Ko Hawaii Pae Aina, Volume I, Number 46, 16 November 1878 — HE MOOLELO NO NA KIAI EKOLU. A ME KE Koa Opio Wiwo Ole; ATAGANANA! [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NA KIAI EKOLU. A ME KE Koa Opio Wiwo Ole;

ATAGANANA!

[Unuhiia e kekahi peni manawalea no ka Hiwahiwa a ka Luhui Hawaii.]

MOKUNA XIY. HELU 35. APAU ae la keia inan niea, noho hou ilio ia ke Kndinela ma kona papakankan, me kekahi palapala aina i hoholaia imua o kona alo, me ke kaha ana i ke kii o na kulana ano nui o ka aina. laia hoi e hoopapau ana ma keia hana, liemo koke inai la ka ipuku, a komo ana o Rokefoda. 0 oe mai la ia wahi a ke Kadinela me ke ano elen, me ka hoike ana mai o kona ouli i ka liiaai no ke ake e loaa niai ana he uuiu lono makamaka hou mai ke Kauna uiai. wahi ake Kanna. Ho oiaio ua noho iho nei kekahi ]ede opioyio nona na makahiki he 26 paha, ine kekahi kanaka ui īnaloko no o kelawahi a kou Kiekie e lum haku i hooinaopopo ;ii; ika po nei nae ka hala ana oua wahine la, a o ke kanalia opio hoi, i keia leakahiaka iho la no.

Ke manao nei au, o ke Dnke Eakinahama aku la. no ia a me ke Duke waiiine Keverusc, a nolaila ke tnanao nei au, ua hakalia loa paha ka hahai ana aku inahope o laua, i keia wa. Aia aku la ke Duke wahine Kevenise raa Tona, a o ke Duke Bakinahama hoi, aia ma Houlone. I Laelaua nae 'paha laua e loaa aku ai, A nolaila, heaha la kau mau oielo kaiiolia e haawi inai ai i keia wa e kun liakn, wahi a );e Kauna.

Eia kuu manao, wahi a ke Kadinela, e pu-a ole aleu iwaho kekaiii louo uo keia mau hana i hala ae nei, a e hookuu aku no hoi i ka Moiwahine e nolio nanea walu pela, i hooniaoia no kona manaolana 110 ka ike ole ia o kar.a niuu mea lnina, a i knhihewa mau ai no oia no ka poo oliuinu ino ka kaua e iini nei.

E hoouuaiuai iabekuira io'u nei walii a ke Kailinale.

A ia Eonanikiaka hoi, heaha ia ka kuti liaku e haua aku ai iaia i pane aku ai o Rol(efoda.

0 na inea a pau nialoko o ko'u n>ana e hiUi ai la'u ke hooko, ua hana aku 'au nona pela. Ua hoolilo aku no hoi au iaia i kiu e hakilo akn i kana madaiuo ponoi, wahi a ke Kadinale.

Ia wa no i knlou hoomaikai aku ai o Kauna Uokel'oda, imua o kona liaku, a oili akula iwaho.

Nolio meliameha kou ihola ua Kadiualo liikeliu nei iloko o ko Iv-ona me ka hooinaka hou ana iho e kakau i kekahi palapala, a aole i liulin mahope iho hookani aela oia i ka hele, a koino koke maila ke aliikoa iloko.

E kono aku ia Yiteri e komo uiai oia iloko tiei, wahi a ke Kueliuaie, i haawi aku ai au i kekahi olelo kauoha nia ona la uo kona liele koku aku uia kalii a'u e liooiina aku ai.

He iniuuto pokolo wale no kai aiii ae, a kuaua iniua o koua alo ke kanake ana i luakeiuako ai, ua hele'a makaukau pono lua, aohe wahi heinaliema iki i koe.

E Yiteri paiie aku ai ua liikeliu nei e hele koko aku oe i keia \va no ke kulanakanhale o Lakaua i keia wa no nie ka hookaulua ole. I kou hele ana, aole loa oe e hookaulua wale iua ki! ala no kekaninuawa a hiki i kou halawai aname ka'u Aliiwaliine. a e liaawi pulolei aieii i

