Ko Hawaii Pae Aina, Volume II, Number 2, 11 January 1879 — KA MAKE ANA O KAPENA KUKE. [ARTICLE]

KA MAKE ANA O KAPENA KUKE.

Ma ke iihiiihi Pououo i hiila ae nei, un hoike ia kekihi m«u oihiinu kahiko o H;iwitii nei, uia ku Iunkini o K-iutuii- ; kiipili, e k» Piuili Koii P.iiil.i Pi-ince : s Owu. He Puiili Koa PumIu H iw.iii Pouoi keia, mnlalo o ke Aliikon Meki >, I oia kii Moi ke Alii, a na lnkou i bmn Uio i ua maii oihana k;>hiko uei o ko knkou lahui kanaka Hnwuii, i na la i ku maiaio Lono, (Kipena Kuke) i ka uiiikaliiki 1777 a me koua oiiike iuin i ka m;tkuliiki 1778. Ei,i iho mulalo na keiki o ia puili i lawo i ua liaiia—o ka poo i komo iloko o nu hauu i ka wa i uiuke ai o Kapeun Knke, 0 Inihu, fho Kakiana Comp. A) oiu u Kulauiopiiu. 0 K ihiilewui, (lio K ikianu*Couip. A) oia o K>mo ho alii. 0 Ooinp. ¥>) oia e Keawemnuhilu 0 Kaoo m i ka linm hema o Kuluniopuu, a o Keawemauliili ina ka liuiui iikuu, oia nu'iii nui u Kiilaniopuu i ka-' lcl« iho ui i l(on;i wa i kouo iu ui o Kuke, (Lono) o hulo ilnna o ka moleu, e lilo i pio naiiii, a hik'i i ka wa i hoopuiii»'i o Pulea uni, ku poe nana i iiiliue i ka ku waapa o ka moku. Uu uo o K.luuiopuu o holo i ka moku, aku, i ku lohe ana, ua ki ia kekahi alii ona, oia o Wulinuu, nohiilu, ua kuemi hopa lakou, u hoi aku la. 0 Hoa, fhe Kikiuna Comp. A) oia o Kapena Kuke. 0 Kup-.i, (Lie koa Oomp. A) oia hoi o Kekuhuu'pio. 0 Keoni l}«k», (lie Aliikon nr, na koa Pouoi) oia o Kilaniimiakuhoowuha. 1 ke ku ana o Nulimn i ka "wuiki pnlia" a ka haolo, ;iuaii mui L tiu wiui o KekuliHupio mn, a liiki niu Ili.Iiiluu i Kaawuloa, ii iu wano i hoomakaukun ai o Kalaniopnn ma e kaiheloukii m-.Iiopo o' Kapeua Kuke. A o Kalanimanokn!)ornv,i!i;i ( 0 ia ka mea ii.ua i pepehi o Kapoiiu Kuko ue ka pahoa. Ua pa imia nae o Louo i ku pohaku a kekahi ui.m alii iho, u bi„u ilulo, a ala houilunu,a p-i hou i ka pu'ūV ku laau ma ka wawi.o, a hina hou il,h, J a ia ala hou- ana ao iliuia, ua lelo , nil i ].( 0 Kalanimanokahoowaha, anunni pepuhi maoli ia Lono. 0 na keiki i, R , | ta ahuiilu, oiii na koa o Kalaniopuu, ho mau alii wula no. 0 Keoki, (he Iiopala Comp. A) oia o I-a Ahu. : —O-K'-iniliii, oia-o T K n.,' 1 -L, 5l50 . 1 0 Ahe'hi, oin o Alapai, I 0 J.ic-k Ailaii, nia n P,,],-), ' 0 Kuwui/oia o Kiiaiin.

Na koa o Kapena Kukk. 0 K'ialin, (lio Lnkanela Oomp. B). oin o Li iuoiipolo. Hooknno, (he Kopala Oouip. A). oia 0 Lonoapahulu. Pmnk, " " oin o Lonoakeiihi. "ī'uniiii, " " oia 0 Lononpaliulu. Hookahi nioa i hniipu ao i ko itiukou niau uoouoo, oia no ka iko nua aku i na kahiko ona Alii o Ilawaii nei, ika wn e ololoia nei, lio Inliui naaupo o Hawnii noi ia wa. Aka, ika uana iho i na ahuiila a mo ua inahiole o nu leeiki o ka '•Piinccs Own," i nini ni, he hoiko iina i.i, aole kakou i naaupo, uo ka mo.i, o ke kahiko nhuula, aole ia mea i loaa i na aupuui a pnu o ka honua nei, inai na aupuui naauao kiokie loa 0 keia wa a hiki i na aupuni Pegnna. llooknhi wnlo 110, oia iu) o llawnii noi. Ma keia wnhi mea hookahi, i oi 110 ni *> llawnii noi, ni.iiuun 0 na aupuni a pan o ka homiii nei. lle ilauunu» aho momi ko na aina 0, u ua lilo i opaln, ua Inha i ua "hfŌa" a pall,~a1?;T," O lva _ iThTnrh>n\'-ITU.v kII mahiolo luilu nmmo o Hawaii ■ uei, ho hooknhi wnlo no ia, iu lUwaii noi walo 110. llt> mon nui l;t;ia nn ka poo nanuno 0 keia m.m la o k»kon iho o Ilnwaii nei 0 noonuo ai, a 0 liuli i ke kahua 0 k.ihi i oleloii.'i "naniipo." Iko 11111k'iu nooiuai, aolo kakou ho poo nnnupo. He l.iliui u.inuao nt> koin. a oia w»lo 110, 0 ka iu ihelo 010 in, 0 k lii o hiki ai ko hōom-iOpopo i ka uiahelo naaupo a me ka nuihele inuunio. Ina kakou e hookolo akn, a iuii nku i ■kahi-o- ka. niahele uaaupo o ko kakou noho ann 111:1 ko mio lahui, 0 loau aui.nei ma kalii e pili nna i ko nno Uoomaiin. E lika 1110 ia ma liiin, Kinn, Ennipa a me Aiiiei'ika, o ka Iloomaua ke kumu 1 ii-inupo ai ia ninu lahui, pela no 0 Uaw.iii noi. 11 o innkaua "llappy New keia a n,i Iloa o ka "Pi'iuces hnnwi mai ni in knk.m, i ai 110 ko kakou io.iu noi'iioi) e hiuiai iho ni a niaoini, i kn hooiaio nna i ko kakou kul.iiia ma ke aiio he ialiiu ia Wa, ho lianoi'i niak.ihiki i hala no uei a uio ko kakou kulalla i koia wa. Ua luiiko ia mni ia knkou, he mnu ihe ka knkou uinu nien kaua oia wn, a i keia wa liui, u:r lioike in mai ko knkou ma Ua paikuu pu, oia lia lako knua o keia wn, nolo nne kakou i haulo inalalo 0 na haole, ka poe nana i <10 tnai ia kakou i nn inoa hou. Ma ka paikni) pu eleu onn Hoa okn "Pnueea Own" u,i helu ekahi, a no »a korki lnlii, Liin ka lnkou hnua kaka pahi. no l.ikoii k.i malinlo pihn. Ua muikai n.i hiuioui a mo iiM pila houe a liie ua guitiv; a huokahi a makou puiuia, 0 k» niahalo i iw Hoa o ka Priiices Own, no na liana a lakoo i k 1 po o ka Poaono 1 ll'ilei ae Uei, a 01 lo.i lioi uo ka uiannwalea i lia haawi ann i ko lakou luhi uo ko kokuu ana i mea e liolo ai ua lia' na o ka hlakiui o Kiumaknpili.