Ko Hawaii Pae Aina, Volume I, Number 46, 16 November 1878 — HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU.

[l uuhiiaoka poni nianawalea a .Toseph Poepoo no ka lliwaliiwaaka Laliui.1

MOKUNA III. IIELU 13. N'OLAILA, konio ukn la ia iloko, n koino pu nnii la 110 hoi ine ka huakai, a o koia poe no hoi kekahi i pahaohao no ka iko ole ana aku i ka lioku anapa ka liiwahiwa a ka ui ma konawahi. Ia kikou e nune nna 110 keia mea, na lohe ia aku la ko ka Moi ninau ana nku i kekahi 0 na lede, a o ua lede la, 0 Si'svatoveda no ia. Aulioa ka hoi ka Moiwahino P i ninau aku ai ke alii, Pane mai la ka Madame Sevatoroda. e oluolu ia e kou ihikapuluni 0 ka Moi, aole kau kauwa-wahine nei i ike i kahi a kona ihiihi i hele ai, 0 ka'u 0 hoonmopopo nei, he aneane eha hora kona kaawale ana mai ia makou aku. Huli hou ae la ka Moi a ninau aku la | i ka lna 0 na lule e pili ];oke ana i ko Milolika uoho, owai 0 oukon kai ike i ko j Aliiwahine ? I Pane mai la hoi ua Lede ia, oia hoi 0 1 Madaine Dobriuia, wahine a Von. Dohnuui, ke Kuhina Nui 0 ke Aupuni, 0 ke j alii eehia, e oluolu mai i ka pane a kau kauwa wahine nei. la oukou i puka ai, I komo mai ka Naita Rokekila Hinedu a lalau aku la i ka liina o ke Aliiwahine a uheino aku la, a nolaila, me he mea la, aia aku nei no me ka Naita Iiokekila IIituda., No keia pane a Madatne Dobruna, nolailn, ua noho pu iho la ka Moi ine ka manaoio aia io 0 Milolika me ka/huola 0 kona lahui mai 0 a o, me ke kali aua hoi a hoi mai ia a īne kana aliiwahiue. Ea, e na makamaka, 0 na olelo a ka Madame Dobruna i ]mne aku ai imua 0 ka Moi, ua oiaio loa, aka, he kuhihewa j nae kona o Kokekila ua kanaka la i koiuo aku ai a lawu niai la i ke Aliiwahine Milolika. 0 koia no hoi ka wahine hookahi i ike pono i ko Milolika aihue ia anu, aole uao oia i hoomaopopo he Iawea ailiue ia keia o ko lakou Jbiakti AliiwahiuL'. Aolo i linlin loa inuhope iho 0 ka papn leo ana mawaeua o ka JMoi Valii.liiuira a me na lwh*, ku ana 0 Ilukekila ina ka puka, a niuau aku la ke Alii iaia, uuhea iho la ka hoi ke Alii ? Owai ? i panai mai ai ka kakou kamnh:i i ka uiuan no ka ninau. 0 Milolika hoi, i ]iane hou aku ai ka Moi. Pano mai la ka Naila opio, oiai oia i hele loa tuai ai a 110I10 iho la ma ka aoao 0 ke Alii, aole au i ike, oiai 0 ko'u hnli hoi »na mui la no hoi ia la mai ka hale ])un ahi mai la, o maua pu mai n«i lue ke Lii 8evatorcdo, ua hoi loa aku nei iai ka hale a hoi hou uiai. Aka, uo ke Aliiwuliine, aole au i ike a hoonmopopo i kekahi mea nona mai ka wa a kakou i hauiele iho ai i ka lwle uei. Anwe ! nani ka )iiolokc 0 ke Alii ia inanawa. • Ku 110 la ia iluna a hele awiwi aku lai ko lauii ruini moe. aole—a jia i ka ninii hookipa, a aole- no—mai laila mui hala akulaika hale auau, a oia aua 110 ka nele—u niai laila mai komo iioii aku la ia i ka niini alwaiua tne ua hionn nanauakea a 0 iiuialu iho ana lie niau wel'i o n'a nauaina hului, ke-hele la a kau ka ena i na alu lae, huli hulili weliweli aku.la koua inau maka niiiluna 0 na mea apau 0 ke anuina, a polia aku la koua leo.haalulu koikoi. B na Lii a iuu na inakuainaua, eia iwaena 0 kukou lio eiieiui, he leipi, he kaili aupuni, 11 he hoohalua i ko kakou nnui pomaikai. Ea, ku bai aku tiui au lio lono kauniaha e kanikau ui oukou a 0 kuinakena ai lioi, oia keiu : o ko oukou Aliiwulnne aloha,

