Ko Hawaii Pae Aina, Volume II, Number 3, 18 January 1879 — KA MOI HOLO MAHUKA. [ARTICLE]

KA MOI HOLO MAHUKA.

0 k*a moololo no ka holo malmka ana j o ka Moi Alrganitat;,i mai kon;i kulaua- ■ kauhali'alii aku, ua oiaio Joa niamuii o ; na lioiko niai ko alii Kiaaina mai o Inia. | O ka hopona o ko kaua niawaen,-* o kola i ; alii a nii'ko Aupnni Mana Nui o I?ori- I | ( inia, ln» walii kuiho iki walo no. Ua i inanaoia o hiki ;uia no la i ka Moi Afo- ; ko hookuomi iki aku i kona ' ; ononii uo kokahi wa, Mi> ho la na haa- ! kei oia no ko kanlana o ko Aliikoa oupo, ! ' nana i kaiioha ao i koiia nian pnalikaua ! o paio wiwo o!e aku i ka onoini manuia ! i o ki! aulioo ana, aka, iloko oia onpo, ua : 1 hoomaka aku la no oia i ko kaua ma ! , ona ilio. Ua haalolo iho la ua Moi noi i | | kana koikikano nia Kahnla, a nm ona la • I paha o loaa ai ka noho'na nialu- j ! il - Me ko kanalua 010 no ko Enolani j j mana ( ; lanakila maluna* o ka nolio ma-) Inhia ana, nolaila, hi; oi akn ka pono e hooko kokeia, oiai keia wao ka omakaana ao noi oke kaiia. Hb aina olajjalapa a awaawaa o Afoganitana, a he poino na lawolawe kaua ana ika wa hooilo. 0 ko kaawalo, mawaena o na kulanakauhalo ano nni apau, aole i kaemai ka mainao. 0 ke kulunakauhale o Kahula, he 379 ruile kona koliuliu niai Kueta mai, he 440 mile ke kakaiewa mai Meri mai, he 219 mile ka-molale mai Herota mai, he 192 mile ka mamao mai Pesawura mai, he 316 mile ka mahae mai Kanac)ahara mai, he S6 mile keakea mai Gruzini mai, a he 200 milo hoi ka hoohuelo mai Edewadabada mai. Mai Ku<:ta a i Ilerota he 53 mile, mai llerota a i Kanadahara lio 3(37 mile, a mai Kanadahara a i Kueta ])e 147 milo. O ka iHamao e like me keia mawaena o na kauhale ano nui iloko o kela aina maiina, ua hiki loa ke [ lioopaleia mai ka oneini kuo aku mawaho, e kekahi wahi iiualikaiia palanaiki wale no, aka, aole no i anoi nui loa ka Moi e liooneo loa i na ]iornaikai o kona wahi aupuni uuku inainuli o keia kaua. Ua emi hope aku la oia i Turekelana, a malaila paha oia e palekaua ai, a hiki i ka va e hanaia ai o ke kuikahi maluhia. 0 ke alakai ana ona Beritania mo Doseta Mahomeda tna ke kaua o ka 1539—42,-ua ano okoa loa ae Iko keia wa. Ke noho hoomalu wale nei no keia alii ma Kahula a me na apana aina e pfli ana, a o Kanadahara a me na wahi ano nui e ae, ke paaia nei iriālalo o ka maua o kona mau hoahanau. Ua akenui na ]3eri£ania e nolio kuikahi pu me Doseta Mahomeda i kelawa, aka, ua hoole aku la nae oia. * Mahope mai nae, ua ikeia aole o Doseta Mahomeda ka mea kupono ma ka nohoalii, a ua makemakeia e hoonoho ae i kekahi Keiki Aiii okoa, o Sa Suja ka inoa, ajja hookoia kela manao, mainnli 0 ke komo ana mai o kekahi pualikaua I3oritania, he 28,000 ka nui, a me kekahi poe kainaaina i kokua pu mai, a haluku aku ]a iloko o Afoganitana. Ika mulama o Mei 1839, ua lawe pio ia ae o Kanad.ihala, a hoonohoia aku la o Sa Suja ma k;i nohoalii. la nialama hookiihi, iia kaiehii pu ia mai Ja ke kulanakiinliiile ano nni o Kuztni, a ma ka nmliuna o Angake, lilo pio aku la o Kahula i na Beritania, me leo Koiki Alii hou ma ka nojiu;rfii, nana e hooko i na liana. maliilo o na niea i kuhikuhi ia aku, a ua ! maluhia iho Jji ka noho'na o ka aina no na makahiki olua. Iloko o Novotnaliao ka IS4I, ua ala mai la ho kiiua kipi woliwoli a kaho awiii ;iku la nialoko o leoI kalii niau kulanakauhalo e ao e paa i;v ( aim e iiii Poi'ilania. Iloko o lanuaii o j ka makahiki 1842 ne, ua ano kupilikii loa mai la ke kuhuia o na hana a pau, a j hiki ole ke hoonialu aku i koia hmmaele, i ua hooholo lokahi ilio lia pualikoa 13eritaI nia kiai i ko lakou inanao, e haalele i ka j . noho ana iloko o ka aiua e popilikia noi, { [ nolaila, liooinaka aku la ka liolo auheo i : ana o na, koa, Poritania he 16,000 ka nui, a me ka poo ukali no lakou ka he-1 1 una ho 10,000 —aka, hookahi walo no ; kanaka, h« kauka 110 ka ]>nalikoiio Bi-1 : dona kona inoa, a oia liookahi wale no i kai ])akele aku ma ka apua. Ona oawa j I poliuliu a me na ]iali kaha-ko e mooanal' mawaona o Kahula a mo ke alaiiele o f Kaihei'e, na piha unu ia miui wahi me • na Al'egana i hele a lako pouo i na moa i kiiua, a na lakon i iiiuii loa i ke koona o ! ka piialikana o auhoo iina. O ke nlii i ! koia wa, mai ano like no jniha nia mo kela Doscta Mahonieda, aka, ua hoike f mai nao ko ia n( i mau ouli aole pel.i, ! aka nnoui nae puha o ka manaoio maoli, I o ka hoowalewale aku i na Beritania a ; liala loa aku iloko o ka'aina i likeme ka ; mea upiki, e hiki ole ai i kekahi mea ola ke oili liou niai iwaho. Mawaena o laniernda ko lnia palenai a nie Kabula, lie 192 miie k>i Wawale, a I na aneane no e pau ia alahele okoa, mu ! lie wahi maawe \v;iis la no iloko o ka li- > po kaha-ko ona manna. Ina paliii i j iioopiui ka Moi Atonanit;ina i. kona ma-1 mu) kuo mai i na lWHaniu, me ka no- j tioi m,'ii e noho kuikahi like, -ina u;i loaa j iaia he uku makahiki oi ae o ka nui'ai iin' l;a nani mai ke Ai)4,miii 13'i'itauia-|