehu ae inailoko akn oua, uie ka mauao o kti aui ae la hoi keia o ka poino, a hoomalea aku la oia e olelo noua iho imua oko aliikoa Knkiana, aka ua hookia mai la, a hoomakn aela keia e uwe ku-wo īne ka leo nni, no keia inea i pane mai ai ke aliikoa iaia nei, ina e hoounui ann oni i kana hana paiaknli pelu. aluila e punukuia auanei kona wahu.

No keia mau olelo hooweliweli, uaakakuu iki iho la kein, Nolaila i Ueia wa, nolie kanalua iki i koo, o laweia ana keia ma Keroe Terahoa. kahi e hookoia ai ka hoopai maluna o ka poe haua i īia hewa haahaa.

Hoao wale iho la no keia e lioomalielie i kona inau uianao leauniahu, ine lea olelo ana aku i ke lii koa ina Saua Piiulo a i 010 ma Qereve paha na wahi kuj)ono e hookoia ai ka hoopai lualuna ona, aka aole nue pela, uo ka mea ua sila paaia ka [lalm ho[ni loa o kana iiuakai i keiu ao ain ma Keroo lYrahoa.

Aole i halawui aku ka ike v leona mau kiiunohi uie kii laau kea o ka poino i keia wa aka, nie ho mea la nae-eku okoa inui ana no imua ona. Aole no hoi i upu ihu, a hiki aku la keia ma kahi o kona hopena, a lohe akn la kein i kekahi leo halulu, a ia wa koke no ke kaa i ku iho ai, me ka neeu hou ole aku i hoekahi ini- j hiL imua. lioko o keia wa, ua oi palau.wni akn na mauao kauuiaha i koino mai iloko oim, aua ia nniii hakukoi ana, i haawi nmi i nn noonoo ano nluahewii iloko o kona nmauma, a e aneane aua e lele ba ao i kulii hanij; no ka hilei 010 ke uuuii ilw i lu ehaoha o koua puuwai, ua oili kohaua aela iia inapuna leo o ke kuaiuhu a uio ko kanikan niailoko aoonu, mo he lii, he mau īuapuua leo ia no ke kunaka i aneane loa raai kona hora hopo, uo ko aili loa ae o kahi ea mai ko kino aku. MOKUNA XIV. Anapu koko aleu la ka lono no keia luea apuni, a kaheawai mai la na kanaka mai kela a me keia pea mai o ua wahi la, e. puukiuki aola ma kealanui, aole walo no ka manao niii e ike i ko leauiu o ke kanaka poino ma ka amana aka, no ka hooloho ana kekahl i uh weliowehe noian a lea mea nana e ahewa akil no ka li aua.

I ka hala mm ae o kekahi mau niiiiute hoomaka liou nku la lee kaa e nnne mo ke uiio apuepue iwaena o ko knpilikii i na kanaku, a holo aku la a hiki nia āium Ilonoi'o, a huli aehi mu kn ualwo o Bona EneliinO) aku ana mawuho o kekahi wahi i[iuka [ia hnahaa.

Heino koke inni'la ka ipuka, ahe olua man koa kiai pnka ihelomai imua, a hopu mrtila ia M Bonanikiaka ma kona mau lima, u\e ku kokun puiu uiai o ke uliikoa Kakiaim, alakaiia aknla a kmno niii kpkahi keena, a inulaila akil ma kokahi alapii a. liiki i ko'keoiia innlimn, a hoonohoia akula nia ke.kahi wahi lumi uiiku o pili. leoke mni uim. mu koinnei

hoouuuipopo ana iho. o Ueia inau luweliiwo uiiii a jnui, ua liaimia mo lea [lalumimo a pauakni ole. Mo ho uk'a la eia oia iloko o ka moeuhaue e hele noi, a o kana man mea a pnu e iko tH'i ino ho la nmloleo waleuku no oka \iohiim o ka noe—ua loho no hoi mo ka hileī ole nno ko hooniaopopo ilio i leoiamaii nn\i, i\ eia oin iloko o hi moiMin liohonu lipolipo o lia poino, ao na mi'a u pau e hanaia niui ana maluna ona, iia holopono wale no, nie ka hiki ole iaianei ke keakea a ke nouoi aku paha i ko lakou ahoiiui e hoopakele ao i kona ola.

Noho ihola oia ilnna —o-kekalii- -neh-o-loihi imi ka paia o ke keena me ka oni ole ae, me na liniu e aluliee ana ilalo, a e kikiwi ana lioi ke poi> nm kokahi noao. ilooinaka aela nao koianei mau maka e kaakaa, a iko aela keia, aōho nian niea ano hooweliweli oloko, nhe mikihiliua wale no na niea a pau, ano pii aela ka maikai o kona nianao, a hoomaka maila e auhee ne na noonoo jiilihua iloko ona, a loaa hou maila ka ikaika, kupoeo o kona mau aakoleo e liiki ai ke hooni ae i na laln, a kookoo ihola koua Uiau liuui iluna o ka uoho, aku poloiei aela oia ma koua mau kapuai wawae.