nolo oiu U)o kakou i keia wa, ti ko kolio noi im nio ko kanalna ole, nia oia iloko 0 na iinia o ka einuni, a ina ko'u inanao'io ana o ko kakou eneuii i keiu wa, lie kanaka malihini, uolo iloko ona ka puuwai oiuio oim Ilukini. Ilnli ino akn la :a ia Hokokiln a pnno aku la, en, e hai niai oe iuio i kahi au i Inwo akn nin i ke Aliiwaliine, oiai ki> l\ooiimo}io|)6 uei an he imnalea ino epa lou, lio, kipi oe, lie liao walo a ho kiu niai kekalii alii opu ino inai—o kou moolelo au i hai mai ai ia inal-ou he ku i ka hoopunipnni a ino ka walialiee. lluli ae la ia a kena ao la 1 kekaiii inan nliikou ona. eliopu i keia

kanuku ino hoopimipmii, a e kiola—akn iaia iloko o ka halepaaiiao, apopo e kau ia ai nia ka amann, i uku no kana man liaua epa 1110 lioopunipuni I keia wa ua pioloke loa ae la-ka ahakanaka, loho in aku la lie nian uwo niokuinoknahua nuii waena ao o ke anaiūa, ho niau leo knmakena, he mau holoke ana nie ke pioloke nui. Iwaena o keia

nluaoa ua iiopu ia aku la ka kakou hiwaliiwa e like mo ke kauoha alii, a lawo ia aleu In me ke kauo huluhulu ia ana a onou ino iaaku la iloko o ka halopaaiiao. oka I\loi hoi, kauohu ne la la i kona mau koa a pau o iini. e huli ma na waiii a pau o ke kulanakauhale, aole hoi lie lmlo pakole inai kona huli ole ia ana aku. A' hoi akn la ako laua runii īuoo, uialaila oiai aaiiu ai i ke kapa o ka ehiv eha, o kmnakena ana no kana mea i aloha ai, a e lolie ia ana hoi kona le.o nwn kaukau no kana hiwa aloha i nalowale.

Ea. nani ke pioloke nni maloko o ke kulanakauhale ma īa po, he mau leo lioiuo awahua i l(a kakou kamelei ke lohe

ia akn ana ina o a maanei, he inau unina ana o na puka, a lele liilii ae la he mau opala ma o a maanei, oiai, o na koa j keia o ka Moi e Uuli ana, e imi ana a e olepe ia i\na na wahi paa o kela a me keia liale, a lie mea oiaio, he po pioloke lna ole ia ma ke kulanakauhale alii o Kieva, aole kekalii mea i iko ia e lilee me ia nnuuua. Ua hele aieu la ka tioii aua a komo iloko o ka waonahele, e kiei a e noke ana i na hale ma o a niaauei, e hoolono aua na pepeiao i ua nehe a me na nakeke o kela a me keia ano, aohe nae wahi mi';V a loaa, oiai.

"Uiv pnhalahio ke aloha Aia uie ke Kalukaluokewa." E ke noke ia mai la hoi lea poe īmi i ka hehi laau ia e Kekuaokalaui,

Ea, e haalele kakou i ua liaualaoa o ka po, a e nana ae kakou i tia hanao ke ao ana ae.

I ka omaiea mna ana o ka 'wehe.nn kniiio, aia lioi n ulii jioi pu anu na 110 hakimiakmuii pi'|īeiikiia nliuli u jimii ka poiuiha lani, u uie he iiiea la e uahu ana na lani i ka aaliu kauikau kuuialeuna uo lea hoouulu ia ana o kukalii alii aiiuoku i kaiia uioa i aloha ai, a i lea hoomnka ana unū ona kukuua olino oka la kuu pau i ka malaiualania a e hoopmneluiiiu hoi i ka uahu uliuli o ka luaui honua, aohe lohe ia aku o na hauwnlaaii, ua halulu auo e, aka, he melia lai pu wulu 110, a e uhola iho ana ua hiohiona ilihia o k'u au leanikau inaluna o Kieva, oiai, ke hoolualua iii niai la na kahaleahana lole kanikau ko Uookapio ia V) la hoi ma ua puka koiuo, n ke owili ia ae la ma īia pou a mu na kia, ku naua nku, lio ku i ka ilihia ko aii o ka miuiawa. 0 ka haloalii hoi, ua hoopulouluu ia iue na uluwehi uliuli o ke kiiuikuu, ko helu la no hoi a hawele ma kikopa lole loloa | uliuli poui a puui ko kiuo holookoa o ua halo la. I "Auwe ona hiohioim anei ia ? E ike ia ui ua looliia kahi uiea, 1 ka poiuo weliweli a ka awa, Oia, u o kula huolo kaulaua, oka Make. Ui'mh'n." I k« hooa ana a<; o ka manawa i ka I Jioi'h 0 o ko ljakuhiakii, ua mokuhia niai lu na kanaka i ka pa alii no ka ikemaka ann i ko ka Nnila Kokekila kau ia ana maluuu o.ka auuuia u liku nio Ua ka Moi i olelo ai, a ua liole no hoi a haale pu ka pa ulii i ka ua mea. ho kanaka, a pula [laha i laiulana ai o Kohnlu, u i ka lt?i kauaka i ka nuku." Aole i liuliu hoopuka ia mai la o Kokekila, uomi ua hioliiona i hele a kunaliihi, a.o nn.u tma no liiheahea ana a na luipala kaluiu loloa a ; kn huii. (Aola i