keii\ Ieta ma kona liiua. A ke huli hoī i«tii oe ianui iloko o na lsi eono nw ka hooko pono aim i kun mau leauolm a pan, alaila, o loaa no ia oe ho maleanu niaikai he 200 mau pisctolo, 110 ka inea ua haa - wi mua aku nei au i ke kauoha i ka'a . puuku malama dala no in uioa. Mo ka pune leo aku i Iiookahi. wahi hunolelo, lalnn akuln.ti;r ūlele T>ctH-ka paiapala nre ke kunon lioomaikai pn akn i kona haku, a haalele mai la i ke keena 110 ka hele ana e hooko i ke kauoha. A penei na olelo i kakauia maloko 0 ka palapala: I kuu Lede alolia, He- mea norto- loa ia oe e hiki kmo-a« nialoko 0 ke anaina hnla e wehe mua ia ana, i hiki ai ia oe ke halawai pu ine ke Duke Bakinahania. Anoai o aahu pu ae oia me kona aahu i kinohinohi ia rae na papa pihi dairaaffa papalua, a me kou akaruai a inaalea no hoi, e hookokoke aku oe i ona la, i hiki ai ia oe ko oki nia-lu ae i elua 0 ia mau ano pihi, a e luiike kokeniai ina e loaa ana ia oe. MOKUNA XV. I ka la mahope iho 0 na ulia i hoike , mua ia ae nei, oiai aole i hoi liou iki mai 0 Atosa, nolaila, hele aku la o Ataganana tne Patosa e hoikt i keia mea imua o M (k Terevile, no kona ikea olē mai. 0 Aramiki hoi, ua nonoi mai oia e liooknu iaia e hele no na la elima, aka, ua lono ia mai nae aia oia ma Eouen, no na mea pili i ka ohana. i0 M de Terevile hoi, ua like oia me lie makuakane ponoi la n0 kona poe koa, a lie naau hoohaahua kona iwaena o la-' kou, mai ka manawa mna loa mai 0 kona kahiko ana iho i ka aahu 0 ka oihana koa i ku 5 kona kulana, e haawi ana 1 kona mau kokua a pau maluna o kona poe, 0 lilee uie ka hana aua o ka hoahanau ponoi mai ka pupuu hookahi malP Me ke kuihe ole iho, hele koke aku la oia ma kahi o ka luna malama 0 na lawehala, a nia ka ninaninau hele ana, na < loaa mai la na lono maopopo no Atosa, aia 01'a ma ka pa kaua 0 Eveke kahi i noho ai ia manawa, no ka mea, elike me ka popilikia i loohia maluna 0 Bonijinikiaka, pela no hoi ka poino i ilihia iho nialuna 0 Atosa. Ua ninnninauia 0 Atosa me na hoohuahualau ana a pau, a oiai 0 Atosa e noho ekemu ole aua, 110 kona hopohopo, anoai palia aole i hiki mai ka wa pono a Ataganana i makemake ai, a mai ia manawa niai no lioi ko Atosa hoik.e mau ana aku i koua inoa ponoi, me kona hoole aku, aole oia o Ataganana. Ua hoike pu aku no hoi oia, aole loa oia i ike iki ia M Bonsnikiaka a me leana lede, nole*'Boī 0 la'.]a na ole.lo iki uie kekahuo luua ; o^kona'hek-ana iwaho ma ka hora 0 ia po, uo. kona inakemake e ike i kekalii hoaloha ona, a ua hele hoi oia a ina leahi o M de Terevile. , Lle iwakalua lea nui o na hoike oiaio, wahi a ua 0 Atosa i ]iaue aku ai, a na lakoir e hoike mai ka oiaio loa, a helu papa aku la oia i na inoa 0 keleahi mau keonimana hanohano, a mawaena 0 in. poe a ia nei i helu aku ai, 0 ke Dake Tremoville kekahi. Mahope iho, ua lioouna loa ia aku la 0 Atosa imua 0 ke Kadinela, aka, na hala e aleu la oia maloko 0 ka Louvre me ka Mni. . lloko hoi 0 keia wa i nopoi aku ai 0 M de Terevile i ke alii Kiaaina 0 ka pa kaiia o Eveke, e hookuu niai ia Atosu, aole niie i aeia niai, nolaila. na hoopii loa aku oia innia 0 ka Moi, nia kona ano he knpena no na koa o ke alii, Uahi e loaa inui ai ka hookoia o kona makeinake ma na ano a pau. . 0 na manao hookuee a pau o ka Moi no ka Moiwahiue, ua ike akea ia—he m;ui hana kue i lawelawe palanehe oleia e ke Kai.liuola, oiai, ma na poino e ilihia mai ana inaluna o na- hooiionopono aupuni ana, ua-oi aku ka ia o na wahiue inamua 0 na kane. (Jo/e ipuu.)