Ia wu tio i hemo uiai ai ka ipuka o ua keena noi. a komo mai lu kekahi aliikoa auo kuliuia kiokie, a kumakamailio ae la mo keknhi mea ma kalii keena okoa akn, a hnli mai la me ka pano mai iaia nei kti lawehahi, o oe no anei ka mea i kapaia o M Bonanikialca?

Ae owau no in, a eia wau i keia hora inalulo o kiiu mau leo kauoha, i pane aku ai ka lawehala, me kahi leo puainai"ele me he ]a e mauliawa loaae ana. Ina pola, alnila e konio ae iloko o ke keena hookolokolo, i pane mai ai ke aliikoa.

No ka hoolohe ana i na leo kauoha, ua komo aku la Ueia nie ka hopkaulua ole iioko o ua koena nei, a ike aku la oia ua paa kona mau ]iaia a puni i ke kau ia i na inea kaua o kela a me keia ano, aia lioi nin kokahi wahi leeena iiuku e an ana ke alii hoopnmehana, oiai e hoomaka iuai ana ka o ana o na kui houhon a Ue anu o ka wa hooilo.

Aia hoi he pakauknu huinaha nui ko ku ana iwaeim o ke keena, ua hele a luiuu i na p<;pa, me na buke o kela me keia auo. Ma ke alo hoi oke kapuahi o ku ann kokahi kaiuika ui, rae na liiona hiehie a kilakila, me koim mau kii onohi ooi, ana hele kona mau umiumi uliuli a mio pono ilalo, a ho 3t! a 37 palia kona mau niakahiki, a o ka iooa o keia ui 3 oia no o Amenaān K;idinela Hikeliu, a o ka poo ukahi a ike i kona mau hiona, ha he mea hoopahaohao kona ouli iinmi o lakou.

Ku malie iho la o M Bonanikiaba iua ka iniika, oiai ko Amonaka Kmlinale ltikeliu mau maka e haka [iono mai ann maluna oiu uoi, uie hi: mea la ua ikeia aku la na manao Uuna iloko o ka pnuwai o kana lawehala. 0 ]3ounnikiaka auoi keia 9 i pane mai ai ua Amoniuia nei. Ao, e kuu wahi a \ie. aliikoa. A nolaila, ua pono loa ae la, e haasvi mai oe i na [lalapahi, a puka aku iwa,ho o keia keeiia. Lawo ae la- ke uliikoa i na (wlapahi e liko me ke kauohu, a hnawi aku la i ua Auiena.ia nei, a kulou hoomaikai tuai J« oia a puka aku la oia iwaho o ua keona nei Hoomaka iho la ua Araenada nei o nana i ua mau jialapala la, a ina wa a pau ana e hoohalui' umi u hookau mai i ka uanaanaa kona uiau kiionohi inaluna o iu noi, ua liko loa ia wa he man pahi oi lua la o hoelm mai aua i koua puuMaliope iho o ka nanu ana i na palapala, a (iH'. ka liakilo ana mai malnna o Homuiikiaku, hooniaka nmi la' o ia e paue, Utv ahewaia oe no ku kumu ho kipi, a hoao hoi o hoohiolo i ka pono o lea lehlileliu

Pola pnha tiu uieu i oleloia no lukou, i hoikeiamai imuao'u-o kuu hulm, waiii a llonanikiaka, aku, ke hoohiki akli nei au inuia ou, aole loa waii i lawehala iki uia'la mau inea au e hooui.olo mai nei,

'Pahola no la ho>mhio nka ma na [ia"palina o ke Kudhuilo, a piiun h'ou mai la aole anoi oe i hui uni kekahi ohuniu ino

t»o kou Mmlaino, a mokiiHaku Bnluuanmti)a ? Ile oiuio o kuu l»rtl«n, wnhi a Boiianikiuka; ua lolio inan no au i ka puana mau in o kela niau inoa o kuu Maekme. TJti hoiko inai no hoi oia ia'u, o ka manao nuio ko Kiuiinale Hikeliu, e hoowalewule i ke Dul;e o Bakinaliama u hiki i P<tnVa, i loun ui ka wa iioiio c hooloia ftl\» ni i ku poiuo nialuna ona a ine ka īuoiwaliino, Pela io anei kana inau mapuna olelo imua ou, walii a ke Kadinale me ka leo liiekie, i awili pu ia niai me ka uwila o ka inaina. Ae t e k'IW ;uvku. na paomilm nn īai'a, lie mea hewa loa notia ka hoopuka ku aua i na huaolelo o ia ano. (Aole i pau.)